• 1905 yilinda alman genelkurmay baskani kont alfred von schlieffen'in gelistirdigi ve esas olarak fransa'yi safdisi birakip rusya'yi dusurme harekati olarak adlandirilabilecek plan.
  • "bismark'ın kabusu" olarak da adlandırılan, almanya için en büyük tehlike olan iki cepheli savaş durumunda uygulanması söz konusu olan plan.
  • "bu plan, almanlar'ın, özellikle güçlü birliklerini kuzeyde, denize yakın bir bölgede toplayarak, ordularının fransa sınırında birleştirmelerini gerektiriyordu. amaç, “daha sonra rusya'ya karşı kullanılmak üzere birliklerini doğuda toplayabilmek için, savaşın ilk birkaç haftası içinde parıs'i kuşatarak fransa'yı yenmekti". (mcneill, william h. dünya tarihi sf.765 imge kitabevi)

    öyle demiş william mcneill...devamı da benim kalemimden olsun.

    savaşın başladığı tarihte ölmüş bulunan alman generali schlieffen'in 1905 yılında hazırladığı bu planın amacı tam olarak buydu. almanlar, bu planı batı cephesinde ana plan olarak benimsemişlerdi. bu plan doğrultusunda alman ordusu, saldırı için dar ve iyi bir şekilde tahkim edilmiş bulunan alman-fransız sınırını kullanılmayacak, bunun yerine belçika'nın tarafsızlığını çiğnemeyi göze alarak, geniş ve daha az korunaklı
    belçika toprakları üzerinden fransa'ya gireceklerdi. bu plan doğrultusunda hollanda ve lüksemburg'un da askeri ikmal ve ard alanı olarak işgal edilmesi öngörülüyordu.

    netekim alman orduları başlayan savaşla beraber bu planı tatbik etmeye başladılar. fakat almanlar'ın hesaplayamadıkları bazı noktalar olmuştu. birinci olarak, almanya ile sıcak ilişkilere sahip, fransa ile de sınırı olmayan tarafsız hollanda'nın işgaline kayzer tarafından gerek görülmediği için izin verilmemiş, bu da bölgedeki alman ordularının stratejik anlamda organizasyonuna darbe vurmuştu. zira alman orduları belçika içine kısıtlı bir alandan girip saldırıyı tatbik etmek zorunda kalacaklardı ki, bu da almanların avrupa'nın en korunaklı tahkimatı addedilen liege tahkimatlarında çok değerli günlerini kaybetmelerine neden olacaktı. plan baştan bozulmuştu. bunun yanında alman ilerleyişi beklendiği kadar hızlı olmamıştı. belçika'da bulunan geçit vermez korunaklı tabyalar (liege tabyası başta olmak üzere bir kaç adet(charleroi vs.)) alman ordusunun önüne bir kale gibi durmuş, ordunun bunları geçip de belçika'yı tamamen işgal altına alabilmesi dahi birkaç haftayı bulmuştur. bunun yanında seferberliğini tamamlamasının en azından aylar alacağı düşünülen rusya'nın alman toprağı olan doğu prusya'ya iki orduyla birden saldırması, almanlar'ı buraya iki kolordu nakletmek zorunda bırakmış, bütün bunlara ek olarak gelen işgal edilen bölgelerde birlik bırakma zorunluluğu da fransa cephesine ayrılan asker miktarını azaltmıştır. alman orduları arasında yaşanan iletişim sıkıntıları ve helmuth von moltke başkanlığındaki genelkurmayın cephede etkin rol ve inisiyatif almaması durumu daha da kötüleştirmiş, alman 1. ve 2. orduları arasındaki mesafe sürekli açılırken bu iki ordu koordine olamamışlar ve cephede her kumandan kendi inisiyatifi doğrultusunda hareket etmiştir..gelen yedek kuvvetlerin anlamsızca esas operasyonu yapan 1. ve 2. ordu yerine daha güneydeki ordulara tahsis edillmesi işi tümden vıcık etmiştir.

    karşılarında 1870-71 prusya-fransa savaşı'ndaki gibi bir fransız ordusu bekleyen almanlar ise ilk yenilgilerine rağmen paris önlerine doğru büyük bir geri çekilişten sonra tüm kuvvetiyle direnişe geçen ve karşı saldırılarıyla alman ordusunu ikiye bölerek püskürten ve marne önlerinde vurdukları darbeyle savaşın siper savaşına doğru gitmesine yol açan fransız ordusunun gücünü ve mevcudunu küçümseyerek yanılmışlar, belçika ve fransa'daki ilk ilerleyişten sonra çok erken zafer havasına girmişlerdi.

