• bir shakespeare oyunu. yapi kredi yayinlari'ndan turkcesi bulunabilir. bu oyunda da saray ici entrikalar basrolde. konusu soyle: kral richard, kuzeni bolingbroke ile norfolk duku mowbray arasinda bir duello yapilacakken araya girer ve duellonun taraflarina surgun cezasi verir. bolingbroke, kralin etrafinda kaymak tabakanin toplandigini ve mowbray ile surekasinin bu tabakaya dahil olup, bir dukun olumunden sorumlu oldugunu iddia etmistir. neyse, duello olmaz ve taraflar surgune gider. bu arada bolingbroke'un babasi ve kralin amcasi hastalanir ve vefat eder. richard da irlanda seferi icin bolingbroke'un hakki olan mirasa el koyar. olaylar bundan sonra gelisir ve dukler, kral karsisinda surgunden donen bolingbroke etrafinda toplanir. krala karsi bir isyan patlak verir ve richard tahttan indirilerek yerine bolingbroke gecer.

    shakespeare bu eserinde ingiltere'nin cok cektigi taht kavgalari ve ic karisikliklar uzerine kalemini oynatmis, kralin tanrinin tezahuru olup olmadigi uzerine bir fikir jimnastiginde bulunmustur.
  • 1377 yılında 10 yaşında tahta çıkan, plantagenet hanedanına mensup ingiltere kralı. krallığının 22. yılında tahttan indirilmiş, yerine kuzeni ıv. henry tahta çıkmıştır.
  • son dönemde öne çıkmış shakespeare oyunlarından.

    kevin spacey'li richard iii'ten sonraki sam mendes prodüksiyonu the hollow crown'da müthiş bir richard ii performansı çıkartan ben whishaw'ın (bakınız - http://youtu.be/axgkbbbxvsa) üzerine çıkmanın pek mümkün olmadığını düşünmeye başlamıştım ki, david tennant'lı royal shakespeare company'nin yeni bir versiyonunu önümüzdeki ay sergileyeceğini öğrendim. şimdi büyük merak içerisindeyim.

    bu prodüksiyon hakkında,
    http://www.rsc.org.uk/…s-on/richard-ii/trailer.aspx
    http://www.independent.co.uk/…tnership-8858752.html

    tennant'ın, oyundaki gri bölgelere yaptığı vurgu gerçekten önemli. belirsizliklerle dolu bir içi boş kavramlar kümesi olan günümüz dünyasına diğer pek çok shakespeare oyunundan daha iyi uyuyor belki de bu yüzden.

    ---

    edit: bu kralın hayatından bir kesit üzerine yazılmış bir diğer büyük oyun da richard of bordeaux'dur.
  • 100 yıl savaşları sırasında ölen the black prince'in oğludur. 1367'de doğmuştur. 1377'de, dedesi edward iii'ün ölümünün ardından 10 yaşında tahta geçmiş, 1399'a kadar hüküm sürmüştür.

    daha çocukken ülkede 1381'de çıkan köylü ayaklanması'nı bizim fatih sultan mehmet'in babası ikinci muratı tahta davet etmesine benzer bir cinlikle bastırmıştır. şöyleki, ayaklanan köylüler, ingiltere'nin dört yanından londra'ya doğru ilerlemişlerdir. kral richard ii'nin köylüleri durdurmaya yetecek kadar askeri yoktur. londra'da köylüler ile krallık arasında pazarlıklar devam etmektedir. kral pazarlıklar sonunda köylülerin isteklerini kabul eder ama bundan cesaret alan köylüler ve ele başı bazı asiller şehrin çevrenisi yağmalamaya devam ederler ve yeni isteklerde bulunurlar. kralın ve elebaşlarının olduğu bir ortamda kral'ın adamlarından biri isyancıların başındaki kişiyi atından düşürerek öldürür. dellenmek üzere olan köylü grubu hareketlenmeden önce kral richard atını köylülerin önüne getirip "sizin lideriniz benim. böyle kılkuyrukların peşine düşmeyin. beni izleyin" diyerek atını londra'dan alakasız bir yere sürer. köylüler de kralı izlerler. kral, köylülere isteklerini kabul ettiğini bir kez daha söyler ve evlerine gönderir. ülkenin farklı yerinde çatışmalar yer yer devam eder ancak bu süre zarfında kral asileri ezecek güçte bir ordu toplar. kendisine isyan edenleri bir güzel tepeler.

    henry iv tarafından tahttan indirilmiştir.
  • isyandaki fakirlere önce vaatler vererek yatıştıran, ardından :''serfs you are, serfs you shall remain.'' sözleriyle umutlarını söndüren kral gibi kraldır.
  • hakkında şöyle şeyler söylenmiş shakespeare eseri.

    "ii. richard shakespeare'in (bkz: lacan)ı okumuş olduğunu hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kanıtlar, çünkü oyunun temel sorunu bir kralın histerikleşmesidir; yani kralın onu kral yapan ikinci, yüce bedeni yitirerek simgesel "kral" ünvanı dışında kendi öznelliğinin boşluğuyla karşı karşıya kaldığı ve bu yüzden de kendine acımaktan alycı, soytarılara yaraşır bir deliliğe, çeşitli teatral, histerik feveranlara bulunmaya mecbur kaldığı süreçtir. ama biz burada ikinci perde ikinci sahnenin başlarında kraliçe ile kralın uşağı bushy arasında geçen kısa bir diyaloğu ele almakla yetineceğiz. kral bir sefere çıkmıştır ve kraliçe kötü önsezilerle, nedenini anlayamadığı bir üzüntüyle doludur. bushy onun kederinin yanılsamaya dayalı, hayaleti andıran yapısına dikkat çekerek teselli etmeye çalışır:

    bushy: elemin her cevherinin yirmi gölgesi vardır
    elemin kendisi değildir hiçbiri, ama öyle sanılır
    kör eden gözyaşlarına buğulanınca hüznün gözü
    bir sürü nesneye böler bütün olanı
    düzgün bakınca karmaşadan başka bir şey
    görünmeyen; ama yamuk bakınca biçimi
    ayrıştırılabilen persppektifler gibi: oyüzden haşmetmeap
    lordunuzun kaybına yamuk bakmak
    ağlanacak öyle elem şekilleri bulur ki kendinden fazladır
    ama olduğu gibi bakarsanız, olmayan bir şeyin
    gölgelerinden ibarettir. öyleyse üç kez kutsanmış kraliçem
    lordunuzun kaybına fazla ağlamayın; görülmez daha fazlası
    görülse bile hüznün sahte yüzüyledir
    ki hakiki olan yerine, hayallerin ardından ağıt yakar.

    kraliçe: öyledir belki, ama ruhumun derinleri
    aksine inandırıyor beni; nasıl olursa olsun
    üzülmemek elimde değil, üzüntü çöker üstüme
    tıpkı düşündüğüm hiçbir şeyi düşünmesem bile
    hiçbir şeyin üstüme çöküp zayıf düşürdüğü gibi

    bushy: kendinizi aldatma bu leydim, başka bir şey değil

    kraliçe: tabii öyle, aldanış da elemin
    atalrından gelir; benimki öyle değil
    çünkü benim elemim hiçbir şeyden çıkmadı
    ne de yasını tuttuğum hiçbirşeyden, bir şey
    elimde olan tek şey geriye kalandır,
    ama nedir, daha bilinmez; adlandıramadığım
    bu isimsiz yeistir bildiğim şey"

