sambal

• hollanda ya ozgu acili sos.baska da bir ulkede bulmak pek mumkun degil
• hollanda'dan ziyade hollanda'nin eski somurgeleri surinam ve endonezya'ya ozgu bir sostur, ama hollanda'daki surinamli bollugundan hollandalilar da gayet benimsemislerdir bu sosu. biri pismis biri cig malzemeden olmak uzere iki versiyonu vardir.
  
  tarifini de (pismis olani bu) yazalim bari de tam olsun. olcu molcu yok, kusura bakmayiniz, zirahalis muhlis bir surinamli yaparken mutfakta kendisi izlenme suretiyle ogrenilmistir. goz karari damak karari yapin iste bisiler.
  
  ince ince kiyilmis sogan ve sarimsak iyice kendinden gecip, karamelize olana kadar kavrulur. bunlarin uzerine yine ince kiyilmis cok aci biber eklenir. bu sos icin esas kullanilan biber hollandalilarin ne akla hizmetse "madam jeanette" dedigi (ki sanirim scotch bonnet ile ayni biber), sari renkli, dolmalik biberin kucugu gibi bir biber, sirin adina, masum goruntusune aldanmamak gerek, zehir zemberek bir sey, orta boy bir tavaya yarisi yeter de artar bile. ama bu bibere burada hic rastlamadim, o yuzden baska herhangi bir aci biber kullanilabilir. biber de bir sure kavrulduktan sonra bolca seker eklenir. seker eriyince uzerine soya sosu boca edilir, marmelatimsi bir kivama gelip, kizilimsi bir koyu kahve renk alana kadar surekli karistira karistira pisirilir. sonra da gozlerinizden yas gele gele yenir. cok yendigi takdirde tuvalet fasli uzucu olabilir, hatirlatmadi demeyin. endonezya sosu demisken (bkz: satay)
• (bkz: harissa)
• acidan, daha aci anlamini ifade eden kelime. istah acici, lezzetlendirici olarak yemeklerin yaninda kullanilan sosumsudur. (bkz: ayva sambali)
• tüketimi abartıldığında bile bağırsak problemleri yaratmayan acı sos. bir kase çorbanın içine atılan bir çay kaşığı sambal bile size tarifsiz acılar yaşatabilir. geçen sene hollanda'dan gelen değişik marka bir sambal bana sadece üstünde ejdarha resmi olanı almam gerektiğini öğretti. siz de seçici olun derim.
• sambal ile beraber bir de sarımsaklı sosları vardır. (bkz: knoflook)
• türkiye'de eksikliği tukaş paprika ile kapatılmaya çalışılmıs mükemmel sos.
• peking soupu bununla karıştırırsanız bir kazan içmek isteyebilrisiniz. basmati prinçden yapılan pilavlada iyi gitmekde.
• suan mercimek corbami costuran sos.
  
  soslarin kralidir gozumde. ikinciligi burger kingin buffalo ve ranch soslari paylasmakta.
• mayonezle karıştırdığında muazzam bir lezzet veren acılı sos. üstüne birazda dilimlenmiş kuru soğan attığında olağanüstü birşey oluyor.