    kısacası tam olarak aslına uygun bir şekilde uygulanmamış olan bu plan, asla başarılı bir şekilde sonlanmamış, schlieffen planı'nın öngördüğünün aksine savaş 4 hafta değil, 4 yıl boyunca, hem de siper savaşı şeklinde cereyan etmiştir.
  • almanya'nın güvenlik sorununa(yani hem doğusunda hem de batısında fransa ve rusya gibi iki güçlü devletin saldırısına açık bir durumda bulunmasına) çözüm bulmak için ortaya atılmış bir plandır. bir ay içinde fransa'nın yenilgiye uğratılıp seferberliğini bu süre zarfında tamamlayacak durumda olan rusya'ya saldırılması temelinde hazırlanmış bir plandır. 1905 yılında alman general schlieffen'in hazırladığı bu plan o dönemdeki mevcut savaş teknolojisine dayanıyordu. oysa planın yaratıcısı schlieffen, savaş başlamadan bir yıl önce ölmüş ve 1914'te savaşın başlaması ile saldıran değil savunma yapan tarafın daha avantajlı olduğu bir savaş stratejisi ortaya çıkmıştı. üstelik belçika ve fransa'nın hesapta olmayan direnişleri planın başarısızlığının temelidir. ayrıca rusya da bir aydan daha kısa bir sürede seferberliğini tamamlamış ve 17 auğstos'ta almanya'ya saldırmıştır. tüm bunların doğal sonucu olarak pratikte başarısızlığa uğramıştır. bunlara ek olarak avusturya'nın sırplar karşısındaki başarızlığı da almanya'yı bismarck'ın kabusu olan iki cepheli savaşa sürüklemiştir.
  • yeğen moltke'nin içini boşaltması, belçikalıların özellikle liege deki direnişleri ve parisin taksileri sayesinde başarısız olmuş plan.
  • fransızların, almanların tahmin etmediği etkin direnişiyle birlikte savaşın daha ilk yılında tersine dönen plan. bu plana göre almanlar 1. dünya savaşı sırasında önce batı cephesini kısa bir sürede halledecek daha sonra da batı cephesindeki kazanadığı kesin zaferin rahatlığı ile batıdaki askerleri doğuya kaydırıp tüm ağırlığını rusya'a verecekti. batı cephesinde hızlı sonuç alınamayacağına bir yılın sonunda kanaat geitren almanlar rusya'nın baskısından kurtulmak için önce doğu cephesini halletmek gerektiğini düşünmüşlerdir. işte bu noktada savaşın en kritik yerinde duran rusya'ya müttefiklerin yardım hattını kesmek, boğazları korumak için çanakkale cephesine özellikle ayrı bir önem vermişlerdir.
  • efsanevi alman saldırı planı.temelinde alman ırkına mensup ülkelerin (alman imparatorlugu+avusturya-macaristan) tüm dünya devletleriyle birden mücadele edebilmesi yatar.planda en önemli unsur birliklerin hareket ve harekat hızıdır.almanlar bunun için neredeyse ülke içinde her köy ve kasabadan demiryolu geçirmiş dünyada km² başına düşen en demiryolu oranında zirveye kurulmuş takipçisine 2katından fazla fark atmıştır.planın uygulayış safhasında silahlı kuvvetlerin kara bölümü %10 ve %90lık iki kısma ayrılacaktır.doğu prusyadaki rus saldırısını bloklama görevi %10luk bölüme aittir(savaş sırasında bu ordunun komutanı saldırı taraftarı mareşal paul von hindenburg oldugundan durum biraz değişecek)% 90lık kısım ise %60 ve %40 olarak iki kısma ayrılacak %40lık bölüm fransa almanya sınırından ardenne ormanlarının çevresinden yanıltma taarruzuna girişecek(komutanları zekasıyla ünlü karl von bülow'dur) %60lık bölüm(komutanları tam bir embesil olan alexander von kluck) ise hızla belçika ve hollandayı işgal edip lojistiğini emniyete aldıktan sonra belçika sınırından fransayı istila edecektir.bu olaylar cereyan ederken alman donanması ingilterenin kıta avrupasına çıkartma yapmasını engelleyecek ama açık denizde onlarla kapışmaktan kaçınacaktır.5-6hafta arasında fransızların ikmal merkesi paris ve bordeux düşürüldükten sonra alman birlikleri hızla zırhlı trenlerle doğu cephesine taşınıp ruslarla hesaplaşılacak daha sonra ingiltere izole edilip teslime zorlanacaktı.lakin uygulamada öyle olmadı.alexander von kluckun embesilce tüm belçikayı işgal etmeye çalışıp vakit kaybetmesi alman genelkurmay başkanı helmuth von moltkenin kendine aşırı güvenerek nasılsa fransızları yeneceğiz bırakın ingilizler karaya çıksınlar sonra birde onları imha edip ingiliz savunma gücünü zayıflatırız demesi(aslında riskli olduğu kadar mantıklıydı savaşın başında ingilizlerin iyi eğitimli olmalarına rağmen toplam kara kuvvetleri miktari 200bin kişi civarı iken almanlarda bu rakam yedeklerle birlikte 1.4 milyondu).almanya okadar iddali idi ki denizaslanı harekatına(ingiltereye çıkartma yapma planı) fransanın işgalinden hemen sonra başlamak istiyorlardı.çünkü geniş coğrafyaya yayılmış rus imparatorlugunun seferberliğini tamamlayıp cepheye tam kadrolu askerlerini sürmesi yaklaşık 3 ayı bulacak şekilde hesaplanıyordu.ki bu sürede almanya ingiltereyide dize getirir fikri alman genelkurmayında yer edinecek dimağlar bulmuştu.schlieffen planındaki ilk falso kaiser wilhelmin hollanda kraliyet ailesiyle olan dostluğu sebebiyle hollandanın işgaline izin vermemesiyle verildi.daha sonra belçika fatihi olmanın peşine düşen alexander von kluck gereksiz yere tüm belçikayı fethetti.doğu cephesinde ise paul von hindenburg ve erich ludendorff komutasındaki alman birlikleri general samsanov ve rennenkampf ın komutalarındaki rus 1 ve 2. ordularını ezip geçtiler.özellikle samsanovun 1. ordusu tamamen imha olup büyük bir kısmı esir düştü samsanov intihar etti.doğu cephesinde kazanılan bu başarılardan sonra durumu güçlendirmek için batı cephesinde von bülowun elindeki bazı birliklerin nihai doğu zaferi için batı cephesinden çekilip doğuya gönderilmesi parise 50km kadar yaklaşmış olan alman birliklerinin lehine olan durumu sekteye uğrattı.von bülow karşısındaki fransız birliklerini neredeyse kelimenin tam anlamıyla kıyıma uğratırcasına ilerlerken von kluck belçikada kaybettiği zamanı telafi etmek için gereksiz bir süratle parise ilerliyordu.nitekim koordinasyonsuz von kluckun marne önünde inatçı fransız birlikleri karşısında geri çekilip siperlere girmesi schlieffen planının tamamen askıya alındığının resmi ilanı olmuştu.

