*

  • meshur hali 6.yy da istanbul fatih cami'nin yerinde yapilmis kilise. bu kilisenin alti konstantin'in de mezarinin bulundugu bir tur asiller mozolesidir. minik tek kubbeli bir osmani camisi dusununuz, bunun dort tarafina dost tane daha osmanli camisi yapistiriniz, bir bacagini biraz daha uzatiniz, iste boyledir plani. anlamadiysaniz bir kopyasi olan san marco kilisesi'ne bakiniz, iste boyledir plani. fetih sonrasi yikilmis yagane buyuk kilisedir. mozolenin uzerine ilk fatih caminin yapilmasi ve fatih'in turbesinin de burada olmasi, fatih'in devleti bizans'in devami olarak gordugunun ve gizli hristiyan oldugunu soylentisinin kaynagidir.
  • ilk insa edildiginde ermeniler tarafindan kilise olarak insa edilmis, daha sonra turkler tarafindan camiye cevrilmis, ruslar kilise olarak kullanmis, turkler tarafindan etnografya muzesi olarak bir sure kullanilmis, simdi de bostur.
  • ayasofyadan sonra bizans dönemi istanbulunun en büyük ikinci kilisesidir.fetihten sonra bir süre ortodoks patriğinin makamı olarak hizmet görmüş lakin çevrede bulunan ahalinin giderek müslümanlaşmasıyla birlikte artan tepkiler sonucu 2. mehmet burayı yıktırıp yerine bugünkü fatih camii'ni inşa ettirmiştir.
  • su an ayasofya misali cami mi kilise mi olmali sorunu cikmistir. gelen ermeni gruplar burda sorun cikacagini bile bile israrla ayin yapmak istemekte, izin verilmeyince bahcede yapmakta, bu sefer de halktan tepki gormekteler. bu yaptiklari eceli gelen kopegin cami duvarina isemesi olarak nitelendirilebilecek olsa da, ciddi olarak buranin muzelestirilmesi, ve hatta baska bir ulkede ibadet icin kullanilan bir mekanin kiliseye cevrilmesine dair uluslararasi bir kamuoyu yaratilmaktadir. bu olaylarin mekanizmasi da budur zaten.

    bu arada cami olarak kullanildigindan oturu adi kumbet cami olarak da bilinir.
  • karsli tarihci vedat akcagoz' un verdigi bilgiye gore, 12 havariler kilisesi (surb arak'elots), 929-953 arasında hukumranlik yapan ermeni bagratid krali abas doneminde yapildi. kenti 1064 yilinda ele geciren selcuklular, kiliseyi camiye cevirdi. ancak selcuklularin daha sonra geri çekilmesiyle cami bos kaldi.
    kars'in 1579 yilinda osmanlılara gecmesi uzerine 12 havariler kilisesi'nin adi da, kumbet cami'ne donusturuldu. kent 298 yil sonra rus guclerinin eline gecince, kumbet camii de yeniden kiliseye çevrildi ve bu dönemde 'kale baskilisesi' olarak anildi.

    son tarih 1920
    kars, 1917'de yeniden türklerin eline gecince, kilise yine camiye cevrildi. turkler 1918 yılında geri cekilmek zorunda kalinca, cami tekrar kilise yapıldı. ve turklerin 1920'deki zaferiyle, kilisenin kapisina kilit vuruldu.

    44 yıl metruk kaldi 1964'e degin metruk kalan kilise, bu sure icinde benzin deposu olarak kullanildi, alkoliklerin ugrak yeri haline geldi. kilise 24 haziran 1964'te, daha sonra kars muzesi'ne donusturulen, eski eserleri koruma ve muze memurlugu bunyesinde muze olarak hizmet vermeye basladi. muzenin 1978'de yer degistirmesiyle, kilise 1993'e kadar terk edildi.
    vakıflar genel mudurlugu, 1993 yilinda kiliseyi diyanet isleri baskanligi'na devretti. boylece kilise, 70 yil sonra yine cami olarak kullanilmaya baslandi.

    (evet copy paste yaptim)
  • serencamı 16.03.2005 tarihli radikal gazetesi'nden öğrenilebilecek tarihsel yapı.
    http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=161526
  • fatih caminin bulunduğu yerde inşa edilmiş olan bu kilise, fetih sırasında metruk halde bulunuyordu. en ilginç yanlarından biri istanbul'un kurucusu sayılan imparator birinci konstantin'in mezarının bu kilisenin avlusunda yer almasıdır. bir başka deyişle şehri fetheden, fatih sultan mehmed ile şehrin kurucusu konstantinin mezarları en fazla 100 metre uzaklıktadır. ayrıca venedik'in ünlü st. marco kilisesi (chiesa d'ora) bu kilise örnek alarak yapılmıştır, nitekim o dönemde venedik bizans'ın vasalı konumundaydı.
  • 1. constantine'in mezarı da buradaymış zamanında, yıkılınca hepsi yıkılmış... çok sembolik belki de şehrin banisinin mezarını kaldırıp, kendi camisinin buraya yapılması ve vefatından sonra fatih'in buraya defnedilmesi ayrıca manidardır sanıyorum.
    ve yıllar öncesinden bir anektod; fatih camii külliyesi deprem sonrası * çok hasar görmüş ve fevzipaşa caddesine bakan tarafta hemen destekler yapılmaya başlanmıştı, haliyle biraz kazılar, hafriyat vs vardı. bir abi, evindeki çanak çömlek parçasını buradan bulduğunu söylediydi. *
hesabın var mı? giriş yap