murat hüdavendigar
-
ardılı için (bkz: yildirim beyazit)
-
rivayete göre kendisini öldüren sırplının kafatası ayaklarının dibinde gömülen, sanırsam bosnada bir yerlerde defnedilen osmanlı padişahı
-
milos obilic tarafindan hancerlenerek oldurulen padi$ah.
-
kosova savasinin bitiminde olmus oldugu zannedilen fakat aslinda olmemis olan bir sirp tarafindan hancerlenerek oldurulmustur
-
babası: orhan gazi
annesi: nilüfer hatun
doğumu: 1326
ölümü: 1389
saltanatı : 1359-1389
sultan murad uzun boylu, değirmi yüzlü, iri burunlu idi. kalın ve adaleli bir vücuda sahipti. başına mevlevi sikkesi üzerine yuvarlak testar sarılı bir başlık giyerdi. çok sade giyinir ve kırmızı zeminli beyaz elbiseden hoşlanırdı. gayet nazik, sevimli, çok halim ve selimdi. âlim ve sanatkârlara hürmet gösterir, fakirlere ve kimsesizlere büyük bir şefkatle muamele ederdi. halk tarafından "gazi hünkâr" diye anılır ve bir baba olarak sevilirdi. terbiyesi ile annesi nilüfer hatun meşgul oldu. gençliğini bursa'da medreselerde, ilim ve sarfat adamları ile geçirdi.
bütün hayatı sınır boylarında ve harp meydanlarında geçmiştir. hiç durmadan rumeli'den anadolu'ya, anadolu'dan rumeli'ye seferler yapmıştır. bu kadar harp meşguliyetleri arasında, büyük ve kıymetli binalar, sanat eserleri meydana getirmeye de vakit bulmuştur. bursa'da camiler, medreseler ve imarethaneler yaptırmıştır. edirne'yi ilk defa o hükümet merkezi yapmıştır. ilk edirne sarayını da kendisi bina ettirmiştir. orhan gazi'nin vefatında 95.000 kilometrekare olan toprakların genişliğini 500.000 kilometrekareye çıkardı.
zamanında fethedilen yerler: 1362'de edirne, 1363'de eski zağra ve filibe, 1364'de sırpsındığı zaferi kazanıldı, 1365'de kara biga, 1369'da hayrabolu, kırklareli, pınarhisar ve vize, 1370'de bulgar krallığı, 1371'de çirmen zaferi elde edildi, 1372'de çatalca, 1374'de sırbistan, 1375'de niş, 1378'de kütahya vilâyeti, 1382'de sofya, 1383'de çandaroğulları, 1385'de arnavutluk'un kuzeyi, 1388'de silistre, ziştovi, niğbolu, plevne, lofça, deliorman ve dobruca.
1389'da kosova meydan muharebesi kazanıldı. ne yazık ki bu şanlı zafer çok büyük bir acı ile neticelendi. bütün gazileri derin bir matem içinde bıraktı. şöyle ki; bu zafer sonunda yaralıların büyük bir kısmı düşman askerleri idi. yerdekiler arasında tek tük türk şehidi de vardı. sultan murad her şehidin önüne geldiği vakit büyük bir üzüntü ile "inna lillâhi ve inna ileyhi râciün" diyor ve şehidin derhal kaldırılarak defnedilmesini emrediyordu. yaralı blr türk'ün yanına geldigi zaman, onu okşuyor, yarasının acıyıp acımadığını ve bir arzusu olup olmadığını soruyordu. böylece dolaşırken biraz uzakta ölüler arasında bir kımıldama oldu. sultan murad o tarafa döndü. ölüler arasından, dev gibi uzun boylu bir sırpın kalktığı görüldü. miloş ismindeki bu sırp (kral lazar'ın damadı idi) yerden kalkarak padişaha doğru gelmeye başladı. padişahın muhafızları ise, sırpı derhal yakaladılar. fakat sırp, padişahı mutlaka görmek istiyordu ve : "beni bırakınız, korkmanıza lüzum yok. ben padişahın elini öpmeye ve hem de müslüman olmaya geldim. ayrıca size bir de müjdem var. kral lazar yakalandı, bakınız getiriyorlar" dedi. padişah onun sözlerini işitmişti. işaret ederek bırakmalarını söyledi. muhafızlar da kralın tutulduğu tarafa bakarlarken, yaralı taklidi yapan hain sırp, padişaha yaklaştı, elini öpecekmiş gibi eğildi, bir anda ve yıldırım sürati ile koltuğunun altında sakladığı hançerini çekerek, gazi hünkâr'ın mübarek göğüs ve karnına sapladı. muhafızlar neye uğradıklarını anlayamadılar. katil kaçmaya başladı. sonra muhafızlar kafiri yakalayarak parça parça ettiler.
hünkâr'ın son sözleri şunlardı : "islâmın muzafferiyeti, benim şehit olmama bağlı ise,şehadet şerbetini nasip buyurmasını cenab-ı hak'tan dua ve niyaz etmiştim. duam kabul buyuruldu. hazreti allah'a hamd ve sena olsun ki, islâm askerinin zaferini gördükten sonra hayatım sona ermektedir. oğlum bayazid*'a biat ediniz. sakın esirleri incitmeyiniz. mal ve canlarına tecavüz etmeyiniz. ben artık sizleri ve muzaffer ordumuzu cenab-ı hakk'a emanet ediyorum. mevla devletimizi bütün fenalıklardan korusun!"
