• oy ve ötesi sandık müşahidi / gözlemcisi eğitimi ve sunumu izlemesi bir buçuk saat ve eğitim sunumunu okuması ise 100 slayt sürüyor. uzun olmasından dolayı izleyemeyenler ve zamandan tasarruf etmek isteyenler için 8 dakikaya özetledim. ancak yine videoyu izlemenizde ve sunumu okumanızda fayda var. oy ve ötesi oluşumunu ve destekleyen paylaşırsa hepimiz daha bilgili bir şekilde sandık başında oluruz.

    buradan resimlere tek tek daha tıklamadan tek sayfada daha kolay okuyabilirsiniz.

    ekşi'den okumak isteyenler için aşağıya alalım:

    1. oy ve ötesi yasal dayanağını 298 sayılı seçim kanunu madde 25’ten alır: “sandık başı işlemlerini takip etmek üzere siyasi partiler ve bağımsız adaylar birer müşahit gönderebilirler.”

    2. kanunun sandık müşahitlerine verdiği haklar:
    • seçim ve sayım sürecini gözlemler
    • gerekli hallerde sözlü ve yazılı şikayet mekanizmalarını kullanır.
    • oy sayım işlemi bittikten sonra sonuç tutanağının ıslak imzalı ve mühürlü tutanağını alır.

    3. seçim günü yanınıza aşağıdakileri almanızda fayda var:
    • nufüs cüzdanı
    • seçmen kağıdı
    • ilaçlar
    • telefon şarjı
    • gıda & içecek
    • kalem
    • kağıt
    • karbon kağıdı

    4. seçim günü öncesi;
    • rahat kıyafetler giymeye
    • herhangi bir parti veya oluşum amblemi taşıyan elbise giymemekte
    • erken yatmakta fayda var.

    5. seçim sabahı;
    • en geç 6.45’te okulunuzda hazır olun
    • müşahit belgenizi bina sorumlunuzdan isteyin
    • en geç 7’de sorumlu olduğunuz sınıfta olun.

    seçim günü örnek bir okul

    seçim günü örnek bir sandık

    6. sandık kurulunun yaptığı tüm işlemler (reddedilenler dahil) sandık tutanak defterine işlenmelidir.

    7. sabah sandık görevlileri ile tanıştıktan sonra sandık uygunsa sandık kurulu başkanına ihtiyaçları olacaksa kurulda görev alarak onlara yardımcı olmak istediğinizi ve gün sonunda sonuç tutanağını rica ettiğinizi iletebilirsiniz.

    8. sandık kurulu 5 adet siyasi partinin asil ve yedek üyelerinden oluşur; gelmeyen asil üyeler yerine yedeklerden biri göreve çağırılır.

    9. kurul başkan dahil en az 4 kişi olmalıdır, kurul 4 kişiyi yedeklerden tamamlayamazsa başkan tarafından eksikler seçme yeterliliğine sahip okur yazar kişiler arasından seçilir. eğer yeterli kişi yoksa buraya girmek istediğinizi belirtebilirsiniz.

    uyarı: başka bir sandıkta oy kullanacaksanız sandık başkanından gün içinde ayrılabileceğinize dair teyit almadan kurula girmeyin.

    10. sandık kurulu kurulduktan sonra ant içer ve sonradan sandık kuruluna kimse katılamaz.

    11. sandık başkanı torbayı ve içindeki mühürlü paket/keseyi açar.

    uyarı: içinde zarf, pusula ve diğer malzemelerin bulunduğu paket sandık alanında üyeler nezdinde açılmalıdır. aksi durumda tutanak tutulmalı ve sandık defterine işlenmelidir.

    12. sonrasında sandık belirlenen alana koyulur, uyarı levhaları asılır, evet/tercih masa üzerine konulur, sandık kapatılır ve mühürlenir.

    13. oy pusulaları ve zarflar en az 2 kez sayılır, her iki durumda da farklılık varsa üçüncü ve son kez sayılır ve bu geçerlidir. sayım sonuçları sandık defterine işlenir. yırtık veya zarar görmüşler de ayrıca sayılarak deftere işlenir.

    14. oy pusulaları ve zarfların arka kısmı sandık kurulu tarafından mühürlenir.

    oy pusulası ve zarfı örneği

    15. eksik zarf veya pusula varsa binadaki diğer sınıflardan tamamlanabilir. ve bu durum sandık defteri’ne yazılır.

