sera oteli

• edip cansever'in oteller kenti kitabından uzun bir şiiridir. on bölümden oluşur.
  
  "öyleydi, o idi, sanki
  gül içinde bir sümbülün iç çekişi."
  ...
  "(1. başındaki sarı gül eksik. neden? sarı gül yerindeyse kendisi nerde? unutulmaya çizilmiş bir desen miydi yoksa? hayır, unutulmaya değil, başkalığa. başkalık! kendini sorardı kendine hep, başıyla bir şeyler çizerekten boşluğuna. (ey gökyüzü neden böylesin?) flavta flavta flavta! bir tını olsun yok mu? yok! her şey kaçınılmaz bir ayrılıktı çünkü. her şey bir belirsizlik, bir yanıtsızlık, bir... yani bir avucumuz hep öteki avucumuzda. öyle değil mi? öyle değil miydi sara?"^*
  
  "ey istemenin bir de hiç istememenin çoğu kez tersine işleyen o gizemli göstergesi (bak: yalnızlığın iki sekansı, s.9)
  
  ey benim yalnızlığım! kirpiğime takılan bir kum tanesi gibi dünyaya takılmamı önerirsin.
  
  ey benim yalnızlığım! benzeşmez misin ki, orkestra geçmişte yeniden bulunmuş olsun da, bugünkünden apayrı partisyonlarla süregelerek, beni bir başıma bırakan yeni bir müzik insanlığı oluştursun." ^*
• salah birsel, bu şiir için şairin yani edip cansever’in kendi portresidir der.
• on bölümden oluşan edip cansever şiiri.
  
  i
  
  üç çiçekten birini sevdiriyorum yakama: zakkum
  üç sokaktan birini seçiyorum kendime: şunu
  üç alandan hangisini mi: işte
  ve
  geçmiş mi, gelecek mi, şimdi mi
  diye bir 'dalıp gitme' tamamlarken ivmesini
  duyuveriyorum seslerini yakından
  oldukça yakından -ama belli belirsiz-
  işte zaman, diyordu üç yaşlı kavas
  üçü de bir ağızdan: işte zaman
  bir park kanepesinde oturmuşlar da
  konuşup duruyorlardı aralarında. sanki
  durgun bir öğle sonuymuş da ortaçağ
  şimdiki gibi
  azıcık bir vakit kalmışmış akşama.
  
  görüyordum bense
  duyumsuyordum da
  üç kavasın üç ayrı yüzünde
  üç yalnızlıktan herbirini:
  
  1. yaşamı soruyordu kendine biri
  bir flavta eşliğinde bir başka flavta gibi.
  
  2. öyleydi, o idi, sanki
  gül içinde bir sümbülün iç çekişi.
  
  3. kim bilir kaç yaşında tanıdım onu
  sevdimdi tam otuzunda
  yitirdimdi on sekizinde bir genç kız iken
  şimdi belki yaşamadı hiç
  ya da
  bölündü bölündü bölündü
  denizlerden berkitilmiş bir deniz bıçağıyla
  
  (1. başındaki sarı gül eksik. neden? sarı gül yerin-
  deyse kendisi nerde? unutulmaya çizilmiş bir de-
  sen miydi yoksa? hayır, unutulmaya değil, başka-
  lığa. başkalık! kendini sorardı kendine hep, başıyla
  bir şeyler çizerekten boşluğuna. (ey gökyüzü neden
  böylesin?) flavta flavta flavta! bir tını olsun yok
  mu? yok! her şey kaçınılmaz bir ayrılıktı çümkü.
  her şey bir belirsizlik, bir yanıtsızlık, bir... yani bir
  avucumuz hep öteki avucumuzda. öyle değil mi?
  öyle değil mi sara?
  
  2. sümbüllerden bir vakit miydi, neydi. yüzündeki
  bir dakikayı masaya iliştirir, cibinlikli karyolasına
  atardı herhangi bir saniyeyi. isterse tutardı iki gaz
  lambası arasında ve yansıtırdı günlerce bir hüznün
  gittikçe ölen mavisini. öyleydi. bir dudak büküşüyle
  aşkın doğasını ölçer ölçer ve üzünçler biriktirirdi.
  ve yetinmezdi. buğulu bir cam imgesini eliyle siler
  gibi yaparak ister ister isterdi. haklıydı. çünkü biz
  iki ayrı kavimdik de sanki, sınırlarımıza gelince...
  nedense bir bilinmezlikti...
  
  3. sahnede olsun; yanımda, karşımda olsun; geniş bir
  alanın yüzlerce merdiveninden birine oturmuş ya da
  öğle sıcağında bir terasta cin içiyorken olsun, sanki
  bir yersizliğe sığınırdı boyuna. ve bir devinim tersliğine
  makyajını mı tazeliyor, elinde bir fırça, evimizin bahçe
  parmaklığını boyuyor olurdu bir yandan da.
  adım adım denize girer gibi giyinirdi ve hoşlanırdı
  bundan ayrıca. sırtını dönmüş, bir şeyler yazıyor
  sanırdınız bir kâğıda -yazmazdı pek- bakardınız ki
  sonra, kan içinde bir parmağı, ona dalmıştır yepyeni
  bir olayın ayırdına varmışcasına. hiç mi hiç, yatkın
  değildi kusurluluğa da (işte en yalınından bir kemerle
  renkli çoraplar ve simli ayakkabılar yan yana) . ve ne-
  dense bir zamansızlıktan gelirdi sanki, öperdi hafifçe
  dudaklarımdan, dönerdi yeniden o zamansızlığa.
  yüzyılların tortusundan yaratılmış gibiydi. yüzüyse
  her çağa uygun bir yüzdü. iç çekişi ilkel bir gülüm-
  semeyle kucaklaşırdı, ağlaması çok eski bir şarkıyla.
  "uzaklardan geldin, atını değiştirdin, yeniden uzak-
  lara gittin, geceyi bir handa geçirdin, uyanınca baktın
  ki yola çıktığın yerdesin," derdi. ve derdi: ayrılıklar
  tanışmamış gibi olmanın gene de bir suretidir.
  ey suret! neden iki kişisin?)
  
  ii
  
  bilmem ki hangi yıldı. karışık bir akşamüstüydü. bir panayır ölüsünü andırıyordu kent. kar yağıyordu sürekli. içimize yağıyordu, dışımıza yağıyordu. oysa bir otel odasında, odanın varlığına duruşlarımızı uydurmuş, bir 'uzak-yakınlığa' koşullanıyorduk. karşımda duruyordun, hemen karşımda. çok uzun bir yolculuktan yeni dönmüştün. yani kendinin bir o kadar uzağına düşmekten. saçların saçlarınla, boynun boynunla, her yerin her yerinle tek çizgide tek uyumda birleşiyordu da... yüzün mü? merdivenlerden bir iniş gibiydi yüzün. ama sevgiyle doluydun her zamanki gibi, beni de aşan bir sevgiyle. oysa sevmek belirsizlikti benim için. anlamı baktığı yerde kalan bir çift göz imgesiydi. öyleydi. ok gerekli bir şeyi ararken ararken dalıp gittiğimiz olur ya bazen bir buluta, duvardaki bir çatlağa, ne bileyim işte, bir güvercinin boşluğu bir cennet gibi oymasına. tam böyle mi bulurdum seni. bulamaz mıydım yoksa?
  
  çok sevmek sevmemenin içgüdüsel bir çılgınlığı mıydı acaba? anımsıyorum da...
  
  iii
  kıştı, bilmem ki hangi kıştı
  her yerdeki bir kumaşçıdan
  kumaşlar, kumaşlar satın alınırdı (bkz: yalınlığın dokusu). eski yunandan çıkıp gelmiş bir terziydin de. ellerin çarçabuk bir devinimle, parmaklarınsa aylı bir çalgıyı en ustalıklı çalabilen unutulmuş bir bilimle, hep birden ne yaparlardı söyle? yunan heykellerinin giysileri gibi sayısız giysiyi bir anda biçip dikerler miydi? ve buluştururlar mıydı iğneyi saf mermerle? bilmez miyim hiç, yalınlık bir dil edinmişti sende. öyleyken... evet öyleyken? gerekli miydi çok, gözleri kapalı, kolları kırık, anlamı çoktan yitmiş heykeller gibi bir şeyler sevindirmek aramızda?
  
