• 28 nisan 1960 da menderes hükümetinin kurduğu komisyon. savcıların, sivil ve askerlerin bütün yetkileriyle donatılmıştır. bu komisyonun üstünde bir merci yoktu ve kararları kesindi. hükümet tarafından demokrasiye indirilmiş sıkı bir yumruktu ve asıl amaç chp yi kapatmaktı. bu komisyonla darbe yönünde kocaman ve belki de son adım atılmıştı. ülkede sıkı yönetim ilanına ve öğrenci ayaklanmalarına sebep olmuştur.
  • demokrat parti'nin 1960'ta kurduğu, chp'yi kapattırıp yine tek parti dönemine dönülmesini amaçlayan, son derece anti-demokratik komisyon.
    adnan menderes de zamanında bu amacı saklamamıştır zaten, 1957 seçimlerinde oylarının düştüğünü görüp, anti-demokratik uygulamaları ve baskıcı yönetim anlayışı sonucunda kendisine olan desteğin gitgide azaldığını farkedip, bir dahaki seçimleri kazanamayacağını anlayınca "ben kendime sabık başbakan dedirtmem" diyerek iktidarı kaybetmeme hırsıyla bu komisyonu kurup, chp'yi kapattırıp, seçime tek başına girmeyi ve yine başbakan olmayı hayal etmiştir.
    ama özellikle üniversite öğrencileri buna son derece büyük tepki göstermiştir. zaten adnan menderes'in basın, üniversiteler ve muhalefet üzerindeki baskıcı, diktatörvari tutumu üzerine bu komisyonun kurulması tuz biber ekmiş ve ordunun yönetime el koymasına kadar gitmiştir durum. sonucunda da ne yazıkki bu hamlesi onu idama kadar götürmüştür.
  • adnan menderes vakasının tam bir kör ölür badem gözlü olur durumu olduğunu gösteren gerçeklerden sadece biri.

    yapmadığı faşistlik kalmamış bir adam sırf devlet eliyle öldürüldüğü için kahraman demokrat oldu bilmem kaç senedir.
  • bazı özgürlük savaşçısı şapşal arkadaşlarımızın, "iki düşman savaşsın biz de izleyelim" mantığıyla götlerine girecek kazıktan bihaber "akıllı"yı oynamalarının üzerine, hatırlatılması gereken komisyondur.

    türkiye cumhuriyeti tarihi'nin asla kendini kurtaramayacağı zincirler bütününe dolanmasının, hukukun üstünlüğünün çğnenmesinin, güçler ayrılığının alaşağı edilmesinin ilk somut örneğidir.

    "1960 yılına girildiğinde dp artık demokratik sistemden giderek ayrılmıştı. 18 nisan 1960'ta dp milletvekillerinin oylarıyla "chp ve bir kısım basının faaliyetlerini tahkik etmek"için ünlü tahkikat komisyonu kuruldu. on beş kişiden oluşan komisyonun tüm üyeleri dp milletvekillerinden seçildi. komisyon, demokrasilerde görülmeyen büyük yetkilerle donatılmıştı. işte yetkilerinden bir kaçı:

    - komisyon mahkeme ve dava yetkisine sahip olup istediği kişiyi tutuklayabiliyordu.

    - komisyon, gazetelere ve matbaalara el koyup, gazeteleri kapatabiliyordu.

    - komisyon meclis müzakerelerinin yayımlanmasını yasaklayabiliyordu.

    - komisyonun aldığı kararlar kesindi, başka hiçbir mahkeme ve mercinin de itiraz hakkı yoktu.

    komisyonun yetkileri meclis'te görüşülürken chp lideri inönü'ye yaptığı konuşma nedeniyle, kürsü dokunulmazlığı hiçe sayılarak, dp milletvekillerinin kararıyla 12 celse meclis'ten çıkarılma cezası verildi.
    --
    bunlar yetmezmiş gibi, chp lideri inönü'nün meclis kürsüsünden yaptığı tarihi konuşmaya yayın yasağı konuldu. bu önlemler ve uygulamalar dp'ye yarar değil, aslında zarar getiriyordu. çünkü bu konuşma ankara'da ulus gazetesinde yayımlandı. gazete gizlice bütün anadolu'ya ayrıca teksirle çoğaltılarak istanbul ve ankara'da bütün gençliğe dağıtıldı. yasak olduğu ve gizlice yurtlarda dağıtıldığı için heyecanla bütün gençlik tarafından okunuyordu. "

    http://www.68dayanisma.org/…urularv&event=1&id=1323
  • türkiye'nin çok partili sisteme henüz hazır olmadığını düşünen mustafa kemadnan menderes, terakkiperver halk partisini kapatarak bir sonraki seçimlerdeki yerini garantiye almak için böyle bir komisyona ihtiyaç duymuştu. neyse ki bu anti demokratik girişim oldukça demokratik bir hamleyle bertaraf edildi. gerçi bana sanki bir şeyleri birbirine karıştırıyorum gibi geliyor ama neyse.
  • genelde 27 mayıs 1960 darbesini meşrulaştırmak için örnek verilen komisyon. ancak kurtuluş kayalı'nın hatırlattığı üzere:

    "27 mayıs darbesinin arkasında yatan sebepler, yanlış olarak, genellikle laiklik ve demokrasi dışı yönelim, belli ölçüde de ekonomik politika çerçevesinde formüle edilmiştir. ancak laikliğe aykırı olarak nitelenen bazı eğilimleri chp de desteklemiştir. ihtilâl amaçlı örgütler kurulduğunda da, sonları bunların meşruluğunun temel dayanağı olarak kabullenilen tahkikat komisyonu kurulmuş değildi."[1][2]

    [1] kurtuluş kayalı, "ordu ve siyaset, 27 mayıs - 12 mart", iletişim yay., istanbul 2005, s.64
    [2] ordu içinde darbe amaçlı örgütlerin kurulmasının, başlarına cemal gürsel'in geçmesinin ve darbe kararının alınmasının tahkikat komisyonundan çok önce gerçekleştiği hakkında bkz. kurtuluş kayalı, "ordu ve siyaset, 27 mayıs - 12 mart", iletişim yay., istanbul 2005, s.62-63
  • günümüzde ergenekon operasyonu olarak devam eden uygulama. aradaki benzerlikler saymakla bitmez.

    (bkz: tarih tekerrürden ibarettir)
  • demokrasi söylemleriyle iktidara gelen demokrat parti ve adnan menderes'in 1957 genel seçimlerinde oy kaybına uğraması, giderek azalan halk desteği ve artan muhalefet karşısında başvurduğu faşizan uygulamaların bardağı taşıran son damlası.

    (bkz: şartlar tamam olduğunda ihtilal meşru bir haktır)
  • nerde okudugumu unuttum ama ilk tahkikat komisyonu 1950'den önce sanirim 1948'de veya 1949'da chp iktidari tarafindan kurulmus. demokrat parti yapinca demokrasi karsiti, chp yapinca devrimi koruyucu. oh ne ala memleket!
  • benzer olarak (bkz: istiklal mahkemeleri)
hesabın var mı? giriş yap