• zf friedrichshafen ag tarafından dizayn edilen 9 ileri vitesli otomatik şanzıman. maksimum 280 nm tork ve maksimum 480 nm tork olmak üzere iki versiyonu vardır. chrysler 200, jeep cherokee, jeep renegade, range rover evoque modellerinde hali hazırda kullanılmaktadır. honda motor company ve mini ise bu şanzımanı gelecekteki modellerine eklemek için plan yapmaktadır. zf firması bu şanzıman ile 2014 pace (premier automotive suppliers' contribution to excellence) ödülünü kazanmıştır.

    zf 9hp

    http://en.wikipedia.org/wiki/zf_9hp_transmission
  • başta jeep cherokee'de kullanılan hali amerikan devletine ait otomotiv güvenliği kurumu olan safercar'da epey şikayet almaktaymış... gelelim işin ayrıntısına;

    ---------------------------

    fiat chrysler automotive amerika şubesi 2014-2015 yıllarında satılmış cherokee ve diğer 9hp kullanan fca modeli chrysler 200 sahiplerini bilgilendirmiş şubat ayı içerisinde servise gelip yeni yazılım yüklemeleri konusunda. arabaların istenilen gibi çalışması ve gelecekte doğabilecek dayanıklılık problemlerini (hatta olası kazaları) engelleyebilmek amaçlanmış böylece. fca'nın servis verilerine göre haftada 12 -15 arasında araca "vites kutusu değişimi" bile sağlamış yetkililer.

    ----------------------------------

    fca sorunlardan en başından beri haberdardı aslında. 2013 senesinin sonunda 9hp'nin yeni kasa cherokee'de kullanılacağını duyurmuşlar ama eskisinden çok daha basık tasarıma sahip olan kızılderili kabilesinin (ki xj kasa, 97'den itibaren makyajlanan hali en iyisidir bana göre) satışı motor ile şanzıman yazılımının uyumsuzluğu ve 4 çeker sisteminin bu yüzden devredışı kalması nedeniyle tam 3 ay ertelenmişti. bu arada ilk yazılım güncellemesi de yapıldı ve bunların 3. ve sonuncusu ise araç satıştayken 2014 mayıs ayında gelmişti.

    ceo sergio marchionne'nin detroit otomotiv fuarı'nın 2015 sürümünde suçu üzerine alıp ilk satılan cherokee'lerde "olgunlaşmamış yazılım" kullanıldığını itiraf ettiğini, 2014'ün ikinci yarısında konu hakkında servislerin ilgilenme sıklığının arttığını ve takipte olacaklarını söylediğini belirtmek de gerekiyor ki gelen 3 yazılım güncellemesi ve ilk bölümde yazdığım değişimler; marchionne'nin sözünü tuttuğunu gösteriyor.

    ------------------------------

    safercar'ın veri tabanında cherokee hakkında yapılan 230 şikayet mektubundan 126'sı şanzıman hakkında iken; vites geçmede sorunlar, beklenmeyen vites değiştirmeler, uyarı ışıklarının yanıp sönmesi, vitesin beklenmedik anda boşa alması, otobanlara girerken kickdown eksikliği (6 şerit otobana tali yoldan girmek için, ki 128 km/s - 75 mil ile giderler, öküzce gaza asılmak lazım ve kickdown başarılı çalışmıyorsa çok küfür eder sürücü. zamanında ettim ben de.), düşük viteslerde ön aksta yaşanan titremeler, park modunda gözükürken aslında boşta olup yanlışlıkla ilerlemeler 200 ve cherokee'ki şikayetlerin detayıymış.

    yaşanan en büyük olay ise bir cherokee sahibinin, bir yayayı arabayla beraber yaklaşık 3 metrelik derinliğe sahip göle indirmesiymiş.

    ama ne 2015 model cherokee, ne de 2015 model 200'ler hakkında safercar'da şikayet belirtilmemiş. demek ki fca nihayet sorunlarını çözmüş şanzımanın.

    ---------------------------

    126 tane cherokee şikayeti olduğunu yazmıştık şanzıman hakkında. okuduğum kaynaklara göre 200'e ise 10 tane şikayet gelmiş. 9hp'yi kullanan fca dışı arabalardan acura tlx de ise şikayet sayısı 8'miş ve tlx'in şikayetler fca ile paralelmiş (hatırladığıma göre şanzımanı ilk kullanan alet olan range rover evoque ise şikayetsiz bir şekilde kuzey amerika yollarında dolanmaktaymış.).

    henüz bir kaç ay ömre sahip olan acura tlx'de yaşanan ilginç bir durumu da belirtelim burada 9hp başlığında: honda aralık ayında modelin satışını durdururken (2015 ağustos'a kadar deniyor), 9400 tane tlx'in de geri çağrılması emrini vermişti. çünkü arabadaki düğmeli vites değiştirme seçeneği araba park vitesinde olsa da, 9hp takılı şanzımanların bu emri takmayıp aleti salması durumu tehlikesi bulunuyordu (bakınız fca arabalarının şikayetleri). ama geri çağırma prosesinde bir yamukluk olmuş ki okuduğum kaynak "bir çok kızgın müşteri bulunuyor" cümlesini de kurmuş.

    ----------------------------------------

    marchionne'nin detroit'te yaptığı "zf her üreticiyle bağımsız olarak, onların ihtiyacına göre çalışır." cümlesi ise neden range rover'lar problem yaşamazken, acura ve fca'ların problem yaşadığını ortaya koyuyor. elektronik aksamı büyük önem taşıyan bu tür tork kavramalı (aslında otomatikleştirilmiş manuel'lerin hepsini katabiliriz genellemeye) şanzımanlarda yazılımda hata yaparsan rezil olabiliyorsun. bazen toparlıyorsun, bazen toparlama yolunu arıyorsun ardından.

    ----------------------------------------

    tüm bunlara rağmen fca, gwen stefani'nin klibinde boy gösteren fiat 500x ve jeep renegade modellerine de 9hp takıp (tüm önden çeker arabalara yerleştirme planları olduğu da konuşuluyor) kuzey amerika piyasasında boy göstermeyi kesinleştirdi. artık hatasız bir yazılımla yapacaklarını da düşünüyorum.

    -----------------------------------------

    son olarak biraz karışık olan entry'mi otomatik vites yorumumla kapatmak isterim;
    (bkz: #30386825)

    edit: gwen'in klibindeki 500l imiş, neyse şarkı da dinlemiş olduk bir daha :)
  • zf' nin farklı olarak vane type hidrolik pompa ve dog clutch kullanarak kompleks ve ağır olan eski konvansiyonel debriyaj sistemlerine göre minimalistik ve daha verimli olmayı başardığı, şimdilik piyasadaki en iyi otomatik şanzumanlardan birisi.

    tork konvertörlüdür. tork konvertörlü olması sayesinde manevra esnasında sürücülerin sevdiği ve benimsediği özelliklerini korur. hem abd hem de avrupa pazarında çift kavramalı yarı otomatikler ve cvt' ler halen daha manevra sırasında ve düşük hızlarda tork konvertörlüler kadar başarılı bulunmuyor, birçok açıdan. zf 9hp' nin bir diğer avantajı, eski nesil tork konvertörlülere göre daha düşük hızlardayken -hem rpm hem km/s cinsinden- konvertörü kilitleyebilmesi. bu sayede esneklik sağlayan konvertör, yakıt tüketimine çok büyük negatif etki etmiyor.

    zf 8hp' den temel farkı, 9hp' nin enlemesine motor yerleşimli araçlar için dizayn edilmiş olması (bkz: transverse engine). 8hp ise boylamasına yerleşimli (bkz: longitudinal engine) yani genelde arkadan çekişli modeller için. şu an dünya üzerindeki araçların büyük çoğunluğu (~ 70%) enlemesine motor yerleşimli ve önden çekişli.
  • 1.5 sene önce nizamiye nöbetçi subayı iken o günlerde gündemde olan "kendi kendine boşa atma" başta olmak üzere şanzımanda görülen çeşitli problemler hakkında yazmıştım. 9 hp kullanan acura'larda ise vites kolu tasarımı yüzünden şanzımanın boşta kalması durumu gözüküyordu. araçlarını geri çağıran fiat chrysler ceo'su sergio marchionne problemlerin yazılım nedeniyle olduğunu savunurken, land rover'lar başarılı yazılım gömdüğü için şanzımanlarında problem yaşamamaktaydı.

