zen hikayeleri

• zen üstadları ile çırakları arasındaki diyaloglardan, zen ustalarının ve rahiplerinin hikayelerinden oluşan kısa, öz, aydınlatıcı, hoş ve esprili hikayelerdir. genelde hayata ve gerçekliğe dair basit, sade ama kuvvetli ve çarpıcı yorumlar getirirler. mantıklı ve linear düşünce yapısını kırıp zihni özgürleştirmeye dayanan zen felsefesinden kaynaklanan, zihin jimnastiği gibi bilmecemsi hikayelerdir çoğu. genelde aniden aydınlığa ulaşmış zen çıraklarının hikayelerini içerirler ama hayatını aydınlanmaya adamış zen üstadlarının uğraşlarını eleştiren hikayeler de yok değildir.
  
  bana nedense bizim nasreddin hoca fıkralarını hatırlatır çoğu. şimdi nasreddin hoca bir zen üstadı mıydı? hayır tabi. ama göle maya çalıp eşeğe ters binen, görmüş geçirmiş bir hocanın hayat dersi tarzındaki fıkraları, mantık ve düşünce çemberini kırmaya dayanan bir uzakdoğu felsefesinden o kadar da uzak değildir herhalde. ya da bizim hoca bir zen üstadıydı da biz mi bilmiyorduk? neyse, bana zen felsefesini en iyi özetleyen bir hikaye ile başlayayım:
  
  bir zen öğrencisi zen üstadına gitmiş:
  "üstadım, çok çalışıp aydınlanmak istiyorum. ne yapmam gerekir aydınlanabilmem için? bana yol gösterin."
  bunu duyan üstad öğrencisine sormuş:
  "yemeğini yedin mi?"
  "evet" demiş öğrenci.
  "o zaman git tabağını temizle ve bulaşıkları yıka."