• alman denizcilik doktrini 2. dünya savaşında, temel olarak ani ve hızlı baskınlarla müttefik ticari gemi ve konvoylarına zarar verme üzerine kuruluydu. amiral lütjens’in önderliğinde yapılan berlin operasyonu sonucunda 22 müttefik gemisi batırılmış, toplamda 115,622 ton gemi ve malzeme scharnhorst ve gneisenau savaş gemileri tarafından batırılmıştı. rheinübung operasyonu da, kuzey atlantik sularında abd ve ingiliz gemilerini hedef almaktaydı. normalde bu operasyon scharnhorst ve gneisenau ile yapılması planlanıyordu ancak son operasyonlarında ingiliz kraliyet hava uçakları tarafından çeşitli derecelerde hasar verildiği için prinz eugen, bismarck’a eşlik edecekti. 18 mayıs 1941 pazar günü amiral lütjens, iki geminin subaylarının katıldığı bir brifing ile operasyon hakkında bilgi verdi.

    19 mayıs 1941 pazartesi: 02:00 gotenhafen’dan demir alan gemiler batıya doğru döndü.
    12:00 rota 54 derece 51' kuzey ve 13 derece 20' doğu olarak belirlendi. z-16 ve z-23 destroyerları gruba katıldı.
    22:30 z-10 destroyeri gruba katıldı.
    20 mayıs 1941 salı: 02:00-06:00 great belt geçildi.
    13:00 isveç(tarafsız) kruvazörü gotland tespit edildi.
    21 mayıs 1941 çarşamba: 08:00-09:00 korsfyord’a ulaşıldı.
    11:00 grimstadfjord’a demirlendi.
    13:15 ingiliz kıyı güvenliğinden bir spitfire tarafından fotoğraflandı.
    20:00 grimstadfjord’dan ayrıldı.
    23:40 rota 0 dereceye ayarlandı.
    22 mayıs 1941 perşembe: 04:20 destroyer eskortu gruptan ayrıldı, bismarck en önde konumlandı.
    12:00 65 derece 53' kuzey, 03 derece 38' doğu. rota 0 derece, hız 24 knot.
    12:37-13:07 denizaltı ve hava saldırısı alarmı, zig zag manevraları.
    23 mayıs 1941 cuma: 12:00 pozisyon 67 derece 28' kuzey, 19 derece 28' batı, ortalama seyir hızı 24 knot.
    18:48 bismarck ve prinz eugen buz sınırına ulaştı, buzlara çarpmamak için yön değiştirildi.
    19:22 bismarck, suffolk’u tespit etti. suffolk, bismark ve prinz eugen’nin danimarka boğazında olduğunu rapor etti.
    20:30 bismarck norfolk’u tespit etti ancak sisli hava hakimdi, 5 adet ağır topçu atışı yapıldı, isabet kaydedilemedi. deniz sularından dolayı ön radar devre dışı kaldı, prinz eugen en önde konumlandı.
    22:00 bismarck rotasını değiştirdi, amaç suffolk’u yakalamayı çalışmaktı ancak temas kaybedilmişti.
    23:30 bismarck ve prinz eugen kar fırtınasına yakalandı.
    24 mayıs 1941 cumartesi: 05:47 ufukta 2 adet gemi tespit edildi. hız 28 knot.
    05:52-05:53 ingiliz gemileri hms hood ve prince of wales ateş açtı.
    05:53 prince of wales ön taretleri bismarck’a ateş açtı.
    05:55 bismarck ve prinz eugen ateş açtı, hms hood‘a atış önceliği verildi.
    05:56 prinz eugen 4. salvosunda hms hood‘u vurmayı başardı. iskele tarafından vurulan hood, anagüvertesindeki kullanıma hazır cephanenin patlamasıyla alev aldı.
    05:59 lütjens komutasındaki prinz eugen, 6. salvosundan sonra hedefini prince of wales‘a çevirdi.
    06:00 hms hood, iskele tarafına doğru 20 derece rotasını çevirdi, c ve d taretleri kullanıma hazırlandı, hızı 28 knot.
    06:01 bismarck‘ın 5. salvosu hood‘u vurdu. hms hood havaya uçtu. prince of wales, hood ile çarpışmaktan korunmak için rotasını değiştirdi, bismarck hedefini prince of wales‘a çevirdi.
    06:02 prince of wales, bismarck ve prinz eugen‘in yoğun ateş altında kaldı.
    06:03 prince of wales, köprüsüne direkt isabet aldı. yönünü güneye çevirdi ve duman bombalarını fırlattı. toplamda 7 kez vurulan prince of wales 4 tanesi 38.0 cm ve 3 tanesi de 20.3 cm kalibredeki toplarla vuruldu.
    06:20 ateşi kes emri verildi. bismark toplamda 93 kez 38 cm toplarla ateş etmiş, prinz eugen ise 183 kez 20.3 cm’lik toplarla ateş etttiği raporlandı.prinz eugen isabet almazken, bismarck 3 isavet aldı. ilk isabet iskelenin ön taraftaki 20-21. giriş odalarına olurken herhangi bir patlama yaşanmadı. ancak açılan yaradan 2000 ton civarı su içeri girmiş oldu. bunun sonucunda gemi 3 derece yana doğru eğildi.ayrıca su alması nedeniyle 1000 ton yakıt öndeki pompa odalarından aktarılamadı ve kullanılamadı. ikinci isabet eden mermi ise 14. bölmede, geminin orta kısmında ve su altında kalan bölüme denk gelmişti. oluşan patlama sonucunda içeri su sızıntısı başladı ve 4 nolu dinamo ve jeneratörler kapatıldı. aynı zamanda su iskele bölümündeki 2 nolu kazan dairesine de girdi. üçüncü isabet iskele tarafındaki amiral’ın teknesinin de olduğu bölümde patladı, oluşan patlamada fırlatma rampasu ve basınçlı hava mekanizması hasar gördü.
    tüm bu alınan hasarlar sonucunda gemi, pruva kısmına doğru 3 derece, iskele tarafına doğru 9 derece döndü. hız 28 knot’a düşerken, çatışma sonucunda herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
    12:00 bismarck ve prinz eugen 180 derece güneye doğru rotalarını çevirdi.
    14:20 hız 24 knot’a düşürüldü.
    18:14 bismarck 180 derece sancak tarafına doğru dümenini çevirdi ve suffolk zırhlısının yolundan ilerlemeye başladı.
    18:40-18:56 bismarck, suffolk ve prince of wales‘a ateşe başladı.
    23:30-23:45 victorious uçak gemisinden 9 adet swordfish ve 2 adet fulmar deniz uçakları havalandı. uçaklar tespit edildiğinde hız 27 knot’a çıktı, uçakların gönderdiği torpidolardan 1 tanesi, bismarck’ın sancak tarafına isabet etti. içeri daha fazla su girmesine rağmen manevralara devam edildi ve diğer torpidolardan kaçınmayı başardı. sonrasında hız 16 knot’a düşürülüp kısa bir tamir çalışması yapıldıktan sonra 20 knot’a hız sabitlendi.
    25 mayıs 1941 pazar: 03:06 ingiliz gemilerinin iskele tarafından yaklaşması nedeniyle, bismarck sancak tarafına doğru geniş bir dönüş aldı. ardından ingilizler ile radar bağlantısı kayboldu.
    04:06 bismarck sancak tarafında doğru 130 dereceye rotasını çevirdi.
    09:00 amiral lütjens, batı grubu komutanlığına uzun bir telsiz mesajı çekti. telsiz sinyallerini tespit eden ingilizler aramalarını, sinyalin geldiği yönde yoğunlaştırdılar.
    26 mayıs 1941 pazartesi: 10:30 pyb catalina deniz uçakları bismarck‘ı tespit etti. koordinatlar 49 derece 20' kuzey ve 21 derece 50' batı.
    11:14 ark royal uçak gemisi bismarck‘la bağlantı kurdu.
    13:50 sheffield zırhlısı, radar temasını kaybetmemek için filosundan ayrılarak bismarck‘ı takip etmeye devam etti.
    14:50 ark royal uçak gemisinden 15 adet swordfish havalandı. uçaklar yanlışlıkla bismarck zannettikleri sheffield uçağına saldırıya geçti, hepsi torpidolarını gönderdi ancak hiçbiri isabet etmedi.
    17:47 bismarck, sheffield tarafından tespit edildi.
    19:10 ark royal uçak gemisi swordfish uçakları ile ikinci bir hücuma kalktı.
