vakit var daha

• bir cemal süreya şiiri;
  " elif lam mim. yirmi üç haziran dokuz yüz altmış yedi
  bulanık atmosferin içinde gözlerim sımsıcak;
  yel değirmeni’nden denize sarpa sararak inen bir sokakta.
  vakit tamamdır diyorum. ve sokağın sesi
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  bir kilise tadı taşıyor dolmabahçe camiinin pencereleri
  uzaktan bakmak şartıyla ve aydınlık oluşunu saymazsak;
  ve denizin gişesinde oturan kısa boylu saat kulesi
  yakasının içine kaydırmış hafifçe basınç-ölçerini
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  mermerin memelerinden hafifçe hafifçe damlıyor mavi
  ilk mavi, doğru mavi, çayır çimen bilgisi
  cücükleniyor orda hemen ılık menekşesi şems’in
  çalgıcısını da yanında gezdirirdi konya’da şems ki
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  bir koku gibi dururdu parmağı yüzüğünün içinde
  gerindikçe bütün doğuya yayardı bedenini,
  sağlığından çerçeveler yaratır kelime hatun
  uzun uzun duyardı gözlerine çekilmiş mili
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  evlerden çadırlardan toplananlar bini buldukça
  padişahın önünde törenle uçuruldu kelleleri.
  geceyi bir dert gibi geride bırakan yahudiye
  gündüz de tırnaklı hayvanların eti haram edildi
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  genç osman annesinin rahmini çekip üstüne
  adı burgaçlara yazılsın diye bekledi.
  ve sinan düdenlerde olsun diye ölümü
  kurduğu her yapının temelini suya indirdi
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  düşmanına ilerlerken tuhafça gülerdi
  köroğlu’nun sırtında üst üste dokuz dombay derisi.
  ve kaçarken yılan sokmuş orman perisi
  gözleriyle izlerdi sessizce erkeğini
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  deve, devenin üstünde tabut, biri çekiyor deveyi
  üçü de ali: deve, deveyi çeken ve tabutun içindeki,
  çılgın gibi koşuyorum köylerden şehirlere
  başını kayalara vura vura ilerleyen bir insan seli
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  hafif kanlı chevrolet’ler, hırslı pontiac’lar, kıranta buick’ler
  gürültüyle akıp gidiyor general motors’un enikleri;
  ve ağır kıçlı, geniş çeneli, soluklu arabaları ford’un;
  ve ağaçlar görüyor, gözlüklü, iri kıyım chrysler ailesini
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha
  
  sokak lambaları yerebatanlar yük kamyonları
  almadan edemeyeceğimiz bir selam gibi
  sırtlar arkalar talvekler duldalar öte yüzler
  ve kuyuya sarkıtılmış bir testinin dibi
  
  diyor ki değil daha
  vakit var daha "
• vakit var daha i
  
  anlat onu:
  
  laledir
  devesinin boynunda düğüm
  
  gecedir
  katırının gözünde sahtiyan
  
  sestir akar
  atının koşumlarından demir
  
  ve o dilenir
  sara taklidi yaparak
  
  nedir sandığa basılı bez
  aşevine giden işçiler
  neden ekmeklerini de yanlarında götürürler
  kimin gözleri tülbentle bağlı
  annesi bağladı hangi niyetle bağladı
  gömleği yastığının altında
  hiç giymeyecek o gömleği onu anlat
  her kelime yeniden söylenmektedir
  yeniden yeniden söylenmektedir
  ve her kelimenin anlamı
  başka olmaktadır bir öncekinden
  bütün gereksiz anıtları yıkmaktadır
  anıt sözü anıtları yıkmaktadır
  irmaklar ırmaklar
  irmak sözü ırmakları çoğaltmaktadır
  yeniden yeniden çoğaltmaktadır
  bir kez daha söyle ırmak sözünü
  suçüstü bastırmaktadır karanlıkları
  buradan gözalabildiğine
  donanmış tek ağaç görmeyeceksin
  ama irili ufaklı göllerle gamzelenir toprak
  anlat nasıl boşaltıldı o şehirler
  kumla çamurla tıkandı her biri
  çirkin kuşları ağulu böcekleri besledi
  sayda'yı hatusas'ı troya'yı
  alfabe ihraç eden fenike'yi
  alfabe ithal eden ankara'yı
  birbirine girmiş yazıları
  taşbasması merkezleri, savaş arabalarını
  iki nöbetçiyi anlat
  uygarlık kuzeye doğru çekilirken
  akdeniz kıyılarına iki nöbetçi dikti
  güneşi bir de şiiri
  
  ilk adımda ürperen çiçekleri
  ilk adımda çiçekler ürperir
  bir çiçek adı: papatya
  bir çiçek adı: leylak
  bir çiçek adı: yaz çiçeği
  bir çiçek adı: kış çiçeği
  bir çiçek adı: tanrım
  hafiften hafiften seyriyor
  serseri kurşunun hedefi
  
  buradan gözalabildiğine
  tek ve seyrek göreceksin yağmuru
  ama her damla dopdoludur
  ve her damlada
  taşıran-damla onuru vardır
  bunun için kördür şerbet
  bunun için etoburdur petrol
  bunun için öfkelidir özsu
  