    16. sayım döküm cetveli işaretlenmiş gelmişse ilçe seçim kurulu’ndan yenisi istenir ve bu durum sandık defteri’ne işlenir.

    uyarı: bina sorumlunuz o gün gelmemişse oy ve ötesi çağrı merkezini arayarak destek alabilirsiniz.

    uyarı 2: binaya veya sınıfa alınmazsanız, ilgili görevliye müşahit kartınızı gösterin. okula girmek yasal hakkınız (genelge 135, madde 20). bina/ilçe sorumlusundan veya avukattan desteğinizi alın.

    uyarı 3: tüm yasal görevlilerin yetki belgelerini ibraz etmeleri zorunludur. gereken durumlarda nüfus cüzdanları ile beraber görev belgelerini isteyebilirsiniz.

    uyarı 4: birden fazla sandıkta görev yapacaksanız, sandık başkanlarını partinizin yeterince temsilcisi olmadığından ve gün sonunda tutanak almak istediğinizi belirtin.

    17. herhangi bir işlem sırasında bir yanlışlık sezerseniz önce sözlü şikayet bundan sonuç alamazsanız yazılı şikayet yapabilirsiniz. yazılı şikayetinizin mutlaka sandık defteri’ne işlenmesi gereklidir. şikayetin 2 nüsha halinde hazırlanması, birinin sandık başkanına birinin oy ve ötesi bina sorumlusuna verilmesi gereklidir. eğer şikayet reddedilirse gönüllü avukatlardan destek alınabilir.

    dilekçe örneği

    18. oy verme ideal süreci:
    • sıradaki seçmen sınıfa davet edilir.
    • seçmen kimliği istenir. (içinde t.c. kimlik no yazan ve soğuk damgalı olan nüfus kağıdı, ehliyet, pasaport, baro belgeleri vb. belgeler kabul edilebilir)
    • seçmenin seçmen listesinde olup olmadığı kontrol edilir.
    • seçmen çanta ve cep telefonu masaya bırakır.
    • boş oy pusulası seçmene verilir.
    • seçmen kapalı kabinde oyunu kullanır.
    • seçmen oyunu kurul önünde atar.
    • mühür geri alınır.
    • seçmen listede isminin karşısını imzalar.
    • seçmenin kimliği iade edilir.
    • seçmen sandık çevresini terk eder.

    uyarı 1: bir başkası adına oy kullanılamaz. bu şekilde bir durumla karşılaşıldığında sandık başkanı uyarılır. gerekli görüldüğünde veya kişi kendinin olduğunu ispat edemiyorsa başkan tarafından kolluk kuvveti çağırılır. tutanak tutulur.

    uyarı 2: sandık çevresinde sadece basın mensupları haber amaçlı görüntü alabilir, seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri dışında resmi üniforma ve silah taşıyanlar sandık alanına giremez. fotoğraf çekildiği anlaşılırsa tutanak tutulur, oyun geçersiz sayılması gibi bir durum yoktur.

    uyarı 3: o gün görevli olan kişilere soğuk imzalı 142 nolu belge verilerek herhangi bir yerde oy kullanmaları sağlanmıştır. ancak bu belgenin oy kullanma öncesi sandık kurulu tarafından teslim alınması ve sonradan mükerrer oy kullanılmaması için tekrar görevliye teslim edilmemesi gereklidir.

    uyarı 4: engelliler, akrabaları veya başka bir seçmen yardımıyla oylarını kullanırlar. sandık kurulu başkanı veya üyeler engelli seçmene yardım edemez. bedensel engelli seçmene yazılı veya sözlü yönlendirme yapılmadığından emin olunmalıdır. bir kişi yalnızca bir seçmene refakatçi olabilir. bedensel engeli olmayan her seçmen tek başına ve yardım almadan oy kullanmalıdır.

    uyarı 5: okuma yazma bilmeyen seçmene sandık başkanı herkesin önünde seçmen kağıdı hakkında gerekli açıklamaları yapar, oy verme işleminde kişiyi yalnız bırakır.

    uyarı 6: sandıklar oy verme yerinden çıkarılamaz.

    uyarı 7: tüm seçmenler oy verse dahi oy verme süresi tamamlanmadan sandıklar açılamaz.

    19. son oy verme saatine kadar (batıda 17.00 doğuda 16.00) sırada olan kişiler oy kullanabilir. sırada olduğunun anlaşılması için sandık kurulu sırada olan kişilerin kimliklerini toplar bu kimliklerdeki bilgileri sandık kurul defterine işler. son oy verme saatinden sonra gelen kişiler oy kullanamaz.

    20. sandık kurulu oy sayım işleminin rahat izlenebilmesi için sınıfı düzenler.

    örnek bir sınıf düzeni

    21. parti müşahit sayısı 5’ten fazla ise kura ile seçilen her biri ayrı partiden olmak şartıyla 5 müşahit sandık başında kalır. vatandaşlar kendilerine ayrılan alanda sayımı izleyebilir. müşahitler sınıfın düzenlenmesi esnasında sandığı gözlemleme hakkına sahiptir. (genelge 135, madde 42)

    22. oy verenler seçmen listesinden 2 defa sayılır. sayımı kolaylaştırmak için oy kullanmamışlar farklı renkli bir kalemle üzeri çizilebilir.
    23. kullanılmamış zarf ve pusulalar 2 defa sayılır ve kurul defterine yazılır. bunlar paketlenerek üzerine sayıları yazılır.

    24. evet/tercih mühürü zarfa konulur ve mühürlenir. kullanılmamış zarflar ile birlikte torbaya konulur ve sandık açılır.

    25. zarflar sayılır ve geçerli ve geçersiz zarflar belirlenir.

    uyarı 1: geçersiz zarflar aşağıdaki şekildedir. gerçersiz zarflar geçersiz sayılır, saklanması zorunludur ve yakılamaz.
    • sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan
    • üzerinde ysk amblemi olmayan
    • üzerine ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mühürü bulunmayan
    • tamamı yırtılmış olan
    • üzerinde olması gereken mühür dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflardır.

    uyarı 2: toplam zarf sayısı oy verenlerin sayısından fazlaysa, önce geçersiz zarflar ayrılır, mühürlenerek ayrı bir yerde muhafaza edilir. eşitlik hala sağlanamazsa geçerli zarflar arasından sandık başkanının seçtiği rastgele bir zarf yakılır.

    örnek 1

    uyarı 3: geçersiz zarflar ayrıldıktan sonra kalan zarf sayısı oy verenlerin sayısına eşit veya eksik ise başka işlem yapılmaz, geçerli zarfların açılmasına başlanır.

    örnek 2

    • sayım ve döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğu gösterilir.
    • başkan zarfı açarak önce arka yüzünü kontrol eder ve gösterir sonra ön yüzünü herkesin görebileceği ve işitebileceği şekilde okur.
    • her oy okunmasını müteakiben görevli üyeler aynı anda sayım ve döküm cetveline işler.

    uyarı 4: itiraz olması halinde sayım 2 defa yapılır. eğer iki sonuç farklı ise üçüncü sayım tek kişi tarafından yapılır ve bu kabul edilir.

    uyarı 5: zarfın içerisinde el ilanı, broşür, kartvizit veya herhangi bir kağıt veya madde bulunan oy pusulaları geçersiz oy sayılır, hesaba katılmaz. bunlar hesaba katılmayan oy pusulaları bölümüne yazılır.

    26. pusulayı geçersiz yapan haller:
    • pusulada ysk filigranı ve sandık kurul mührü bulunmaması
    • pusula ysk’nin belirlediği biçim ve renkte olmaması
    • hiçbir yerinde evet/tercih mührü olmaması
    • pusulada partilere ve bağımsız adaylara ayrılmış alanlardan birden fazlasında mühür basılması
    • pusulanın bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış ve kopartılmış olması
    • pusulanın evet/tercih mührü dışında özel işaret, isim, imza, parmak izi vb. olması
    • pusulada matbu yazı ve şekiller dışında yazı, harf veya şekiller olması

    örnekler

    27. pusulayı geçerli yapan haller:
    • basılan mürekkebin izinin pusula üzerinde aynasının çıkması
    • mührün ilgili parti veya bağımsız seçim yerine tam olarak tutturulamaması (diğer partilere taşmamış olması koşuluyla)
    • aynı parti veya bağımsıza birden fazla mühür basılması (diğer partilere taşmamış olması koşuluyla)
    • parti veya bağımsız adayın isim veya logosuna mühür basılması
    • oy pusulasının bütünlüğü bozulmamış bir şekilde yırtılması (genelge 135, madde 43)

    örnekler

    28. oyun bir partiye verildiği anlaşıldığı zaman ilgili partinin sayım döküm cetveli’nde bir adet numarası çizilir. çetelenin en aşağısına hangi partinin kaç oy aldığı yazılır. her 20 okuma sonrası sayıların karşılaştırılması oy sayımında karışıklık olmaması için en sağlıklı yöntemdir. sandık başkanına seçim öncesi hatırlatabilirsiniz.

