romatizma

• tedavisi yoktur, sadece yawashlatilir.
• kucukken(genellikle 9-15 arasi) akut romatizmal ate$ adinda gribe benzeyen gripten ayiredilmesi zor olan bi ce$it hastalik gecirenlerin buyuyunce kacinilmaz olarak yakalandiklari ve tedavisiz meret..
• (bkz: romatizma ile romantizm)
• enteresan bir ağrısı vardır, rahatsızlık verir ama süründürmez, sinir bozar...
• bu hastalıgı yasayanlar yagmurun ne zaman yagacagını filan tahmin edebilirler...
  -sülüman emmi..nasılsın?
  -eyiyim cavit evladim...üzerine afiyet bacaklarim agriyor...
  -hmmm..desene yagmurluklari hazir edelim biz o zaman...
  -tabi tabi evladim...yer gök yarilacak..yagmur geliyor
• ıslak çamaşırlara
  konan serçe
  hemencecik kaç oradan
  sen de yoksa annem
  gibi hastalanıp
  ölebilirsin
  
  - sunay akın -
• insanı gece yarıları ağrılarla uykusundan uyandıran hatta bazen sabahı sabah ettiren, yağmuru önceden hissettiren^* bir allah bide çeken bilir imajını veren sinir birşey genelde şu diyalog geçer;
  -bacaklarım ağrıyo yaaa
  -allaaahhh yağmur geliyor desene
  -ama bu sefer feci bi yağmur geliyo çünkü çok ağrıyo bacaklarım ay duramıyorum bi dakika uyuştu sanki sanki...
• seyrek de olsa kalbi bile etkileyen cinsi olduğunu biliyorum.
• romatizmanın getirdiği ağrılar ciddi eklem saktlıkları geçiren insanlarda da çok görülür.yaşlarının önemi yoktur bu konuda yağmur yağacağı zaman sakat olan yada daha önce eklemlerinden sakatlık geçirelnerin o bölgeri sinir verici bir şekilde ağrır.
• ağrı ve hareket sınırlanması yapan eklem ve bağ dokusu iltihaplarının genel adı. romatizma, iltihabın cinsine ve tuttuğu yere göre özel adlar alır. örneğin: ateşli romatizma, romatoid artrit ve gut gibi.
  
  tıp dilinde romatizma, herhangi bir eklemle ilgili bir hastalık veya hastalık belirtisidir. günlük konuşmada ise bu terim geniş bir belirtiler dizisi olarak kullanılır. bu dizide ortak olan şey ağrı, kol, bacak, boyun ve gövdenin hassaslığı ve sertliğidir. romatizmal ağrılar, ya eklemleri çavreleyen kemiklerin, kasların, dokuların anormal durumlarından veya sinirlerin hastalanmasından ileri gelir. romatizmanın en çok rastlanan şekilleri aşağıda açıklanmıştır.
  
  ateşli romatizma
  
  beta hemolitik streptokok grubu mikroplarla olan, ani, sinsi, alevlenmelerle seyreden, eklemleri, kalbi, sinir sistemini, böbrekleri tutan bir hastalıktır. iki yaşın altında görülmez. en sık 6-9 yaşlar arasında rastlanır. irklar arası fark gözetmez. sosyoekonomik durumu düşük olan topluluklarda daha sık görülür. hastalığın rutubetle ve soğukla ilgili olduğu da bilinmektedir. kış sonuna doğru ve ilkbaharda daha çok kendini belli eder. yine bu aylarda üst solunum yolları enfeksiyonlarının fazla görülmesi de romatizma oranını arttırır.
  
  belirtiler:
  
  romatizmal ateş(ateşli romatizma) ortaya çıkmadan 2-3 hafta önce bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirilmiş olması sıktır, fakat bu kural değildir. hiçbir ön belirti olmadan da ortaya çıkabilir. belirtiler majör(asıl) ve minör(talî) belirtiler olmak üzere iki bölümde incelenir:
  
  majör belirtiler:
  
  1-kardit(kalp iltihabı): %50-75 vakada ilk üç haftada olabilir. "romatizma eklemleri yalar, kalbi ısırır." deyişi çok bilinen ve söylenen bir atasözüdür. ateşli romatizma, kalp kapakçıklarında darlık ve yetmezlik yapabildiği gibi, kalbin dışını kaplayan perikard zarını da hastalandırabilir. kapakçıkların hastalanmasında kalp yetmezliği ortaya çıkar, hastaların aşırı hareketlerinde nefes darlığı olur, parmak uçları ve dudaklarda morarmalar ortaya çıkar. eklemlerdeki bozukluklar geçici olabilir, ancak bu sırada kalpte tutulma ortaya çıkmışsa, kalp kapak bozuklukları kalıcıdır.
  
  2-poliartrit (eklemlerde ağrı ve şişme): eklemlerdeki şişme ve ateş birdenbire başlamaz. önce bademciklerde iltihaplanma, boğaz ağrısı veya nezle hali görülür. bu belirtilerden sonra hasta iyi olduğunu zannettiği veya hafif bir kırıklık hissettiği anda yeniden alevlenme olur. ateş, 39-40 dereceye kadar yükselir. nabız hızlanır. bundan sonra en fazla yorulan eklemlerde şişme, ağrı ve kızarıklık baş gösterir. bunlar büyük eklemlerdedir ve genellikle vücudun iki tarafındaki eklemler aynı anda hastalanır. ağrının bir eklemden diğerine geçmesi, iyileşen bir eklemin yeniden hastalanması mümkündür.
  