  iv
  bir albüm ki zaman aralıklarını
  altından üstüne doğru ağır ağır kapayan (bkz: bir fotoğrafın görüm noktaları). bir yanda şapkacı kadın (tüller içinde), bir yanda otelci (hasır şapkalı ve kim bilir o gün hangi otelde), ortada zaharyadis gibi bir adamın sadece adı (siyahlar giyinmiş bir ad), pantolonunun ütüsü bozulmasın diye iki eliyle iki dizini kavramış ve oturmadan kalakalmış öylece (adının elleriyle birlikte). bense çizgili bir kaşkolun bırakılışı gibi bırakılıvermişim yere. ve gelin en yukarda (yazlık şemsiyesini sallamakta gök damlası meleklerine). bir fayton görünüyor gerilerde, çok gerilerde. bir yağmur bulutu da olabilir, hayvanat bahçesinden kaçmış bir panter de). ve faytonun arkasında bir kuş sürüsü (bir duvar freskidir, bence). çünkü bu ve başka kuş sürüleri her zaman olmuşlardır dondurulmuş çağların üstünde birer leke gibi.
  
  ve konuşuyorlar aralarında. otelci: ne iyi, ne iyi, birazdan yağmur yağacak, ıslanacak su perileri. şapkacı: dünyanın bütün şapkalarını şu karşımda duran gün gibi bir vitrine koyup sergilemeli. gelin: kapadım, kapadım şemsiyemi. zaharyadisin adı: cilalı, maun bir tabutu andırmıyorsam başka neyim ki? ben: katlanmışım, buruşmuşum, öyleyse neden yakamda bir karanfil?
  
  ansızın kayboluyorlar hepsi de. otelci otel otel sekerek ve dimdik. şapkacı boğuk boğuk ağlayarak tüllerinin içinde ve ağarak göğe doğru. zaharyadis adına yetişmek için hızla. gelinle ben kalmışız yalnız. bir de... arkamızda bir çan arpı, sağ yanımızda açık bir pencere, sol yanımızda uzun mu uzun bir kapı. bir öğle sonrası. ortalık ışıklar içinde. ben hafifçe gülümsemişim, gelin de. üç kişi daha eklenmiş bize. evet, evet, tanıyorum üçünü de. demek ki sahnede çektirmişiz bu fotoğrafı.
  
  ey geçmiş! silindikçe, silindikçe bugünle donanırsın.
  ey şimdi! geçmişle süslenirsin sen de.
  ey zaman aralıkları, zaman aralıkları! bilmem ki ne isterdiniz bir gidiş dönüş biletine.
  
  v
  orkide nasıl tutulur(du). çünkü kış soldu, ortada kaldı su. çekildiği zaman fotoğraf olmamış, çekilmediği zaman fotoğraf olmuş bir fotoğraf öyle. ilginç bir gardayız onunla (gelinle). kalabalık. kırmızı şapkalı, düdüğü ağzında bir hareket memuru (onlarca, yüzlerce gövdesi var sanki oraya buraya koşuşturmaktan. tıpkı reklam filmlerindeki gibi art arda -peşi sıra-). trenin penceresinde şişman bir kadınla şişman bir erkek tartışıyorlar (metal paraların üstündeki kabartma resimler gibi harcanırken ayırdına varılmayan). ortalık bembeyaz duman köpükleri içinde. sanki şapkacı intihar etmiş (ve etti, kendini astı ipek bir kurdeleyle). ve sanki otelci ölmüş (ki öldü, ölüsünü buldular bomboş bir lunaparkta). o (gelin), kaygan ve ıslak bir alçı kitlesi (sanki). ben, fularım açık renk, saçlarım ortadan ayrılarak taranmış ve güneşi elinden alınmış bir boşluk gibi karanlık ve sallantıda. ve elimde bir orkide, beyaz eldivenli elimde. siyah-beyaz çekilmiş bir mutluluk işte. gene de… masasına kıvrılıp yatmış ufacık bir çanım ben, hüzünlü bir çınlamayla seslendiriyorum biraz biraz fotoğrafı.
  
  vı
  adım adına karışmış bir ad gibiydi. önceleri, çok önceleri. atları kenar kenar otları yolan içi boş bir faytonun kış güneşinde çekilmiş anlamsız fotoğrafıydık. yaz kuşları gülüp gülüp geçiyorlardı üstümüzden. girmişti aramıza bir kez o yabancı. sesini duymadığımız, yüzünü görmediğimiz, ne varolmuş ne de var olacak o yabancı. ama vardı. bir sanrı, bir hayalet gibi olsa da vardı. sadece duyumsadığımız, ama bir türlü sorgulayamadığımız, insanlar arasında devinen bir başka insanlık gibi.
  
  vii
  ey istemenin bir de hiç istememenin çoğu kez tersine işleyen o gizemli göstergesi.
  
  ey benim yalnızlığım! kirpiğime takılan bir kum tanesi gibi dünyaya takılmamı önerirsin.
  
  ey benim yalnızlığım! benzeşmez misin ki, orkestra geçmişte yeniden bulunmuş olsun da, bugünkünden apayrı partisyonlarla süregelerek, beni bir başıma bırakan yeni bir müzik insanlığı oluştursun.
  
  viii
  yağdı, yağdı, yağdı
  birikti caddeye uzantılı tentede
  birden iri bir delik açtı boşaldı.
  
  yayıldı kirli sular gövdeme
  kesildi sanki ayaklarım yerden
  dedim ki
  eh ben de neyim ki zaten, yıllardır
  kâğıttan bir gemi gibi suların akışına kapılmış
  umarsız, sevgisiz, başıboş
  yaşamışım yazgının o hileli zarını
  baksana şu yalnızlık taşkını yüzüm
  -hep de bir fotoğrafın en arkasında kalan-
  buruşuk bir üzüm tanesi gibi
  sarkmış da kalabalıklardan
  gün günden nasıl da çökmüş
  gün günden nasıl da sararmış dudaklarım
  ve işte
  üstümde ucuz tütün kokusu
  tersyüz edilmiş çeketim
  yana taramışım seyrek saçlarımı
  fularım soluk, üstelik iyi bağlanmamış
  ya şu belli belirsiz acı tam gülümserken
  nasıl da kaplayıvermiş
  bir mask gibi yüzümün bütün anlamını
  ah nasıl yitirdim ben gülen aslanı.
  duyar gibiyim şimdi uzaktan
  o alkış seslerini sürekli
  ve bir de yaşlı uşak firs’in
  vişne bahçesindeki firs’in sesini
  “yaşam gelip geçti, sanki hiç yaşamadım”
  oysa ben yaşamın -ki yıllar geçti-
  dağıttım ellerimle o sırça çatısını
  ah nasıl da yitirdim ben gülen aslanı.
  
  ix
  pastaneyi, bir iki bahçe duvarını
  mezarlığı, eski bir kameriyeyi geçtim
  terzi abidin gibi bir şeyleri, bir yerleri
  ve otobüs durağını, eczaneyi
  geçtim, geçtim
  meksika’da dingili kırılmış bir arabaya benzeyen üç beş kişi
  yanımdan geçtiler
  ilkyaz, dedim, en son satılan bir bebek gibi tozlu
  bıraktı avuçlarıma kendini
  bir park kanepesinde kısa bir süre oturdum
  herhangi bir teyzenin veya halanın
  ağaçlarına baktım uzun uzun
  ve kalktım
  biraz daha yürüdüm
  kıyıdaki kapısı çıngıraklı lokantanın
  önünde durdum
  haç çıkardım -yani bir oyunumda haç çıkardım-
  kapıyı açtım, içeri girdim
  babamın kırık dökük masalarına baktım
  annemin sırları dökülmüş aynalarına
  cam önündeki bir masaya oturdum.
  
  yaşlı garson ortalığı topluyordu. günaydın
  -günaydın
  
  sandviçle bira söyledim
  bir süre hiç konuşmadım
  o da hiç konuşmadı
  şişeyi ağzıma götürdüm bir yudum içtim
  sonra bardağa dökerek içtim
  iki tad alma duygusunu
  önce bir karıştırdım
  sonra ayırdım
  bana bir votka, dedim yaşlı garsona
  ağzını açtı, çürük dişlerinin arasından
  bir şeyler söyleyecekti ki
  vazgeçti
  yürüdü yürüdü
  az sonra geri döndü
  -votka mı
  -evet, limonlu, sodalı
  anlamış gibi yaptı ama
  asıl anlayacağını hiç anlamadı
  yöneldi tezgâha doğru, biraz bakındı
  ve döndü
  votka kalmamışmış, cin vardı.
  
  (ey anılar, benim anılarım
  ne çıkar azıcık yaklaşsam size
  bir deniz kıyısını, bahçeli
  küçük bir evi ya da
  sözgelimi bir yaz tatilini
  şöyle bir yedeğime alıp da
  yaklaşsam yanınıza
  ey bir kır yolu, pembe bir bulut
  bir yağmur sonrası, bir günbatımı
  geri vermez misiniz bana
  bir yüzün her şeyden önce belli belirsizliğini
  sonra da belki daha yakından
  bir duruşu, bir durgunluğu ve
  ne bileyim işte kısa bir dalgınlığı
  ardından
  sessizlikle kuşatılmış o tanıdık sözleri
  ve hatta bir sarılışı
  o içten öpüşleri
  bilmem ki
  geri vermez misiniz bana.)
  
  -bana bir cin daha
  -cin de yok, votka da
  konyak içer miydiniz
  
  (ey ilk aldanışın doyumsuz payı
  seni de yitirdim çoktan.)
  
  -bir kokteyl istiyorum öyleyse
  
  (evet, evet, sana öğretmiştim ya, sevgilim. biraz
  buz, cin, vermut, bir damla da angostra. bir parça
  da portakal kabuğu. ama iyi çalkalanmalı, sevgilim.
  elbette, balkonda içeceğiz. sen de bir içki
  doldur kendine. ne güzel bir akşam, sevgilim, ne
  güzel bir akşam. yarın… yarın sabah da new orleans’dayız.
  her şey, her şey ne iyi…)
  
  x
  otele döndüm. şöyle ki
  bayraklar, bayraklar, bayraklar
  bayrakların arkasında bütün çalgılar
  en önde borazanlar. daha arkada
  yaylı sazlar, nefesli sazlar
  gitarlar, obualar, ziller, piyanolar
  ve çalgılar arasında boşluklar
  boşluklarda titreşimler
  ve billurdan haleler. adını bilmediğim
  bir sürü renkler
  ve renklerden renklere
  kentlerin akışı gibi akan bir tren penceresinden
  birbirine karışmış yüzler
  ve borazanların ucunda kurdeleler
  kurdelelerin ucunda
  sağ ayağından bağlı
  sol ayağından bağlı
  ve
  hiçbir yerinden bağlı olmayan güvercinler
  bir doğa örtüsü gibi
  sarmıştı dört bir yanımı
  bir ara
  deniz bayrakları taşıyan bir topluluk geçti
  bir hayalet gemi bayrağı
  dikildi denizin ruhuna
  bir çiçek öbeği bayrağıysa
  yıkık bir konağın önünde
  -yalnızca flütlerin eşliğinde-
  ateşe verildi
  ve ateş bayrakları saçıldı ortalığa
  ayrıca
  her durumun bir bayrağı vardı
  sözgelimi unutulmanın bayrağı
  sevişmelerin bayrağı
  bayrakların bile bayrağı vardı da
  otel bayrağı, otel bayrağı
  diye bağırdım birden
  sırmalı dişleriyle güldü üç kavas
  park kanepesine oturmuş üç kavas
  her yerdeki üç kavas
  içimde sanki
  bir sümbül yarışması düzenlendi
  sarı sümbüller öne geçti
  ellerinde o’nun bayrağı
  sara’nın
  iri bir gözyaşının, çok iri bir gözyaşının
  ardına gizlenmiş gibi
  merdivenleri ağır ağır çıktım.
  çıkmadım, indim
  dört mevsimden koparılmış bir kalabalık
  ama yaşayan
  her mevsimde yaşayan bir kalabalık
  çevremde toplandı hemen
  ellerinde otelin bayrakları
  yüzlerinde sevginin
  bakışlarında yaşamın
  bütün bayrakları
  bir bayrak da bana verdiler.
  
  dışarı çıkmadık, çünkü hep dışardaydık
  içeri girmedik, çünkü hep içerdeydik
  bir oteldik ki hepimiz
  öylece otel kaldık.