öyle sermestem ki idrak etmezem dünya nedir
-
insanlar tarafından bilinmeyen giriş ve gelişme kısımları olan ama bitişi belki de herkes tarafından bilinen bir gazel.
her dem ey felek sineme dokunma benim
taşmı sandın kalbim, kal'a mı sandın bedenim
diyerek bitirir usta (bkz: kazancı bedih) öyle bir der ki içi titrer insanın. -
öyle ser-mestem ki idrâk etmezem dünyâ nedür
men kimem sâkî olan kimdür mey û sahbâ nedür
gerçi cânândan dil-i şeydâ içün kâm isterem
sorsa cânân bilmezem kâm-ı dil-i şeydâ nedür
vasldan çün aşık-ı müstâğni eyler bir visal
aşıka maşukdan her dem bu istiğnâ nedür
hikmet-i dünyâ vü mâfiha bilen arif degül
arif oldur bilmeye dünyâ vü mâfiha nedür
ah u feryâdun fuzûlî incidübdür âlemi
ger belâ-yı ışk ile hoşnûd isen gavga nedür.
demiş fuzuli. 4 koca yüzyıl sonra kazancı bedih ise öyle bir ruh vermiş ki bu gazele, aman, amannn. -
ilk beytin serbest çevirisi:
öyle sarhoşum ki, artık bilmiyorum dünya nedir?
ben kimim, saki kimdir, içki nedir, şarap nedir? -
öyle ser-mestem ki idrâk etmezem dünyâ nedür
men kimem sâki olan kimdür mey-û sahbâ nedür // öyle sarhos olmusum ki, anlayamıyorum dünya nedir? ben kimim, saki olan kimdir, kadeh nedir?
gerçi cânândan dil-i şeydâ için kâm isterem
sorsa cânan bilmezem kâm-ı dil-i şeydâ nedür // gerçi mecnuna dönen kalbim için sevgiliden bir lutuf istiyorum; ama sorsa sevgili mecnun gönlümün arzusunu, bilmem onun da ne olduğunu.
vasldan çün âşıkı müstağni eyler bir visâl
âşıka ma'şûkdan her dem bu istiğnâ nedür // madem kavuşmaktır aşığı vuslata doyuran, aşığın sevgiliye her daim gösterdiği bu nazlanma nedir?
hikmet-i dünyâ vü mâfîhâ bilen ârif değül
ârif oldur bilmeye dünyâ vü mâfîhâ nedür // dünya ve içindekilerin hikmetini bilmek değil bilgelik, bilge odur ki bilmesin dünyayı da dünyadakileri de.
âh u feryâdın fuzûli incidüpdür âlemi
ger belâ-yı aşk ile hoşnûd isen gavgâ nedür // ey fuzûli, ahin, feryadın herkesi üzmekte. aşk belasından hoşnutsan eğer, bu kavga (haykırış) nedir?
fuzûlî -
her yaştan yudum insanına "bunu da bilin" diyerek en azından bir kere dinletilmesi gereken eser.
fuzuli yazar bedih okursa böyle bir başyapıt ortaya çıkar tabii.
*
* -
leyla ile mecnun'dan mecnunun dilindedir bir gazel.
-
freud bu dizeleri okuduktan sonra topografik kişilik modelini yapısal modele evirmiştir. yersen yani.
-
yaygın görüşün aksine, üzgünüm, kazancı bedih'in yorumunu hiç beğenemedim. bu beyitler böyle kuru kuruya okunmak yerine azeri müziğinde de sıkça kullanıldığı gibi muğam eserlere renk vermek için kullanılabilir
-
varoluşçu felsefenin temelini bu gazel ile fuzuli atmıştır.* ancak son beytini günümüz türkçesiyle yazarken bir tevriye sanatı kaybolup gidiyor gibi geldi bana.
son beyitte
"âh u feryâdın fuzûli incidiptir âlemi
ger belâ-yı aşk ile hoşnûd isen gavgâ nedir"
son mısranın başındaki "ger" kelimesi, "eğer" anlamına da "gerçi" anlamına da gelebiliyor osmanlı türkçesinde.
yani hem çoğu kişinin yazdığı gibi "eğer hoşnutsan neden böyle ah edip gözyaşı döküyorsun" anlamına da gelebilir, "gerçi bu bela ile hoşnutsan, mücadele nedir ki, gözyaşlarının alemi incitmesinden ne diye çekineceksin" anlamına da gelebilir.
kaldı ki bana ikincisi asıl kastedilenmiş gibi geliyor son beyti bir bütün olarak ele alınca. -
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap