para arzı

• para arzindan sorumlu tek kurum merkez bankasidir. tcmb disinda hicbir kurum ya da kurulus para arz edemez, piyasaya para suremez
  (bkz: dolasimdaki para)
  (bkz: para talebi)
• aslinda para arzi kavraminin kapsami ile ilgili olarak iktisadi literaturde 4 farkli yaklasim vardir. bunlar;
  klasik yaklasim
  chicago yaklasimi
  gurley shaw yaklasimi
  ve genis gorus yaklasimi
• dar ve geniş olarak 2'ye ayrılır. ve şu şekilde formülüze edilir;
  
  m1= para arzı (dar)
  m2= para arzı (geniş)
  
  m1= dolaşımdaki para+vadesiz ytl mevduatı
  m2= m1+vadeli ytl mevduatı
• para stoku anlamında da kullanılır. belirli bir anda ekonomide dolanımda bulunan ve para olarak kullanılan araçların toplamıdır.
• (bkz: money supply)
• mal arzından bağımsız olarak arttırılırsa yakından tanıdığımız bir olguyla karşılaşırız.
  
  (bkz: enflasyon)
• arttırılması halinde ekonomileri depresyondan çıkaracağı düşünülen ve kontrolü merkez bankasında olan ekonomik bir olgudur.
  
  merkez bankaları, fiyat istikrarını sağlamak öncelikli ve nihai hedefleri olmak üzere, devletin veznesidir. bir çok araçla para piyasalarına müdahale eder ve siyasi gerekçelere alet edilmemesi için tam bağımsızdır. yoksa "tünelin ucunda ışık göründü" diyen bir başbakana "evet bir ışık göründü ama o ışık günışığı mı yoksa karşıdan gelen trenin ışığı mı belirsiz" diye cevap verebilmek bağımsız olmayan bir kurum başkanının harcı değildir. ülkeye sıcak para girişi kesilmesin, zaten teğet geçmedik mi diye faiz indirimini istemeyen iktidara rağmen tcmb, özerk bir kuruluş olduğu için durmuş yılmaz ve ekibinin kararlarıyla faizleri indirmiştir.
  
  peki neden faiz indirir de para basmaz?
  
  ekonomi bilimi varsayımlara dayanır. bir durumu izah edebilmek için, ona etki eden sayısız değişken sabit varsayılmadan sonuçlara varmak imkansıza yakın derecede zordur. bir kazağın fiyatı düşerse ona olan talep artar demek; sözkonusu tüketici kitlenin beklentilerini^*, tercihlerini^*, alışkanlıklarını^* yok saymak, bir mala olan talebi sadece fiyat üzerinden açıklamaktır. kazağa olan talebi etkileyecek fiyat harici tüm etkenler yok sayılmıştır. bu nedenle ekonomi biliminde bir sonuç yorumlanmadan önce diğer şartlar veri iken^* hatırlatması muhakkak yapılır.
  
  diğer şartlar veri iken para arzının arttırılması demek faizlerin düşmesi demektir. faiz paranın kirasıdır ve hiç kimse çok miktarda olan bir şeye çok para vermeyecektir. faizler düşünce paranın atıl kalması, bankada yatması çok karlı olmayacağı için yastık altındaki para tasarruf meylinden kurtularak harcamaya dönüşecektir. yani toplam talep artacaktır. toplam talep arttığında da firmalar talebi karşılayabilmek için daha çok üretmek zorunda kalacak, bunu sağlamak adına da istihdamı arttıracaklar, üretim malları satın alacaklar ve ekonomi durgunluktan çıkacak beklentisi vardır. kısa dönemde (5 veya 10 ay kadar bir sürede) para arzındaki değişmeler öncelikle üretimi etkiler, bu doğrudur. ancak uzun vadede para arzının büyümesi fiyatları arttıracak ve nurtopu gibi enflasyon sorunu gündeme gelecektir. öncelikli ve nihai hedefi fiyat istikrarı olan günümüz merkez bankaları için de sonucu enflasyon olan politikalar uygulanabilirlikten uzaktır.
  
  para arzının arttırılmasındaki en önemli etken siyasidir. seçim kaygılarıyla, dünyanın süper gücü olma sıfatını kaybetme kaygılarıyla abd, yüzyılın krizi diye tanımlanan mortgage krizi sürecinde para arzını sürekli arttırmıştır.
  
  parasalcılığın babası milton friedman’ın ekonomide durgunluk varsa helikopterden para atın dediği günler artık gerilerde kaldı. ayağı yere basan ekonomiler bu durum için artık in your dreams canım diyor.
• burada okuduklarımla finale girmeyi düşündüğüm konu
• sadece merkez bankasına değil, banka ve banka dışı ekonomik faktörlere de bağlı olan hede.
  
  sadece merkez bankasının yetkisi dahilinde olan şey para arzı değil, para basımıdır. para basımı dışında merkez bankası para arzını açık piyasa işlemleri aracılığı ile parasal tabana müdahale ederek yönlendirebilir.
  
  parasal taban x para çarpanı = para arzı olduğu düşünürsek, mb bu şekilde para arzına müdahale etmiş olur.
  
  (bkz: parasal taban)
  
  para çarpanı ise sadece mb değil, banka ve banka dışı kesim tarafından da belirlendiği için "para arzı sadece merkez bankasına bağlıdır" diyemeyiz. zira bankalar da para basmadan para üretir.
  
  (bkz: kaydi para)
  
  küçük bir not, bir istisnai durum gibi görünse de, dünya ekonomisindeki paranın %92'si kaydi paradır. yani öyle bir para somut olarak yok fakat aslında vardır.
• belirli bir dönemde, ekonomide dolaşan toplam para miktarını ifade eder. genel olarak geniş para arzı ve dar para arzı olarak ikiye ayrılır.