nevruz

• bugün...
  "yeni gün" demektir. baharın ilk günü, bahar bayramı. 12 hayvanlı türk takvimi ve celali takvimine göre yılbaşı. bugün gündüz ve gece süresi biribirine eşitlenir ve güneş kuzu burcuna girer.
• demirci kawanın isyan ateşi..
• nevruz diye de adlandırılan bahar bayramı...ortadoğudaki hemen hemen bütün halkların kutladığı bayram...ancak ülkemizde bahar katliamı olması, herhalde bir tek bize özgü birşey...
• tsan chan ve treachery beylerin de belirttiği gibi, farsça yeni gün manasına gelen nevruz (newroz da denir kimileyin), güneşin koç burcuna girdiği vakit olup, rumi takvimde mart'ın dokuzuna, miladi takvimde ise, mart'ın yirmibirine tekabül eder.. eh görüldüğü üzre ekinoks zamanıdır, coğrafi olarak epey yerinde bir saptamadır yani..
  
  araplara iranlılardan geçen bu bayramın, çıkış öyküsü, zamanla islami bir nitelik kazanıp kendine rivayetlerden rivayet beğenmiştir gayrı.. misal bunların bir tanesi: efsanevi iran hükümdarı cemşid'in azerbaycan'a geldiği gün ile ilgilidir.. sadece ilgili olduğunu biliyoruz tabii; o gün nevruz olarak kalmış işte sonrasında..
  
  başka bir iran tevatüründe ise, nevruz, ateşin yine aynı cemşid tarafından keşfine dayanır.. şöyledir: cemşid beyin en büyük zevki "mazenderan" ormanlarında tavşanlarla oynaşıp, gerektiğinde onları avlamaktır (oynaş oynaş bir yere kadar tabii).. yine bir gün böyle oynaşırken, zehirli bir yılan görerek okunu ona doğru fırlatmıştır cemşid bey; lakin ok, yılanın bulunduğu kayalıklara çarparak bir kıvılcım çıkmasına sebep olmuş ve bu kıvılcım da etraftaki kuru otları tutuşturmuştur (tabii bu hadisenin vuku bulması içün geçen zamanda bizim cemşid, hayatın anlamını neyin düşünmüştür, neyse)..
  
  ateşi böylece ilk defa gören iranlılar korku ile ateşe secde etmişler, karanlığı yok ettiği içün onu mukaddes saymışlardır; -eh bizden farkları yoktur nitekim, biz de her ay aktaş'a para vermiyor muyuz, sırf bundan ötürü.. ne ise, işte ateşgede dediğimiz tapınaklar da bu ateşin sönmesini önlemek amacıyla yapılmıştır, el emeği göz nuru ile..
  
  velhasıl, ateşin bulunduğu gün de nedir gayrı: nevruzdur bittabii..
• yuzyillardir, ortadogu'da milyonlarca insanin, her 21 mart'ta kutladiklari, "esitlik, kardeslik ve ozgurluk" taleplerini dile getirdikleri bahar bayrami.
• azerbaycan da paskalyaya benzer şekilde yumurta boyamalı, tavşanlı vs. kutlanan bayram.
• bu yıl, yarın amerikan hükümeti tarafından özellikle katılınması planlanan şenlik. ekstra mega büyük bir şenlik ateşi yakılacak.
• bu gün savaşın gölgesinde diyarbakır'da önceki yıllara göre daha sönük geçen kutlamalara sahne olan bayram. istanbul'da ise baharın ilk günü yüksek semtlerde kar ile kutlanıyor
• newroz;kendi kimliğine yabancılaştırılmış,kültürel değerleri yağma edilmiş,kendi dili,kendi müziği,kendi bayramları yıllar yılı yasaklanmış bir halkın evlatlarının doğal olarak kendini ifade etmekten yoksun kalacağı ve ezik-silik-çarpık kişilikler ortaya çıkaracağı gözardı edilmeden değerlendirilmesi gereken ve lanetlenmeyi hiç mi hiç haketmeyen bir bayramdır..lanetlenmesi gereken bir halkı kendini ifade etme yeteneğinden yoksun bırakan şovenist yaklaşımlardır..
  newroz,halkların kardeşliği şiarının demirci kawa sembolü ile ete kemiğe bürünmesidir..newroz bayramlarında yaşanan bireysel terör eylemleri elbette ki hoşgörülemez ancak neden-sonuç ilişkisini darmadağın ederek bir bayramı lanetlemek kimsenin haddi olmasa gerek..
  kutlu olsun..
• yazılışı bile problem olan, insanların bir türlü kabul edemedikleri bir dilde söylendiğinde "kesin ingiliz kumaşıdır" denilen, yıllarca ortadoğu'daki halklarca kutlanılan bayram.. bir de az biraz dikkat edenler bilir, bir tahrik unsuru olmadıkça (bu apo posteri açan da olur, kendi halinde bayram kutlayan halkı ısırmak isteyen lacivert kuvvetler de olur) sakin geçer.. lastiklerin yakıldığı newrozlar, her nedense, 1980 sonrasına ait görüntülerdir; öncesinde hep doğal tahta ateşi yakışırmış..
  
  bir de eskilerin anlattıkları bir kutlama vardır; kürtler ve azerilerin birlikte yaşadıkları yerlerde (bakmayın öyle garip garip, insanlar isteyince yan yana yaşamasını bilir, siz bilmeseniz de) gündüzden çaputları toplar, top şeklinde bağlarlarmış.. akşam olunca köyün gençleri bu çaputları benzine batırır, uzunca bir sapanımsı şeye bağlar, yakar ve havaya atarak geceyi aydınlatırlarmış (tabi bu işi meskün mahalde yapmıyorlar)..
  
  bildiğim en güzel newroz sahnesi ise mem u zin filminin girişindeki sahnedir, bulursanız izleyin derim..