erkek çocukları:
yakub çelebi, yıldırım beyazıt, savcı bey ve ibrahim.
kız çocukları:
nefise ve sultan hatun. -
ilk kazasker tayinleri sultan murad hüdavendigar devrinde başladı. çandarlı kara halil paşa ilk kazasker, lala şahin paşa da padişah ailesi dışından ilk beylerbeyi olarak tayin edildiler.
sultan murad hüdavendigar'ın yaptığı önemli işlerden birisi de tımar kanunu'nu çıkarmasıydı. buna göre 17. asıra kadar devam eden ve osmanlı ordusunun belkemiğini teşkil eden eyalet askerleri de denilen tımarlı sipahiler oluşturuyordu. sipahiler barış zamanı eyaletlerde, köylerinde oturarak taşrada asayişi temin ediyor, savaş zamanı ise hemen sefere çıkabilecek bir askeri kuvveti oluşturuyorlardı. bunlar köylerindeki yapılan ziraattan aldıkları öşürle geçindiklerinden dolayı devlet de hiç masraf etmeden daimi bir orduyu elinde tutabiliyordu. ayrıca yeniçeri ocağı'nın temeli sayılabilecek olan pencik kanunu, yine onun döneminde çıkartıldı (1361). bu kanunla, fethedilen yerlerden esir alınan hıristiyan çocukları, osmanlı ordusuna "devşirme" olarak alınmaya başlandı. çandarlı kara halil paşa ve kara rüstem paşa osmanlı devleti içindeki ilk mali düzenlemeleri onun devrinde yaptılar.
sultan murad hüdavendigar'ın bütün hayatı sınır boylarında ve savaş meydanlarında geçti. rumeli'den anadolu'ya, anadolu'dan rumeli'ye durmadan dinlenmeden seferler yapan sultan murad hüdavendigar, bizzat katıldığı 37 savaşın hepsini kazandı. emrindeki kumandan ve valilerle uyum içinde çalıştı.
sultan murad hüdavendigar, 1360 yılında karadeniz ereğlisi'ni fethetti. taht değişikliği sırasında elden çıkan ankara ve sultanönü'nü de 1361 yılında ahilerden geri aldı. komşu devletlerle dostluğa önem veren, ama fırsatlardan yararlanmasını da iyi bilen murad hüdavendigar, aynı yıl içinde çorlu, keşan, dimetoka, pınarhisar, babaeski, lüleburgaz kalelerini ve gümülcine, eski zağra ile yenice dolaylarını fethetti.
sultan murad hüdavendigar'ın trakya'daki asıl hedefi, stratejik bir öneme sahip olan edirne'yi almaktı. trakya'da daha önce yaptığı fetihler sayesinde edirne'ye yapılabilecek bir bizans yardımı engellenmiş oluyordu. lala şahin paşa komutasındaki türk birlikleri edirne'yi kuşattı. rum ve bulgar kuvvetleri yapılan çatışmada yenildiler. bir süre yardım gelmesini bekleyen şehir, umudunu kesince teslim olmak zorunda kaldı (1362).
sultan murad hüdavendigar, savaşların ve fetihlerin yanı sıra imar işlerine de gereken önemi verdi. bursa'da camiler, medreseler ve imarethaneler yaptırdı.
bursa hüdavendigar camii,
bursa şehadet camii,
filibe hüdavendigar camii,
gelibolu hüdavendigar camii bunlardandı.
ilk edirne sarayı'nı da inşa ettiren sultan murad hüdavendigar birçok mescit, hamam, han, kervansaray, çeşme ve köprü yaptırdı.
minarelerden salatu selam okuma adetleri onun devrinde başladı. -
-
birisi kosovada,birisi de bursa'da olmak üzere iki mezarı vardır.o dönemde tahnit denilen bir uygulama vardı.eğer naaş başka bir yerde defnedilecekse,bozulmasın diye iç organları çıkartılırdı.padişahın iç organları kosovaya,naaşı ise bursaya gömülmüştür.
-
savaş meydanının onlar için olumsuz durumda olduğunu gördükten sonra, sırplarla savaşa girmeden önceki gece de şu şiiri yazmış:
âb-ı rûy-i habibi-i ekrem için
şeb-i firkatte ağlayan göz için
reh-i aşkında sürünen yüz için
ehl-i derdin dil-i hazîni için
cana tesir eden enîni için
eyle yâ rab! lütfunu hemrâh
hıfzını eyle bize peşt ü penâh
ehl-i islâm'a ol muîn ü nasîr
dest-i a'dâyı bizden eyle kasîr
bakma ya rab! bizim günahımıza
nazar et cân u dilden âhımıza
etme yâ rab! mücahidîni telef
tîr-i a'daya bizi kılma hedef
çeşmimiz sakla gerd ü ma'rekeden
cünd-i islâm'ı bekle mühlikeden
bunca yıl sa'yû ictihadımızı
gazevat içre yahşi adımızı
etme yâ rab! kahrın ile tebâh
yüzümü halk içinde etme siyah
râh-ı din içre ben fedâ olayım
siper-i asker-i heda olayım
din yolunda beni şehid eyle
âhirette beni saîd eyle
mülk-i islâm-ı payimâl etme
menzil-i fırka-ı dalâl etme
keremin çoktur ehl-i islâm'a
dilerim ki erişe itmama -
şehit olan tek padişahtir kendisi...
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap