termoregulasyon

• isi duzenlenmesi, isi duzenleme.
  ve hatta isi optimizasyonu.
• ısı regülasyonu yani ısı dengesidir.
  
  canlı yaşamının devam edebilmesi için, vücutta gelişen belirli bir ısıdaki çeşitli kimyasal reaksiyonlardır.
  
  performans esnasında ortam sıcaklığı yüksekse, vücutta gereğinden fazla ısı toplanır ve çeşitli yöntemlerle bu ısı düşürülür.
  (bkz: konveksiyon)
  (bkz: radyasyon)
  (bkz: kondüksiyon)
• ısı dengesi anlamına gelmektedir. ancak pratikte insan vücudunda ölçüm yapılırken sıcaklığa bakılmaktadır.
  
  bu sıcaklığı arttıranlar:
  -bazal metabolizma
  -kas aktivitesi (ve titreme)
  -tiroksin, growth hormon, testosteron, epinefrin(adrenalin), norepinefrin(noradrenalin), sempatik stimülasyon
  -hücrelerdeki kimyasal aktivitedir.
  
  azaltanlar ise:
  -vücut içinden ısının kaybedileceği yüzeylere iletim hızı
  -deri, akciğer gibi ısının dış ortama aktarılacağı yerlerdeki aktarım hızı
  
  vücudumuzun termometre sistemleri ve buralardan gelen bilgilere göre refleks ve kimi bilinçli davranışlarla düzenleme işlevini yapan bölgeleri vardır.
  
  termometreler:
  -anterior hipotalamusun preoptik alanı: sıcağa 3 kat daha duyarlıdırlar
  -derideki reseptörler: soğuğa 10 kat daha duyarlıdırlar (dışarısı genelde bizden soğuk sonuçta)
  -derin reseptörler: bunlar da soğuğa duyarlıdırlar. medulla spinalis, abdominal organlar ve toraks ile üst abdomendeki büyük venlerin çevresindedirler.
  
  bu termometrelerin bilgileri değerlendirip yanıt veren asıl kısım posterior hipotalamustur. ancak terleme gibi bazı refleks cevaplar doğrudan sıcağa duyarlı olan anterior hipotalamustan çıkabilir. bilinçli davranışlar ise beyin korteksinden kaynaklanır.
  
  refleks denebilecek bilinçsiz yanıtlar (ilk ikisi soğutmaya çalışır diğerleri ısıtmaya) ve eşik sıcaklıkları:
  -vazodilatasyon: 37 dereceden itibaren, yüzeye bol kan yollayıp kanı soğutmaya çalışır.
  -terleme: 37 dereceden itibaren, ter bezlerini sempatik aktivite ile uyararak çalışır. (sempatik sinir sisteminde bir istisna olarak asetilkolin salan kolinerjik sinirlerle çalışır.)
  -vazokonstrüksiyon: 36,8 derece ve altında, damarları büzerek yüzeye az kan yollar, ısıyı içeride tutmaya çalışır.
  -titremesiz termogenez: 36 derece ve altında, metabolizmamızı hızlandırarak enerji üretimini arttırır.
  -titreme: 35,5 derece ve altında, iskelet kaslarımızı uyararak titreme yaratır. maksimum etkinlikte normalin 4-5 katı kadar ısı ürettirir. posterior hipotalamusun dorsamedial bölümünde, 3. ventriküle yakın bir alan olan "titremenin primer motor merkezi"nden kontrol edilir.
  
  bu eşik sıcaklıklarının genel toplamı denebilecek olan "ayar noktası" vardır bir de. vücut normalde 37,1 derece olan bu noktada tutmaya çalışır vücudu. ancak pirojenler gibi çeşitli etkenlerle bu değer değişebilir ve ateşimiz çıkar.
  
  beyin korteksinden kaynaklanan bilinçli tepkiler ise:
  -hava sıcaklığına uygun giysi seçmek
  -güneşten, yağmurdan, vs. kaçınmak
  -besin tüketimini arttırmak(soğukta)
  -soğuk besinler ve içecekler tüketmek
  -üşümeyi azaltmak için büzüşerek vücut yüzeyini azalmak
  -çıplak ayakla taşa basmamak^* gibi hareketlerdir.
  
  bir de aklimatizasyon vardır ki bir çeşit adaptasyon mekanizması denilebilir. sıcağa adaptasyon için 1-3 hafta içinde terleme hızı artar ve aldosteron artışı ile plazma hacmi arttırılır ve ter-idrar ile tuz kaybı azaltılır.
  
  (bkz: ders çalışırken sözlüğe entry girmek)^*