• 13 nisan 1941 tarihinde japonya ile sscb arasında imzalanan, japon-sovyet saldırmazlık paktı adıyla da bilinen anlaşmadır.

    2. dünya savaşı sürerken, 1940 yılındaki gelişmeler hem sscb'yi hem de japonya'yı birbirlerine karşı güvende olma ihtiyacına sürüklemişti. çünkü avrupa'da almanya fransa'yı işgal ederek güçlenmişti ve sscb, aralarındaki saldırmazlık anlaşmasına rağmen, alman tehdidini hissetmeye başlamıştı. japonya ise çin ile savaş halindeydi ve abd ile olan diplomatik ilişkileri de giderek gerginleşiyordu.

    bu şartlar altında, 1939'da aralarında gerçekleşmiş olan küçük sınır savaşına (bkz: 1939 japon sovyet sınır savaşı) rağmen, iki taraf anlaşma masasına oturdular ve 13 nisan 1941'de moskova'da bir anlaşma imzaladılar. anlaşma japon tarafı adına japon dışişleri bakanı yosuke matsuoka ile büyükelçi yoshitsugu tatekawa , sovyet tarafı adına ise dışişleri bakanı vyacheslav mikhailovich molotov tarafından imzalandı.

    4 maddeden oluşan ve ekinde bir deklarasyon da içeren anlaşma; iki tarafın da birbirinin sınırlarına ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesini, her iki tarafın diğer tarafa 3. taraflardan gelecek saldırılar karşısında tarafsız kalmasını ve anlaşmanın iki taraf tarafından en kısa süre içinde iç mercilerince onaylanıp onaylandığı tarihten itibaren de 5 yıl süre için geçerli olmasını (ve bu 5 yılın sona ermesinden en az 1 yıl önce taraflardan biri tarafından süre sonunda anlaşmanın son bulacağına yönelik bir beyan olmaması halinde süre sonunda anlaşmanın otomatikman 5 yıl uzayacağını) hüküm altına alıyordu. ayrıca anlaşmayla birlikte imzalanan deklarasyon da sscb'nin mançukuo devleti 'nin sınırlarına ve toprak bütünlüğüne, japonya'nın da moğolistan halk cumhuriyeti'nin sınırlarına ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesini garanti altına alıyordu.

    anlaşma imzalandıktan sonraki gelişmelerle japonya, kendisi mihver devletleri arasında yer aldığı için, müttefiki almanya sscb'ye saldırınca anlaşmayı bozma konusunu değerlendirmiş, ancak sonuçta anlaşmayı bozmama ve savaşta güneye (pasifik'teki müttefik sömürgeleri üzerine) doğru genişleme kararı almış ve sscb ile savaşa girmemiştir.

    5 nisan 1945'te , sscb, anlaşmanın uzatılmasıyla ilgili yukarıda bahsedilen hüküm gereğince "1 yıl önceden" anlaşmayı 5 yılın sonunda uzatmayıp sona erdireceğini deklare etmiştir. deklarasyon üzerine uluslarası kamuoyunda sscb'nin japonya'ya savaş açacağı şüpheleri oluşmuş, bu şüpheyi sorgulayan japon büyükelçisine molotov tarafından anlaşmanın nisan 1946'ya kadar geçerli olduğu yanıtı verilmiştir. ancak 8 ağustos 1945 'te sscb (yalta konferansı 'nda müttefiklerine japonya'ya savaş açma konusunda verdiği sözler gereğince) japonya'ya savaş ilan ederek mançurya'yı işgal etmeye başlamış, böylece de saldırmazlık paktını bozmuştur.
  • rusya'nın almanya'ya karşı tüm gücüyle yüklenebilmesine sebep vermiş antlaşmadır. oysa doğuda bir japon cephesi açılsa savaşın kaderi farklı olabilirdi.
hesabın var mı? giriş yap