paul morphy

• 1837-1884 yılları arasında yaşamış olan dahi satranç oyuncusu
• satranc dunyasinda bir meteor gibi gelip gecmis ilginc sahsiyettir. hazin bir hikayesi vardir.
  diger bir cok deha gibi, babasi amcasi filan oynarken seyrederek oyunun kurallarini kapar.
  6 yasinda iken yine seyrettigi bir oyunun bitiminde, taslari kutudan geri cikarir, son konumu tahtaya kurar ve kazanc yolunu gosterip hoplatir amcasini. aileye parlak isik verilmistir.! sandalyesinin altina yastiklar konarak tahtayi gormesi saglanir..bacak kadar boyu devrin unlu ustalarini parlak bir sekilde yenmesine engel degildir artik..
  1857 yilinda ilk kez katildigi amerika sampiyonlugunu da elde eder.memleketinde yenecek kimse kalmayinca avrupa yolu gorunur.
  ingiltere'de o donemlerde dunyanin en iyi oyuncusu kabul edilen staunton'a karsilasma onerilir. burnu normalden biraz irice olan ingiliz centilmeni rakibini kucumseyek reddeder^*. "once fransa'da, almanya'da filanca arkadaslarla oyna,ispatla kendini, sonra cik karsima" buyurur.
  buyuk umutlarla tum sartlar yerine, ilgili ustalar dize getirilir.
  getirilir ama staunton surekli erteleyerek sallamaya devam eder.. morphy bekleme modunda iken paris'te o donemlerde inanilmaz bir performans olan 8 tahtalik korleme simultane gosteri falan yapar.
  aylarca suren bekleyis sonunda iplenmedigini kabul edip 1859'da buruk bir sekilde vatanina geri doner ve bir daha da satranc matranc oynamaz.tum kariyerini bu 2 yila sigdirmistir. ilerleyen yillarda iyice icine kapanir,yalniz ve mutsuz bir adam olarak kendi kendine konusur.korleme simultane oyunlarin akla yan etkileri gorulmeye baslanmistir..tuhaf seylerden bahsetmektedir..kalp krizinden olmeden onceki son gunlerinde gecenin bi yarisi elinde kandille sokaklarda tanriyi arar..
• dünyanın gelmiş geçmiş uzak ara en iyi ve en kaliteli satranççısı.aşağıdaki linkte oynadığı oyunlar izlenebilir ve hayran kalınabilinir.
  
  http://www.chessgames.com/…rl/chessplayer?pid=16002
• trajikomik bir şekilde satranca yönelmesi şöyle olmuştur.üstün derece ile 2 senede louisiana üniversitesi'nden mezun olan morphy, 20 yaşında diplomalı avukat haline gelir.ancak abd de bu meslekte çalışabilmek için en az 21 yaşında olmak gerektiğinden paul morphy kendini tamamen sevdiği oyuna vermeye karar verir.
• 1837'de new orleans'ta doğdu. 1857'de ilk kez düzenlenen amerika satranç şampiyonasında alman usta paulsen'i yenerek birinci olmuş; bunu izleyen yıllarda avrupalı ustalarla boy ölçüşmek üzere avrupa'ya gelmiş ve karşılaştığı her oyuncuyu yenmiştir. bir süre sonra turnuvalardan çekildi ve ülkesine döndü. 10 temmuz 1884'te doğduğu şehirde öldü.
  
  açık oyunların ustasıdır. inanılmaz taş fedaları yapar. merkez piyonlarını hunharca harcar. merkezi tutmanın önemini kabul etmiştir lakin bunu piyonlarla değil aletlerle yapar. bundan dolayı oyunları çok uzun (hamle sayısı olarak) sürmez, 20-30 hamlede biter genellikle. rakiplerinin 12, hamle civarında terkettikleri de görülmüştür.
  
  edit: doğum tarihi duzeltildi.
• satrançta modernizmin öncüsü. yaşadığı dönemin romantik satranç çağı olmasına rağmen oldukça analizci ve yenilikçi, kökten bir anlayışla oynamıştır oyunlarını. romantik dönem satrancının en önemli isimlerinden biri olan adolf anderssen'le oynadığı oyunlar, aslında bitmekte olan bir satranç anlayışıyla, filizlenen yeni bir strateji ağacının kapışmasıdır.
  
  adolf anderssen vs paul morphy
• bobby fischer kendisi için bir kitabında "doğru oyununa göre muhtemelen tüm zamanların en iyi satranççısıydı. o, satranç tahtasını bütünüyle görür ve çok hızlı oynamasına rağmen, hiç bir zaman isabetsiz hamle yapmazdı" demiştir. eskiden satranç saatleri pek olmadığından, diğerleri bir hamle için bazen saatlerce düşünürken morphy nadiren 5 dakikayı geçermiş.
• hayran olunası bir tarzı olan aşmış satranç oyuncusu. oynadığı dönemde karmaşık açılışlar, varyantlar olmadığından dolayı satrancı öğrenmeye çalışan kimseler tarafından oyunları rahatlıkla analiz edilebilir, faydalanılabilir. yaptığı gambitler ile rakibin oyun planını alt üst eder ve mat kaçınılmazdır.
  
  şu oyun zannediyorum morphy'i anlamak için idealdir.
• satrançta açık oyun dendiğinde akla gelen ilk isimdir.
  
  kapalı oyunlar için ise:
  
  (bkz: wilhelm steinitz)
• bir çok 'grandmaster'ın övgüsüne mazhar olan bir oyuncudur. fedalarıyla, açık oyunuyla ünlüdür. chessgames.com'a göre %84'lük bir galibiyet oranı vardır ki fischer'ın bile %72 olduğunu düşünürsek, kendi zamanını nasıl domine ettiğini görürüz.
  
  chessgames profili:
  
  http://www.chessgames.com/…rl/chessplayer?pid=16002
  
  paul morphy hakkında söz etmiş 3-5 grandmaster ve sözler için:
  
  http://www.chessquotes.com/player-morphy
  
  kendisi de bobby fischer gibi maalesef garip bir hastalığı, paronayası vardı. satranç oynamayı bıraktıktan sonra ki bunu çok genç yaptı, sokaklarda başıboş dolaşıp kendi kendine konuştuğu söylenir.