    29. oy sayımı tamamlandıktan sonra sayım ve döküm cetvelinde siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldığı oylar orada bulunanlara başkan tarafından yüksek sesle ilan edilir, sonuçlar seçim tutanağına yazılır. son olarak seçim sonuç tutanakları sandık başkanı ve üyeler tarafından imzalanır ve mühürlenir.

    30. seçim sonuç tutanaklarının bir sureti partili sandık üyesine veya müşahitlere verilir, bir adedi sınıf kapısına asılır, bir adedi ilçe seçim kuruluna götürülmek üzere torbaya konulur. sayıma ilişkin tüm pusula zarf ve diğer tüm materyaller torbaya konulur. torba mühürlenmek zorundadır.

    uyarı: tutanak aynı partiden ikinci kişiye verilmek zorunda değildir.

    31. seçim sonuç tutanağı aşağıdaki şekilde doldurulur.
    • üst bölüm burada en önemli kısım aşağıda belirtilen yeşilli bölgenin tutmasıdır.
    • `alt bölüm:` bu bölüme siyasi parti ve aldıkları oylar yazılır, kaydırılmamasına dikkat edilmelidir. bu bölümdeki oy toplamı geçeli oy pusulalarının toplamı (9) ile aynı olmalıdır.

    uyarı: önce tutanak doldurulmalı sonra imzalanmalıdır.

    32. tutanağın geçerli olması için tutanağın sandık başkanı ve üyeler tarafından ıslak imza ile imzalanmış ve mühürlenmiş olması gereklidir.

    33. imzalı ve mühürlü sandık sonuç tutanak mutlaka alınmalı ve okul sorumlusuna teslim edilmelidir.

    34. sandık başkanı sonuç tutanağını vermezse bunun kanunen hakkınız olduğunu hatırlatın. (genelge 135, madde 45).
    • eğer aynı partiden bir kişiye tutanak vermiş olduğundan dolayı size vermiyorsa, aslına göre doldurup başkanın imzasını rica edin.
    • eğer bunu da yapamıyorsanız tutanağın fotokopisini alıp mutlaka ıslak imzalatın.

    35. torba başkan ve iki sandık üyesi nezaretinde geciktirmeden ve hiçbir yere uğramadan ilçe seçim kurulu’na teslim edilir.

    uyarı: isteyen gönüllüler ilçe seçim kurulu’na kadar başkan ve üyelere kendi imkanları/araçları ile eşlik edebilir. (genelge 135, madde 48)

    böylece bir seçim sonucuna daha gelmiş oluyoruz. yararlı bulup beğendiyseniz daha fazla kişiye ulaşması için paylaşmayı unutmayın.
  • oy ve ötesi gönüllüleri için sol framede kalması gereken başlık.

    (bkz: oyunu seven saysın)
  • updullah adlı arkadaşımın okuyup aydın doğanlandığı eğitim
  • oy ve ötesi'nden olsun olmasın seçimde görev alacak tüm sözlükçülerin gerekli durumlarda kolayca ulaşabilmek adına favorilere eklemesini tavsiye ettiğim özettir.
  • sandık kurullarındaki şahısların eğitimsiz olduklarını, başlıkta verilen özet bilgilere pek çok uyumsuz davranış sergilediklerini, kasdi olmasa da çok şaşkın olduklarını pek çok seçimde, pek çok sandıkta gözlemlemişimdir.

    kendilerine bu başlıktaki bilgileri okumalarını öneriyorum.

    tanım: sadece müşahitler için değil, sandık kurulu üyeleri için de yararlı olan eğitimdir.
  • sol framede kalması gereken başlıktır. updullah gül.
hesabın var mı? giriş yap