    (bkz: #49132547)

    araçlar geri çekildi, yazılımlar gözden geçirildi ve hayat normal seyrinde devam etti. taa ki jeep grand cherokee kullanan (yine zf 9hp) anton yelchin'in ölümü tekrar şanzımanları masaya yatırdı. aktör arabasıyla evinin çit ve tuğla engelleri arasına sıkışmıştı. yapılan araştırmalara göre kaza, arabada kullanılan monostable isimli şanzıman kolu tasarımından kaynaklanıyordu ki burada hangi viteste olduğunuzu güneş ışığı altında görememeye kadar giden devasa sorunlar bulunuyordu. direkman video'sunu atayım;

    https://www.youtube.com/watch?v=rzugksp2ssa

    fca benzer sistemi kullanan chrysler, jeep ve dodge modellerinin hepsini geri çağırdı ve önlem olarak "park vitesinde hareketi engelleme yazılımı" "park vitesi dışında kapıyı açarsan sesli uyarı" gibi uygulamaları getirdi.

    an itibariyle gündemde yine zf 9hp'yi barındıran haberler var ancak bu sefer şanzımanı arabalarında kullanıp; kol tasarımı yapan ve yazılım atan üreticiler yerine direkman zf'den kaynaklanan bir problem. şanzıman üreticisi 9hp'lerde "kendi kendine boşa atma" sorununun bir sensör arızası nedeniyle olduğunu itiraf edip; üreticilere de "beyler arabalarınızı servislere çağırın da düzelttirsin müşteriler" teklifinde bulunmuş. ve evet başlıktaki ilk entry'mde anlattığım dışında listede range rover ve land rover'ın 9 hp kullanan versiyonları da var.

    ---------------------------------

    yalnız 9hp'de ölüme neden olabilecek kadar büyük yazılım sorunları, acura ve fca araçlarındaki hatalı tasarlanmış şanzıman kolları, volvo'nun basın mensupları önünde test ettiği kendi kendine durma zamazingosunun tırın altına girmesi, tesla'nın otopilot altında yaptığı kazalar hep işi dandirik sensörler - kablolar ve otomasyona komple bırakmanın ne kadar doğru olduğunu sorgulatıyor. her zaman kesin, pratik ve doğru çözüm insanlar ile makinaların iş birliği ve birbirlerini kontrol ederek çalışması.

    ve otomatik şanzıman kolu konusunda en hoş tasarım da kanımca mercedes'lerin direksiyondan kontrollü hali. söz konusu tasarımda vites değiştirirken aşağıya bakmak yerine gösterge paneli hizasında gözüküyor gözleriniz ve öküz gibi n-d-r tarzı belirteçleri görebiliyorsunuz.
  • bmw tarafından hakkında, gereksiz olduğu, beklenen faydayı sağlamadığı ve bu nedenle zf 8hp ile yola devam edileceği açıklaması yapılan şanzıman.
  • zf 8hp'nin aksine, onden cekisli araclar icin dizayn edilmistir.

    fakat bu sanziman, zf 8hp gibi 4 ceker araclara monte edilebilmektedir.
  • zf'in orta segment araçlara giriş yaptığı şanzıman türü. şimdilik honda ve fiat'ta bile kullanılıyor. modellerin yakın zamanda artacağını düşünüyorum.

    (bkz: marka ve modele göre otomatik şanzıman türleri)
  • honda cr-v’nin dizel otomatiğinde ve yeni civic dizel otomatiklerde bulunan şanzumandır aynı zamanda. yağ gibi vites atıyor şerefsiz.
  • 5. vitesi 1:1 oranına sahiptir.
  • cherokee 2.0 araçlardaki sorunlu şanzıman
hesabın var mı? giriş yap