  3-korea (istemsiz, amaçsız hareketler): %15 vakada ve özellikle kaslarda ortaya çokar. sebepsiz gülme, elindekini düşürme, genel bir sakarlık, yazının çirkinleşmesi, belli başlı görülebilecek olaylardır. bu durum romatizmal olayın beyin dokusu üzerine de etkili olduğunu göstermektedir.
  
  4-eritema marginatum: pembe renkte, harita görünümünde, ciltten kabarık, gövde, kol ve bacaklarda olabilen ve %50 vakada görülebilen döküntülerdir.
  
  5-cilt altı şişkinlikleri: eklemlerin dış yüzlerinde, cilt altında, mercimek büyüklüğünde, dokunmakla hissedilen, romatizmal ateşin ilk haftasında görülebilen yumrucuklardır.
  
  minör belirtiler:
  
  ateş: 38, 39 derece civarında seyreder. genellikle öğleden sonraları olmak üzere, haftalarca devam eder. ateş, genellikle avuç içi ve ayak tabanlarında daha fazla olmak üzere bol terleme ile sonlanır.
  
  ayrıca romatizma sırasında, böbrek iltihabı(nefrit), barsak bozuklukları ile apandisit belirtileri de görülebilir. hastada devamlı zayfıflama olur. zayıflamanın durması veya yeniden kilo almaya başlama, iyileşmenin belirtisi olarak kabul edilebilir.
  
  romatizma tanısı konmasında en önemli özellik, aynı belirtileri veren diğer hastalıklardan ayırt edilmesidir. kesin tanı için, iki majör veya iki minör, bir majör belirtinin bulunması yeterlidir.
  
  ateşli romatizma, çeşitli organlarda birçok hasar meydana getirdiği için tedavisi de bunlara yönelik olmalıdır. hastalığın tedavisinde dikkat edilecek konu, ağrıyı hafifletmek, beslenmesine dikkat etmek, dinlenmesini sağlamaktır. ağrı kaybolsa bile istirahat devam etmelidir. soğuktan kesinlikle kaçınılmalıdır. yatakta sürekli yatma sebebiyle deride yaralar açılmasını önlemek için, yatakla temas eden yerlerine talk pudrası sürülmelidir. hastanın vücudundaki zararlı mikrop ürünlerinin ve ortaya çıkan metabolizma artıklarının temizlenmesi için bol su ve sulu gıdalar verilmelidir. hastaya verilecek gıdaların, yüksek kalorili ve kolay sindirilebilir olmasına dikkat edilmelidir.
  
  antibiyotik tedavisinde kullanılan en önemli ilaç penisilindir. buna allerjisi olan kişiler için streptokoklara diğer etkili antibiyotikler denenebilir. romatizmada kalp bozukluğu dışındaki diğer bütün belirtiler için aspirin kullanılır. aspirinin zararlı etkileri unutulmamalı, kullanım sırasında, kulak çınlaması, sağırlık, bulantı, kusma gibi belirtiler ortaya çıkarsa hemen kesilmelidir.
  
  romatizmanın iyileşmesini takip eden devre, çok dikkat edilmesi gereken bir devredir. hastanın yataktan kalkabilmesi için ateş düşürücü ilaç kullanmamak şartı ile ateşin en az iki hafta normal sınırlarda sayratmiş olması gerekir. bu zaman içinde, vücut ağırlığı ve kalp atışları da normale döner. hastalıktan sonra eklemlerde kalan şekil bozukluklarının düzelmesi için fizik tedavi tavsiye edilir.
  
  ihtiyarlık romatizması (artroz)
  
  halk arasında ihtiyarlık romatizması veya kireçlenme olarak tabir edilen bu hastalıkta, eklemlerde ve kemiklerde yaşlılıktan ileri gelen şekil bozukluğu mevcuttur. özellikle diz eklemlerinde hareketler ağırlaşır ve her harekette kıtırtı şeklinde sesler duyulur. hareketli yaşayanlarda kireçlenme ihtimali daha azdır. tedavisinde ağrı kesici ilaçlar kullanılır. fizik tedaviden de yararlanılır.
  
  romatoid artrit
  
  genellikle 20-45 yaşları arasındaki kadınlarda görülür. bağışıklık sistemi ile ilgili olan hastalık, alevlenmelerle devam eder. en fazla el ve ayakların küçük eklemleri ve köprücük kemiği ile göğüs kemiği arasındaki eklem etkilenir. eklemlerde şişme, hareket sınırlanması ve ağrı olur. bazen büyük eklemler de hastalanır ve bunları hareket ettiren kaslarda erime göze çarpar. eklemler, simetrik olarak hastalanır ve deri altında ufak tanecikler ele gelebilir. hastaların eklemlerinde sabah sertliği vardır. ellerini açmakta zorluk çekerler, çay içerken bardağı ellerinden düşürürler. hastalığın aktif evresi süresince yüksek olmayan bir ateş vardır. zamanla eklem çevresindeki dokular şişer, hareket çok güçleşir ve şekil bozuklukları belirir.
  
  hastalığın başlangıç devresinde dinlenme tedavinin esasını oluşturur. aspirin, fenilbutazon gibi ilaçların, altın enjeksiyonlarının faydası olmaktadır. şekil bozukluklarını önlemek ve eklemleri mümkün olduğu kadar hareketli tutmak için fizik tedavi yöntemlerinden faydalanmalıdır.
  
  kaynak : sağlık ansiklopedisi