  morarıyor faltaşı
• vakit var daha ii
  
  savaştan da kırandan da olsa
  veremle de sıtmayla da gelse
  lacivert bir çıngıraktır ölüm
  patlar sarnıçların eski suyunda,
  kapaklanmış bir at resmi çizer
  havaleli çocukların kulaklarına.
  ve avcıdır amansızdır coğrafya,
  oyuklar halinde yitmişliğidir
  yüzyılların bıraktığı iz taşta,
  hangi taraftan esse rüzgar
  zonklatır, sonra ortaya çıkarır
  kayalıklara sıkışmış tarihi,
  bir isyanı, bir dostluğu, bir yenilgiyi,
  dönüştüğü şu müthiş ortamda
  erkek totemlerin kadınsı fetişlere
  kilim sanrısının halı dalgınlığına,
  bil ki buradan göz alabildiğine
  dağların gizemli şakaklarından
  ovalara yaylalara bozkırlara çöllere
  bölgenin bütün üvey topraklarına,
  bir değişim aracı olmuştur ayna;
  altın öldürmüş, ipek yalan söylemiştir;
  kadı burhanettin'in arkadaşlarını
  mitridat'ın dostlarını sevgililerini
  ağuya ve küçük tatlara alıştırmıştır;
  tütüne, defineye, hayın okşayışına.
  savaşın vakti yoktur oysa
  ve ancak yenilgi halinde
  söz konusu olabilir geç kalma
  umudun kanayan cephesinde
  bak yağmur yağıyor ana unsura
  kuşlar iyice alçaktan uçuyor,
  bir şey vardı hani
  yitirdim ya da hiç olmadı sanıyordun
  oysa karışık bir anı gibi
  seni uyurken öpmesi gibi babanın
  bir ilkkar tomurcuğu gibi
  geveze dualarından sıyrılmış
  sürekli ve silik duruyor
  bak o şey sinmiş şurana.
  binlerce binlerce yeraltı geçidine
  şarıldayarak aktı
  son gölgeleri yakılanların,
  ateşlenirken odun ayaklarında
  ve her akşam göğün yorgun başı
  usul usul düşerken omuzlarına
  sessizce ve hep birlikte aktı
  büyük bir serinlik halinde
  son gölgeleri onların
  siyaset meydanlarından sehpalardan
  kale kapılarındaki ince yazıtlardan
  yanlış savaşlardan
  büyük bir yıldız kalabalığına
  sütündeki mavi damarlara koyunların
  -mavi şaman damarlarına-
  susuzluk ve işkence...
  bunlarla yarattı efsanesini
  bunlarla yarattı sorumlu musa'yı
  bunlarla yarattı iyi isa'yı
  bunlarla yarattı cesur muhammed'i.
• vakit var daha iii
  
  çiçek ki çiğniyorum ağzımda
  zifaftan ve yastan
  
  havlıyor barut
  sarartıyor gök kumaşını
  
  arkadaşım yirmi sekiz yaşında
  elinde yapraklar tutuyor
  
  arkadaşım otuz yaşında
  pamuğun kızlarını anlatıyor
  
  arkadaşım kırk yaşında
  bütün elbiseleri üstünde
  
  bütün elbiselerim üstümde
  kandan ve kavaktan
  sallanan bir fenerin
  bir şey var adını biliyorum
  beyaz ateşin içinde
  günlerce tümevarıp varıp ta
  barutun içinde dimdik
  beyaz ateşin içinde
  yanaşmak üzere olan vapurun
  koparak eski evlerin
  çürümüş ve nemli kokusundan
  
  tozun içinde
  biliyorum adını
  
  geveze dualardan sıyrılmış
  taptaze bir ses gibi
  
  arkadaşımın sesi gibi
  dünyanın ucu gibi
  
  sürekli bir mırıltı gibi
  yazdan yaz sokaklarından
  
  ey korucunun uzanamadığı
  çılgın salkım
  
  ey dönüşsüz olan
  yalnız açılan
  
  ve kapanmayan
• vakit var daha iv
  
  zaman mı? değil zaman.
  
  akan zaman değil mesafelerdir.
  
  güneşin çekici yukarda
  suyun bıçağı aşağıda
  krom alçakgönüllü, bakır utangaç,
  ağaç: bir damla iki kıvılcım arasında.
  rüzgar bilmiyor nerden eseceğini
  sınırlar kesik,
  yerleşme yerlerinde balkıma.
  
  biz kırıldık daha da kırılırız
  ama katil de bilmiyor öldürdüğünü
  hırsız da bilmiyor çaldığını
  biz yeni bir hayatın acemileriyiz
  bütün bildiklerimiz yeniden biçimleniyor
  şiirimiz, aşkımız yeniden,
  son kötü günleri yaşıyoruz belki
  ilk güzel günleri de yaşarız belki
  kekre bir şey var bu havada
  geçmişle gelecek arasında
  acıyla sevinç arasında
  öfkeyle bağış arasında
  
  biz kırıldık daha da kırılırız
  doğudan batıya bütün dünyada
  ama kardeşin kardeşe vurduğu hançer
  iki ciğer arasında bağlantı kurar
  büyür, bir gün, zenginleşir orada,
  çünkü ali'yi dirilten iksir de saklı
  hasan'a sunulmuş ağuda,
  granitin de olur bir okyanus diriliği,
  nehirler daha uysal akar,
  bir çiçek nasıl açılıyorsa kendiliğinden
  bir kuş nasıl uçuyorsa
  öyle sever, çalışır insan,
  kıraçlar çarptıkça dağlara
  gül göçürür şafağından
  doğanın altın şafağından
  insanın altın şafağından
  tarihin altın şafağından
  
  biz kırıldık daha da kırılırız
  
  kimse dokunamaz bizim suçsuzluğumuza.
• (bkz: süreya'nın cemali)