çelişmezlik ilkesi ^*

• birbiri karşısına konmuş iki çelişik yargı aynı zamanda doğru olamaz, birininyanlış olması gerekir.
  (bkz: düşünme yasaları)
• "celisirlik ilkesi"nin ziddi.
• (bkz: organon)
• (bkz: dialetheism)
• mantık ilkelerinden biridir. bir sey hem a hem a degil olamaz.
• bir niteliğin bir şeye aynı anda hem ait olmasının hem de ait olmamasının olanaksız olmasıdır.
• mottosu sen de haklısın cümlesi olup büyük filozof nasreddin hocanius tarafından ortaya konmuştur.
• "a, a olmayan değildir" şeklinde ifade edilebilecek, bilgimizin en temel ilkesi. ve hatta tek ilkesi.
  
  ne gariptir ki bilgiye ulaşmada elimizde en temelde yalnızca çelişmezlik ilkesi var. yani tüm bilgilerimiz temeli itibariyle negatif. bu şu demek oluyor: biz neyin ne olduğunu değil ne olamayacağını biliriz. buradan hareketle de neyin olabileceğini biliriz. yani önce imkansızın bilgisi verilidir bize. sonra onun değillemesi üzerinden mümkünün bilgisi. olanın bilgisi ise ancak bunlardan türetilebilir.
• platon ve aristoteles’teki çelişmezlik ilkesi formülasyonları “aynı vecheden” (kata to auto) ibaresini içerir. bu da çelişiklerin **farklı vechelerden** aynı anda varolabilmesini mümkün kılar. bu da örneğin ancak sabit bir merkez sayesinde hareket edebilen kirişleri (kaldıraçları, eklemleri vs.) anlaşılır kılar. sabitliğe rağmen değil, sabitlik sayesinde hareket eden yapıları. bir vechesiyle çok oturaklı olması sayesinde değişkenliği kolay kaldırabilen yapıları. örneğin çok sağlam bir rutini olması sayesinde değişiklikten ve farklılıktan hoşlanabilmeyi...
• örneğin; "cemre hem çalışkandır hem de tembeldir." ya da "bütün insanlar ölümlüdür." ve aynı zamanda "bazı insanlar ölümlü değildir." diyemeyiz
  
  sembolik dilde a?~a (a ve değil a) biçiminde ifade edilir.