• salih zeki: (1864-1921) matematik ve fizik alanlarında çalışmış osmanlı bilim adamı.
  • matematikci ve bilim tarihcisi. baslangicta pozitivist fakat daha sonra realist olmus bir turk buyugu. ayni zamanda halide edip hanimin esi.
  • henri poincare'in 2 eserini türkçe'ye kazandırmıştır, ama bunlar basılamamıştır.. büyük adamdır..
  • hayatının son dönemlerinde delirmiş zat. halide ediple evlilikleri 9 yıl sürmüş.
  • 1868 yılında kurulan rasathane'nin ilk müdürü olan coumbari'den sonraki ikinci müdürüdür. salih zeki'nin hikmet-i tabiye adlı eserinde jeofizikle ilgili olarak "arz mıknatısiyyetinin zamanla tahavvülüne dair memleketimizde muntazam tecrübe icra olunamamıştır. 1893 miladi ikinci teşrinde icra olunan bir hususi tecrübeden elde edilen neticeye göre istanbul'da mıknatısı inhiraf garbi 3.30' bulunmuştur “satırlarını görmekteyiz. (aktaran; sipahioğlu, 1957). salih zeki bey'in darülfünun'un umum müdürü (üniv. rek. ?) olması üzerine rasathane, maçka'ya topçu mektebi karşısındaki binaya nakledilmiştir.
  • en büyük eserleri arasında asar-ı bakiye bulunmaktadır. türk bilim tarihi açısından önemi paha biçilemez olan bu eserleri bulabilmek maalesef ki kolay olmuyor. eserlerde, trigonometriden geometriye, fiziğe ve matematiğe dair türk ve müslüman alimlerin katkılarından bahsedilmektedir. tabi ki neslimiz 100 yıldan beri yabancı alimlerde yatıp kalktığı için isimler ve anlatılanlar okuyucular için bir anlam ifade etmeyebilir.
  • kâmûs-ı riyâziyyât adlı matematiksel bilimler sözlüğünü yazmıştır. kitap 1893 yılında istanbul'da basılmış. ne yazık ki kitabı görme şansına henüz erişemedim.
    remzi demir'in bilim tarihinde yöntem'e yazdığı önsözde belirttiğine göre, eserin yalnızca 1. cildi basılabilmiş.
  • kıymeti takdir edilmemiş türk bilim adamı.

    kendisinin bilim tarihi, matematik, fizik, felsefe alanlarında telif ve tercüme birçok eseri bulunmaktadır. bunlar arasında en ihtişamlı eserleri asar-i bakiye ve kamus-u riyaziyyat'tır. salih zeki bey yıllar boyunca istanbul kütüphanelerinde bulunan yazma eserleri tetkik ederek meydana getirdiği bu abidevi eserlerinde matematik alanında müslüman ve türk âlimlerin katkılarını ölümsüzleştirmiştir. bu yönüyle salih zeki bey, bilim tarihinde doğuyu görmezden gelme eğiliminde olan avrupa merkezli bakış açısını hafiften tokatlamış, islam bilim tarihi geleneğini de derli toplu bir şekilde ortaya koymuştur.

    asar-ı bakiye adlı 4 ciltlik eserinin iki cildi sağlığında yayımlanmış ancak diğer iki cilt istanbul üniversitesi kütüphanesinde gözüpek araştırmacılarını beklemektedir. bu ilk 2 cilt prof. remzi demir tarafından bugünkü harflerle yeniden yayımlanmıştır.

    yine kamus-u riyaziyyat adlı büyük eserinin ilk cildi yazarın sağlığında yayımlanmış, ikinci cildi ölümünden iki yıl sonra eski harflerle basılmıştır. diğer ciltleri yaklaşık 4000 sayfa olan el yazısı notlar hâlinde istanbul üniversitesi kütüphanesinde yayımlanmayı beklemektedir.

    aslında bu eserlerin yayımlanması resmi bir kurul tarafından yapılmalıdır; zira bir kişinin altından kalkması pek ağır bir sorumluluk olmakla birlikte yayımlanması ticari olarak kâr getirmeyeceği için yayınevleri tarafından cazip görülmez. koskoca üniversiteler, devletin ilgili kültür kurumları ise böylesi kültür hizmetlerine karşı üç maymunu oynamayı tercih eder.

    salih zeki bey'in bu iki eserin dışında kalan bazı eserleri çizgi yayınevi tarafından yayımlanmıştır.
hesabın var mı? giriş yap