andreas tietze

• avusturyalı ihtiyar türkolog eniştemiz. 7000 sayfa civarında olacak olan 6 ciltlik devasa bir türkçe sözlük hazırlıyor. bu yılın nisan ayında m harfine gelmişti. bir gazeteci ile viyana muhasarası sırasında osmanlı ordusunun çadırlarının kurulduğu mevkide konuşlanmış kütüphanesinde yaptığı söyleşide süheyla hanım’ın refiki olduğunu da öğrendiğimiz andreas bey 90 yaşında sözlüğü bitirmeyi planlıyor imiş. nice nice yıllara diyelim merzifonlu kara mustafa paşa’nın hasımlarının torunlarının torunu olan andreas bey’e.
• sözlüğün a-e arasını kapsayan ilk cildi çıktı.. ilber ortaylı'dan öğrendiğimize göre öteki ciltler de yoldaymış.. "fazla tevazu gösterme, gerçek sanırlar" dengesinde duran nadir bir nesilden kendisi..
• ben andreas beyin en çok 1940'larda yazdığı "ecnebiler için türkçe" kitabını severim. ecnebi bir yazarın "ecnebiler" diye adlandırdığı okur topluluğunu merak eder dururum yıllardır. andreas bey, vartan paşa'nın türkçe yazılmış ilk osmanlı romanı olan "bir akabi^* hikayesi"ni de yayıma hazırlamıştı. behçet necatigil'le de sıkı dostlarmış. onlara da bu yakışırdı zaten. allah uzun ömürler versin tietze'ye.
• tarihi ve etimolojik turkiye turkcesi lugati adli calismasinin sadece ilk cildinin (a-e) yayınlabildiğini görebilmiş ve artık aramızdan ayrılmış, büyük bir âlim.
  ileriye matuf planlar yapmaktan bir an vazgeçmemiş tietze, 'azmin' ete kemiğe bürünmiş bir numunesi olan tietze'ye her daim borçlu, hep şükran hissiyle dolu olacağız.
  toprağı bol olsun.
  
  http://www.milliyet.com.tr/…/28/pazar/yazortay.html
• beyin kanaması sonucu vefat etmiş kadim dostumuz.
• otuzlu yillarda robert anhegger ve iki hanim ile turkiye'yi gezmis tietze, ilginc gozlemlerde de bulunmus.
• muhteşem sözlüğünün, f-z kısmına ömrünün yetmemesi büyük kayptır.
• türk kökenli olmadığı halde türkiye'de basılmış ilk ve (benim bildiğim kadarıyla da tek) etimoloji sözlüğünü yazmış, türkçeyi türklerden bile daha iyi bilen ve korumaya katkıda bulunmuş olan ve ne yazık ki çalışmalarını bitiremeden kaybettiğimiz dil bilimci.
  
  edit: grapes of butcher uyardı, sevan nişanyan'ın da etimolojik sözlüğü varmış , tietze'ninki tek değil ama en kapsamlısıymış.
• türkolog prof. györgy hazai, tietze'yle ilgili bir anisinda söyle der: 2003 yılının ekim ayında onu ziyaretim sırasında çalışmasının artık 'r' harfinin son kelimelerine ulaşmış olduğunu sevinçle bildirdi. gülümseyerek bana bir şiir gösterdi. bak, dedi, bu şiir benim halime ne güzel uyuyor"(günce dergisi, nisan 2004, 29. sayi). dört dizelik o şiir:
  
  ne kadar kelime bulmuş insan aklı
  sudan, topraktan doğduğu halde.
  ben kime harcayacağım bu kadar kelimeyi
  şu daralan istikbalde.
  
  (celal sılay, acaba. istanbul, 1945, s.65.)
• anadolu türkçe'sine girmiş yunanca, islavca, arapça ve farsça sözlükleri derlemiş büyük türkologdur.
  
  beş makaleden oluşmuş kitabı mehmet ölmez derlemiştir.
  
  kitabın adı:
  
  "wörterbuch der griechischen, slawischen, arabischen, und persischen,lehnwörter im anatolischen türkisch=anadolu türkçesindeki yunanca, islavca, arapça ve farsça ödünçlemeler sözlüğü"
  
  simurg yayınları, 1999.