    bushy, kraliçenin kedeirnin hiçbir temeli olmadığına, sunduğu nedenlerin hükümsüz olduğuna, (bkz: anamorfoz) metaforuyla ikna etmeye çalışır. ama can alıcı nokta, kullandığı metaforun yarılması, kendi kendini çoğaltması, yani bushy'nin kendi kendini çelişkiye düşürmesidir. önce "kendi içindeki", gerçeklikteki haliyle bir şey ile onun "gölgeleri" gözlerimizdeki yansıları, endişelerimiz ve üzüntülerimizin çoğalttığı öznel izleniler arasındaki basit, sağduyuya uygun karşıtlıktan medet umar.(kör eden gözyaşlarına buğulanınca hüznün gözü/bir sürü nesneye böler bütün olanı). endişelendiğimiz zaman küçük bir güçlük dev boyutlara ulaşır, meselae bize gerçekte olandan çok daha beter görünür. burada iş başında olan metafor birçok görüntü yaymasına neden olacak şekilde kesilmiş cam yüzey metaforudur. küçücük töz yerine, onun yirmi gölgesini görürüz. gelgelelim hemen ardından gelen satırlarda iş karışır. il bakışta shakespeare hüznün gözünün... bütün olanı bir sürü nesneye bölfdüğünü reism alanından aldığı bir metaforla (düzgün bakınca karmaşadan başka bir şey /görünmeyen; ama yamuk bakınca biçimi/ayrıştırılabilen persppektifler gibi) örnekliyormuş gibi görünür, ama aslında radikal bir alan değişikliği yapmaktadır.; kesilmiş bir cam yüzeyi metaforundan çok farklı bir mantıüı oan anamorfoz mantığına geçmektedir: bir resmin dosdoğru baktığımızda bulnık bir nokta gibi görünen bir ayrıntısı, ona yamuk baktığımızda açık seçik, net bir biçim kazanır. nitekim kraliçenin endişe ve üzüntüsüne bu metaforu uygulayan satırlar fena halde müphemdir: (oyüzden haşmetmeap/ lordunuzun kaybına yamuk bakmak/ ağlanacak öyle elem şekilleri bulur ki kendinden fazladır/ ama olduğu gibi bakarsanız, olmayan bir şeyin/ gölgelerinden ibarettir.) yani eğer kraliçenin bakışı ile anamorfik bakış arasında yapılan kıyaslamayı düz anlamıyla kabul edersek, kraliçenin tam da yamuk bakmak yani belli br açıdan bakarak, sadece karmakarışık bir şeyler gören dosdoğru bakışın tersine meseleyi açık seçik gördüğünü söylemek zorunda kalırız. (bu arada oyunun ilerleyen bölümlerinde kraliçenin en karanlık önsezileri bile bütünüyle haklı çıkacaktır.) ama bushy tabii ki bunu söylemek istemez. niyeti tam tersini söylemektir. çaktırmadan ilk metafora( kesilmiş cam metaforu) döner ve söylemeye niyet ettiği şeyi söyler. üzüntü ve endişe bakışını çarpıttığı için, kraliçe paniğe kapılmasına yol açan şeyler görür, halbuki meseleye daha yakından, nesnel bakan bir göz ortada korkmasını gerektirecek bir şey olmadığını anlar.
    demek ki burada ii gerçeklikle, iki "töz" le karşı karşıyayız. birinvci metafor düzeyinde " yirmi gölgesi olan bir töz", öznel bakışımız yüzünden yirmi parçaya bölünmüş bir şey olarak, kısacası, öznel perspektifimizin çarpıttığı tözel bir "geçeklik" olarak sağduyu alanına ait gerçeklikle karşılaşıyoruz. bir şeye dosdoğru bakarsak, onu "gerçekte olduğu gibi" görürüz, halbuki arzu ve endişelerimizin karıştırdığı bakış bize çarpık, bulanık bir görüntü verir. gelgelelim ikinci metafor düzeyinde tam tersi bir ilişki söz konusudur: bir şeye dosdoğru, yani gayrişahsi, nesnel bir biçimde baktığımızda, şekilsiz bir noktadan başka bir şey göremeyiz. nesne ona ancak belli bir açıdan yani arzunun desteklediği, nüfuz ettiği ve "çarpıttığı" , "şahsi" bir baışla baktığımızda açık seçik özellikler kazanır. bu da objet petit a'nın, arzunun nesne nedeninin kusursuz bir tarifidir. bir bakıma bizatihi arzu tarafından koyutlanan bir nesne. arzunun paradoksu, kendi nedenini geri dönüşlü olarak koyutlamasıdır. yani a nesnesi sadece arzu tarafından çarpıtılmış bir bakışla algılanabilen bir nesne, nesnel bir bakış için var olmayan bir nesnedir. başka bir deyişle a nesnesi her zaman, tanımı gereği çarpıtılmış bir şekilde algılanır. çünkü bu çarpıtmanın dışında kendi içinde varlığı yoktur. objet petit a "nesnel açıdan" bir şey değildir, ama belli bir perspektiften bakıldığında bir şey biçimine dönüşür. kraliçenin bushy'e cevap verirken son derece özlü bir biçimdeifade ettiği gibi, hiçbir şeyden bir şey olan yeisi çıkmıştır. arzu, "bir şey"( arzunun nesne-nedeni) onun hiçliğini, boşluğunu cisimleştirdiği, ona pozitif varoluş kazandırdığı zaman "kanatlanır". bu bir şey de ancak "yamuk bakarak" ancak açık bakarak algılayabileceğimiz anamorfotik bir nesnedir, saf bir surettir. meşhur hiçten hiç çıkar düsturunu yalanlayan şeydir tam da arzunun mantığı (üstelik bunu yapan tek şeydir): arzunun hareketi içinde hiçten bir şey çıkar. arzunun nesne nedeninin saf bir suret olduğu doğruysa da, bu onun "maddi", "fiili" hayatımıza ve eylemlerimizi düzenleyen sonuçlar zincirini başlatmasını önlemez."

    (bkz: slavoj zizek) 'in
    (bkz: yamuk bakmak) adlı kitabından.
  • shakespeare'in ii. richard'ında son derece saf ve iyiniyetli mazlum bir kral olarak anlatılır. tabi ki sanat eserlerinden gerçeği olduğu gibi yansıtmaları beklenmemelidir ancak gerçek ii. richard'dan bahsetmek gerekirse kendisinin saf bir karakter olduğu doğru olmakla beraber puştun önde gidenidir.
    richard'a baktığımızda göze çarpan ilk şey, kendi narsizmiyle grift biçimde, tanrıya duyduğu sonsuz güvendir ki sonunu da bu hazırlamıştır.

    richard henüz çocuk yaştayken ülkesi köylü isyanıyla sarılmaktadır. londra'yı tehdit eden isyancılarla kral ve heyeti arkasındaki görüşmede bir arbede çıkar ve richard'ın mahiyetinden birisi isyanın lideri wat tyler'ı öldürür. öfkelenen köylüler silahlarına davranırken henüz 14 yaşındaki richard atını isyancilara doğru sürer ve "ben sizin kralınız olacağım. sizin kaptan ve lideriniz olacağım. beni takip edin ve istediğiniz her şeye kavuşun" diye haykırır. richard onları şehirden çıkarır, isyancılar silahlarını bırakır ve af diler. bu richard'ın kaderini mühürleyen iki andan biridir. 14 yaşında bir çocuk sadece bir kaç cümleyle ülke tarihinin en büyük isyanlarından birini, hatta belki de en büyüğünü, bitirmiş ve kendisini sarhoş edecek zehirden ilk yudumu almıştır. isyancilara verdiği sözün tam aksine hareket edip hiçbir sonuçla yüzleşmemesi de yardımcı olmaz. serfs you are serfs you shall remain, bir kaç idam filan hoş şeyler olmaz isyancılar için günün sonunda.

    richard ipleri eline alırken devlet idaresinde söz sahibi yakınlarıyla kaçınılmaz bir güç kavgasına girer. bu kavga isyanla sonuçlanır. isyan başarılı olur ve richard, amcası gloucester ve kuzeni henry bolingbroke dahil isyanın 5 önderi tarafından isyancılar kaderine karar verirken 3 günlüğüne londra kulesine kapatılır. 3 günün sonunda ise isyancılar kralın önünde diz çöker ve bağlılık bildirirler.
    neden kral'ı indirmediler? acaba ararlainda mi anlaşamadılar biz tam olarak bilmiyoruz ancak richard biliyordu. tanrı onun yanındaydı. onu kral olması için yaratmıştı. yaptıklarını iyice planlamasına gerek yoktu sonuçlarını düşünmesine de. tanrı ne olursa olsun onu koruyacaktı. richard hükmetmek için yaratılmıştı.

    richard iyi bir kral değildi. gerçekten bir ülkeyi yönetecek son adamdı. ama tanrının arkasında olduğuna inanan bir kral'ı durduracak pek az şey vardır. richard kuledeki beşliden birer birer intikamını alır. shakespeare de anlatmaya buradan başlar 2 idam ve bir sürgünden sonra artık sadece henry bolingbroke ve thomas de mowbray kalmıştır. bolingbroke ve mowbray krala komplo içeren bir konuda birbirlerini suçlayınca richard ikisini de sürer. tanrı richard'ın yanındadır ve ona baş kaldıranlar yenilmeye mahkumdur.

    dediğim gibi richard pek zeki bir adam değildir. atalari ii. henry, i. edward ve iii. edward gibi incelikli planlar yapması gerektiğine de inanmıyordur. richard önce tüm lordları beyaza imzaya zorlar ardından, henry bolingbroke'a kalması gereken mirasa el koyar ardındansa bir sefer için irlanda'ya yelken açar. önce isyancıları ve isyan nedenini, sonra da isyanın liderini kendi elleriyle hazırlayıp ülkeyi de isyancilara terketmiştir ama kibri burnunun önünü görmesine dahi engel olmaktadır.
    irlanda'dan döndüğünde kendisi için savaşacak kimseyi bulamaz. bütün ülke isyancıların tarafındadır ve bir kez daha kuleye hapsedilir. bu sefer mucizevi bir kurtuluş olmaz. richard önce ölümle tehdit edilerek krallıktan kuzeni henry bolingbroke lehine çekilmeye zorlanır, olayın gecesi ağlayıp hiç doğmamış olmayı dilediğinde ise yanındaki bir şövalye ona idam ettirdiği arundel earl'ünu hatırlatırak "arundel earl'üne nasıl aynı şekilde davrandığını hatırlayabilirsin, her zaman en zalim şekilde." der.
    kısa bir süre sonra richard, tanrının ne olursa olsun yanında olacağına inanan devrik kral, her şeyi hiçbir sonuca katlanamaksızın yapabileceğini düşünen adam hücresinde susuz bırakılarak öldürülür. her şeyin sahibi olduğuna inanarak yaşanan bir ömür bir yudum suya muhtaç şekilde son bulur.
  • the crown dizisinin 3. sezon 6. bölümünde, trajedinin 3. perdesinin 2. sahnesinin bir kısmı prens charles'ı oynayan josh o'connor tarafından sergilenmiştir.

    cover your heads and mock not flesh and blood
    with solemn reverence; throw away respect,
    tradition, form and ceremonious duty;
    for you have but mistook me all this while.
    ı live with bread like you, feel want,
    taste grief, need friends

    subjected thus,

    how can you say to me, ı am a king?
  • tiran kelimesinin karşılığıdır. özellikle 1397'den ölümüne kadar geçen süre olan 1399'a kadar ki dönemde tiranlık yapmıştır. baya baya astığım astık, kestiğim kestik diyerek düklerin alayını asmış veya sürgüne göndermiştir.

    her şeye rağmen kendisinin sonunu getiren fitil ve belki de yaptığı en büyük hata kuzeni ve kendisini devirip kral olacak dördüncü henry'nin babası ölünce bütün topraklarını üzerine almasıdır. bunun da sebebi babası john of gaunt'dan henry'ye kalan servetin miktarıdır. o dönemin en güçlü dükünün servetini kamulaştırma kararı almıştır. ehh ortaçağda landlordluk önemliyken bunu yapan kişiye mutlaka savaşta açılır ki kendisi kaybedip zindanda aç ve susuz kalarak öldü.

    ilginç noktalardan biriyse kara veba salgınından sonra kendi dönemindeyken köylülerin ayaklanması ve daha çocuk yaştayken bu ayaklanmayı bastırmasıdır. köylülerin o dönemde komünizm vari bütün toprakların toprak ağalarına değil kendilerine verilmesi isteniyordu ki tabii 20. yüzyıl söylemini 14. yüzyılda söylerseniz sonuç kellenizin alınmasıyla bitiyor. "gerçekleşseydi ne olurdu?" sorusu insanın aklını kurcalıyor. 500 yıl ileride de yaşanabilirdi.. aynı isyanda londra kulesinde olan henry paçayı son anda kurtarmıştır ve belki de ingiltere tarihinin kaderini değiştirmiştir. o isyanda bir dolapta saklanarak isyancılardan korunmayı başarmıştır.
hesabın var mı? giriş yap