    artık bu süreçten sonra almanyanın teslim olması zaman meselesi olmuştu.dönemdeki alman savaş gücünün kudretini bize en iyi gösteren olaylardan biri fransız genelkurmayında yaşanmıştır.fransız generalleri almanları gömüldükleri siperlerden atmak için generallerden plan hazırlanması istenmiş ençok eleştirilen ve gerçeğe en yakın olan plan olan mareşal ferdinand focha aittir.mareşal foch almanların 75lik topların ağır bombardımanıyla 4 hafta içinde siperlerden sökülebileceğini söylüyordu,gerçektende böyle olacaktı fakat 4 yıl sonra.
  • 8 komşulu türkiye'mizin böyle bir planı olup olmadığını merak ettiren plan.

    gerçi bu plan iki cepheli bir ülke için bile uzun bir sürede tasarlanıp projelendirilmişken, 3 tarafı denizlerle çevrili 8 adet birbirinden garip, ne idiği belirsiz, sevimsiz (azerbeycan hariç) komşuya sahip ülkemizin, güvenliğinden sorumlu kişiler nasıl bir plan yapabilir?
  • ıı. dünya savaşında fransa' ya yapılan saldırının fikir babası erich von manstein tarafından da revize edilerek kullanılmış olan plan. schlieffen planındaki açmazlar, general guderian' nın fransa gibi düzlüklerde muhteşem bir şekilde işe yarayan dahiyane blitzgrieg doktrini ile yani moment ile giderilmiş ama dar görüşlü ve ingilizlerin olası barış teklifine inanmış bir romantik olan diktatör hitler tarafından dunkerque' de ziyan edilmiş ve ı. plan gibi taktiksel olarak olmasa da stratejik olarak almanya' ya hiçbir katkısı olmamıştır.
  • tatbik edildiği hali moltke-schlieffen planı olarak ifade edilmelidir, nitekim schlieffen'in öngörülerine moltke birtakım modifikasyonlar eklemiş, (bu arada moltke, schlieffen'in yeğeni idi galiba) plan bu şekilde uygulanmaya çalışılmıştır. planın başarısızlık sebepleri başkaları tarafından da yeterince açıklanmış, belki bir ek madde olarak şu söylenebilir:
    - avusturyanın rusyayı doğuda durduramayıp, hatta oyalamayı bile beceremeyip, üzerine birçok mühimmat ve topu ruslara bırakarak çekilmesi batı cephesindeki alman artçı birliklerinin doğuya kaydırılmasını zorunlu kılmıştır. batı cephesindeki fark yaratacak unsurunu kaybeden alman güçleri burada siper kazmaya mecbur olmuştur. yani batı cephesindeki alman askerlerinin doğuya kaydırılmasındaki asli sebep rus ilerleyişi değil, avusturyanın rolündeki başarısızlığıdır.
    savaşın ilerleyen döneminde almanya ve avusturya doğuda rus ordularını yenilgi üzerine yenilgiye uğratadursun batı cephesinde yeni birşey olmamış, alman orduları marne nehrinde çakılıp kalmıştır. 1918'e gelindiğinde almanya bir karış toprak kaybetmemesine, hatta kat kat büyümesine rağmen hindenburg ve ludendorff kayzere artık savaşı kazanmanın mümkün olmadığını arzetmiş (nitekim çok doğru bir öngörü idi), bundan sonra almanyanın iyiliği için ateşkes istenmesi önerisinde bulunmuşlardır. nitekim kayzer'de savaşta en çok yararlılık gösteren bu iki generalinin önerisi üzerine hareket etmiştir.
hesabın var mı? giriş yap