• karagoz olarak da bilinen marmara, akdeniz ve ege'nin en taninmis baligi.
  • sık sık karagözle karıştırılan balık. aralarındaki en belirgin fark sargozun kuyuğunun başladığı yerde beneği vardır. ayrıca sargozun vücudu karagöze oranla daha ovaldir.
  • öncelikle litrelik bir bardağın içine 70lik orta kalite kırmızı şarap boşaltılır. sonra bardağı tamamlayana kadar gazoz ( tavsiyen limon aromalı olmayanından ) ilave edilir. özellikle öğrencilik yıllarında sıkça tüketilen bu içeceğin yanında soyalı fıstık tamamlayıcı rol oynar.
  • kuzu dişli olanı vardır bu balığın :

    http://www.fotokritik.com/…079274/kuzu-disli-sargoz
  • bilim adı diplodus sargus sargus olan sparidae familyası balık. karagöz balığının yakın akrabası olup, ondan farkı vücudunda 6-7 adet kahvemsi veya kül rengi dikey çizgiler olması ve daha yuvarlak gövdesidir. solungaç kapaklarının sınırı ve yüzgeçlerinin ucu ile alnı siyah, yuvarlağa yakın elips gövdesinin geri kalanı parlak grimsi, gümüşidir. boyu karagözden daha büyük olup 2-3 kilolukları bulunmaktadır. karadeniz hariç diğer denizlerimizde karides, midye veya akyem ile yakalanır. genelde kayalık ve kırmalık diplerde yaşar. ürkek bir balıktır, her zaman dikkatlidir. özellikle irileri kolay kolay oltaya atlamaz, yem, misina ve iğne seçer.

    sparidae familyasının pek çok balığı gibi çift cinsiyetli olup yaşı ilerleyen erkekler dişi olurlar. bahar aylarında yumurta döken bu güzel balık aslen marmara’nın balığıdır. daha doğrusu marmara’da karagöz olarak bilinen balık budur ve çok irileri dışında karagöz olarak adlandırılır, artık kafası küntleşmiş, dişleri koyun dişine dönmüş ve rengi yosunlu kahverengi olmuş büyüklerine “baltabaş” denir. ancak literatür icabı 50 gram bile olsa bu balığın adı baltabaş karagözdür.

    marmara’nın balığıdır, burada karagöz olarak bilinen balık budur dedik, peki kanıtımız nedir? yıllar öncesinin kaynaklarını incelediğimizde, ki hepsi istanbul’da yaşayan ve yazan araştırmacıların, balıkçıların kitabı olduğu malumunuzdur, bu kaynakların hepsinde karagöz başlığındaki balığın tarifleri, resimleri ve kerterizleri her zaman baltabaş karagözü temsil etmekte, yakın akraba olarak da sivriburun karagözü anlatmakta ama çift çizgili adi karagöz (diplodus vulgaris) bu kaynaklarda bulunmamakta. demek ki marmara’nın yerli karagözü baltabaş karagöz, ekürisi de sivriburundur. kişisel tecrübelerimden de örnek vermem gerekirse, bugüne kadar tuttuğum onlarca, yüzlerce marmara karagözünden sadece 2-3 tanesi çift çizgili ege karagözüydü, diğerleri hep baltabaş ve sivriburundu. mevzubahis avların pek çoğu da marmaranın trakya kıyılarını içermekteydi.

    aslına baktığınızda, sargos, sargoz hep yunan kültürünün isimleridir. aynen kefal, levrek, lüfer, çipura gibi. mesela kefal, "kafa" veya "kafasal, kafa gibi" demektir sanıyorum (sefal, cephalos). yunan kültürü ege'de isim olarak böylece etkisini sürdürmektedir ve marmaraya bu kadar sirayet etmemiştir. örneğin sarpa dediğimiz balığın adı da latince adından gelmekte olup yunanca isimdir ve marmara'da çitari olarak bilinir ki bu da arap kökenlidir. aynı şekilde çipura da yunancadır ve marmarada alyanak adıyla bilinir(di). bunların tek sebebi marmara'nın yunanistan a ege'den daha uzak olması ve kültürel etkileşiminin daha düşük olmasıdır bana göre.