    20:30 bismarck, hava saldırısı alarmı verdi.
    20:47 hücum başladı. uçakların gönderdiği torpidolardan kaçmaya çalışsa da 2 tane torpido isabet etti. ilk isavet eden torpido iskele tarafındaki 8 ve 9 nolu bölmelere isabet ederken, ikinci torpido dümeni 12 derece iskele tarafına dönükken vurdu ve dümen kilitlendi. bu hasardan sonra dümen hiçbir şekilde oynamayacak ve 12 derecede kilitli kalacaktı.
    21:45 bismarck, sheffield zırhlısına 6 salvo ateş etti ancak herhangi bir isabet kaydedemedi.
    22:38 albay vian’ın komutasındaki ingiliz 4. destroyer filosu, toplamda 5 adet destroyer bismarck ile temas kurdu. polonya’ya ait piorun zırhlısı bismarck’a iyice yaklaşmaya çalıştı ve sonucunda da yoğun bir bombardıman altında kaldı.
    23:15 bismarck rotasını kuzeybatıya çevirdi.
    23:24-07:00 4. destroyer filosu ara ara hücumlarına devam etti ancak herhangi bir hasar vermeyi başaramadı.
    23:45 bismarck gemisinden batı orduları komutanlığına mesaj gönderildi; ” gemi manevra yapamıyor. son mermimize kadar savaşacağız. yaşasın führer.“
    27 mayıs 1941 salı: gemide bulunan arado 196-a deniz uçakları kızaktan havalandırılmaya çalışıldı ancak basınçlı hava mekanizmasının bozulması nedeniyle başarısız olundu.
    07:10 amiral lütjens, batı ordular komutanlığına son mesajını gönderdi; ” bir adet u-boat göndermenizi, savaş ve seyrüsefer kayıtlarının kurtarılmasını istiyorum. “
    08:00 bismarck alarmda; king george v ve rodney savaş gemileri iskele pruvası tarafında tespit edildi. mesafe 24.000 metre.dorsetshire kıç böümünden, norfolk da sancak tarafından yaklaşmaya başladı.
    08:47 rodney ateşe başladı.
    08:49 king george v ateşe başladı.
    08:49 norfolk ateşe başladı.
    09:02 bismarck ilk atışlardan isabet almaya başladı. her yönden atış gelmeye başlamıştı. ilk olarak ön batarya mesafe tespit cihazı (range finder) devre dışı kaldı.
    09:04 dorsetshire ateşe başladı. anton ve bruno taretleri devre dışı kaldı.
    09:12 bismarck‘ın ön komuta merkezi devre dışı kaldı.
    09:13 bismarck‘ın arka komuta merkezi devre dışı kaldı.
    09:21 dora tareti devre dışı kaldı.
    09:31 cesar tareti devre dışı kaldı. sadece ikincil bataryalar ateşe devam edebiliyordu. ingiliz gemileri 2.500 ve 4.000 metre aralığına kadar yaklaştılar ve ateşe devam ettiler.
    10:00 tüm silahları susan bismarck, komutanı tarafından gemiyi batırma emri verildi. mühendisleri kazan dairelerine patlayıcıları yerleştirildi. gemi hem patlayıcılardan hem de aldığı mermilerden dolayı alev topuna dönüşmüştü.
    10:16 rodney ve king george v ateşi kesti ve savaş meydanından ayrıldı.
    10:20 bismarck sancak tarafından 2 adet torpido ile vuruldu. torpidolar dorsetshire‘dan ateşlenmişti. patlayıcılar ateşlendi.
    10:36 bismarck iskele tarafından bir torpido daha isabet alacaktı, bu torpido da dorsetshire tarafından ateşlenmişti.
    10:39 bismarck, 48 derece 10' kuzey ve 16 derece 12' batı noktasında battı. çatışmada bismarck toplamda 2876 adet ateş etmişti. gemi batarken 700 adet mürettebatı suya atlayabilmişti. sadece 116 tanesi kurtarılmış, kurtarılanlardan 1 tanesi de dorsetshire zırhlısı güvertesinde hayatını kaybetmişti.
    8 haziran 1989: bismarck‘ın enkazı keşfedildi.

    yararlanılan kaynaklar;
    - german battleships of ww2 in action
    - german fleet at war
    - the battleship bismarck
hesabın var mı? giriş yap