    sargozun adının kökenini irdeledikten sonra bir de yan tür, alt tür olayına değinelim;

    çeşitli eski kaynaklar marmara'da baltabaş karagöz adıyla bir cins daha olduğunu söylerdi ve kimisi de bu balığa ayrı latince isimler ithaf etmişlerdi. bu tamamen asılsız olup, sargoz biraz irileşmeye başlayınca marmara'nın da dip yapısı ve çeşitli diğer etmenlerden dolayı kararır ve pas-bronz rengi ve irileşmiş koca siyah kafasıyla gerçekten "baltabaş karagöz" ismini hak eder. yani baltabaş karagöz ile sargoz aynı balıktır.

    avcılığı:
    bu bölümde karagöz bahsinde yazdığım kısmı aynen alıntılamak istiyorum, çünkü avcılığı hemen hemen aynıdır. yalnız; baltabaş karagöz, karagözden daha sert bir balık olduğu ve daha irilerine rastlanabildiği için, iğneler ve düğümler konusunda maksimum özeni hak etmektedir...

    baltabaş karagöz; zokalı, 3 köstekli ve uzun tek köstekli yemli takımlar ile avlanır. birincil yemi karides ve deniz kurdudur. ikincil yemleri ise mamun, midye içi, küçük çağanoz ve sulinadır. kimi yerlerde küçük boylarda karagözler mayasız hamur ile de avlanabilir.

    mühim olan şey, suyuna göre oltayı seçmektir. iri boyda karagöz yakalanmak isteniyorsa genel kabul olarak; çoklu köstekler yerine tek köstekli, en fazla iki köstekli veya tek pirçol (karagöz zokası) ile bezenmiş takımlar daha avcıdır diyebiliriz. ayrıca kıyıdan avcılıkta gezer kurşunlu, 1 kulaç bedenli, tek iğneli bir takım da son derece başarılı bir şekilde işinizi görebilecek, taktığınız yeme göre levrek, çipura, kikla gibi iri ve sürpriz balıkları da yakalayabilecektir.

    akıntısı yüksek sularda özellikle yar başlarında; sadece bir uzun (takribi 4 kulaç) kösteği bulunan, kurşunu uzun olta sistemi ile sarkıtılmış takımı tavsiye ederim.

    mehtabın kuvvetli olduğu yaz gecelerinde tekneden yemli karagöz avı belki de en keyifli avcılık çeşitlerinden birisidir. bu yapılan gece avında kerteriz mutlaka çok iyi alınmalı, sulara göre çapa muntazam atılmalı ve çapa ipine yaklaşık 30-40 metre akıntıyla kalama verilecek şekilde pozisyon ayarlanmalı ve nihayetinde taşın üzerine gelinmelidir, mümkünse çapanızı zincire değil ipe bağlayın, böylece deniz dibinde şıngırdamayacak ve hassas ve ürkek karagözleri yakalama şansınız artacaktır. ipin çapayı yatırabilmesi için de çapaya yakın kısma ağırlık bağlanabilir.

    ekonomik değeri:

    ekonomik değeri yüksek ve özellikle sonbahar aylarında çok lezzetli bir balıktır. karagöz üçlüsü (baltabaş, sivriburun, karagöz) içerisinde en lezzetlisi bu balıktır. tavası, haşlaması, ızgarası, kağıtta yemeği nefis olur.
  • muhteşem bir balık. tipi, tadı, bakışları her şeyiyle muazzam. teşekkürler sargoz.
  • limon aromalı gazoz ve kırmızı şarap ile yapılanı için;
    (bkz: tinto de verano)
  • çanakkale boğazında sabah sularında yarım kilo kadar gelen bir tanesini madya ile yakaladığım balık cinsi. karagöze benziyor, mırmır gibi üzerinde hafif çizgiler var 3-4 şerit.
  • geçen hafta sübye ile yakaladığım 500 gram civarı gelen, bayağı bir heyecan yaşattıran karagöz familyasından bir balıktır.
  • bu gece tuttuğum balık. yukarıda bahsedildiği gibi hafif dalgalı kıyıdan yakaladım.
hesabın var mı? giriş yap