moore kanunu

• (bkz: gordon moore)
• intel kurucularından gordon moore’un adıyla anılan ve her bir doların, her 18 ayda bir, iki katı güçlü bir işlemci satın alabileceğini savunan yasa.
• daha iyi yarınlar için kevin moore'un dream theater'a dönmesini öngören yasa..
• cramming more components onto integrated circuits makalesinde yayımlanan olgu.
• (bkz: http://turk.internet.com/…igoster.php3?yaziid=10780)
• islemci saat hizlarina bakildiginda yavas yavas tikanmaya baslamis kanun. 2001 yilinda 2 ghz hizina ulasilmisken bugun 10 ghz'e ulasilmasi gerekiyordu ama buyuk olcude isi sorunlari yuzunden 4 mhz civarina gelebildi ancak gunumuz piyasasindaki islemciler. tabi islemci hizina etki eden tek faktor saat hizi degil. bundan sonra mimari optimizasyonlari ve cokislemcili sistemler on plana cikmaya basyalacak. nesneye yonelik programlama^* ruzgarindan sonra yeni akimin multi-threaded ve paralel programlama olmasi bekleniyor yakin gelecekte. programcilari yeni bir adaptasyon ve degisim sureci bekliyor.
• benim bildigim "entegre devrelerin içindeki transistor yogunlugu her yil ikiye katlanacaktir" demiştir moore amca.
• yakla$ik 40 sene once, intel’in kurucularindan biri olan gordon moore teknolojinin hizli ritmini/adimini ongordu. genelde moore kanunu olarak tanilan bu ongoru$ tranzistorlerin entegre devre’lerdeki^* yogunlugunun iki senede bir ikiye katlanacagini vurgulamaktadir.
  
  moore kanunu yari iletken endustrisi’nde temel kanun olarak tanilmaktadir. son zamanlarda bu kanunun uzerinde cok tarti$ilip konu$ulmu$tur ve du$unceler ikiye ayrilmaktadirlar. bir taraf bu kanunun daha da var olmasi icin yeterli guclu olmadigini savunurken diger taraf kanunu yeterli guclu gormektedir.
  
  moore kanunu(gordon moore’un gozlemi/incelemesi kanun olarak moore tarafindan adlandirilmadi; bunu yapan profesor carver mead oldu) teknolojinin var olan seviyedeki geli$iminde, entegre devrelerin geli$iminin 18 – 24 ay arayla ikiye katlanacagini ongoren ampirik bir gozlemdir.
  
  moore kanununu ilk kez 1965 senesinin nisan ayinin 19’unda electronics magazine adli dergide cramming more components onto integrated circuits adli yazisinda acikladi. moore’un orjinal gozlemi entegre devrelerde ki komponent/tranzistor’lerin degerinin du$mesiyle sayilarinin her 18 ayda ikiye katlanacagini ve bu trendin en az 10 yil devam edecegini ongormekteydi. fakat 1975 senesinde moore degerlendirmesini bekleme zamanini 18 aydan 24 aya cikararak duzeltti.
  
  bunlar olmakla beraber, bu kanunun bir cok anlatim bicimi vardir. hernasilsa moore’un orijinal soylentisi $udur:
  “komponentlerin sayisi her iki senede bir ikiye katlanmaktadir. $uphesiz ki bu trend kisa bir zaman icin daha devam edecektir. daha uzun bir zamanda ilerleme seviyesi daha az guvenilirdir, lakin yakla$ik son 10 yil icin devam edecegi kesindir. bu 1975 te bir entegre devredeki komponentlerin sayisinin 65,000’e cikacagi demektir. ben inanmaktayim ki bu kadar buyuk bir entegre bir tek vafer uzerinde yapilabilir olacaktir”.(o zamanda bir vaferin capi yakla$ik 1 inch idi)
  
  yani moore kanunu lafin tam anlamiyla kanun degildir. bu kanun 70’lere kadar hic var olmayan ve sadece moore’un verilerinden kurulmu$ ampirik bir gozlemdir. a$adaki bilgiler bunu daha iyi gostermektedirler.
  
  i$lemci ------------------------------ yil ------------------------------------ tranzistor sayisi
  
  4004 ------------------------------ 1971 --------------------------------------- 2,250
  8008 ------------------------------ 1972 --------------------------------------- 2,500
  8080 ------------------------------ 1974 --------------------------------------- 5,000
  8086 ------------------------------ 1978 --------------------------------------- 29,000
  286 -------------------------------- 1982 --------------------------------------- 120,000
  intel386™ processor ----------- 1985 --------------------------------------- 275,000
  intel486™ processor ----------- 1989 --------------------------------------- 1,180,000
  intel® pentium® processor --- 1993 --------------------------------------- 3,100,000
  intel® pentium® 2 processor - 1997 -------------------------------------- 7,500,000
  intel® pentium® 3 processor - 1999 -------------------------------------- 24,000,000
  intel® pentium® 4 processor - 2000 -------------------------------------- 42,000,000
  intel® itanium® processor ---- 2002 -------------------------------------- 220,000,000
  intel® itanium® 2 processor -- 2003 -------------------------------------- 410,000,000
  
  goruldugu gibi intel bile moore kanununu tam olarak takib etmemi$tir, aksi taktirde pentium 4, 671 milyar tranzistorden, i386 ise 20 milyondan fazla tranzistorden yapilmi$ olurlardi. intel hizli davranarak kanunu duzeltmi$tir: bir bucuk sene icin iki misli, sadece bir sene icin degil. duzeltmenin olmasina ragmen moore kanunu hala engellere takilmaktadir.
  
  son olarak diyelim ki moore kanunu 30 yildir var olmu$tur ve de yari iletken industirisinde cok buyuk etkileri olmu$tur. fakat gelecekte de var olmasi imkansiz gibi gozukmektedir.
  
  klasik pc’lerin yerini belki kuantik, biolojik, optik yahut ba$ka ce$it pc’ler tutacaktir. ku$kusuz ki onlar entegre devre’ler uzerine kurlumu$ bir kanunu tanimayacaklardir.
• bayağı farklı alanlara da uygulanabilen kanun:
  http://www.economist.com/…tory.cfm?story_id=5624861
• bilgisayar işlemcilerinin transistör sayılarını her iki yılda bir katladıklarını söyler.
  ilk olarak intel'in kurucularından gordon e. moore, 1965'deki bir makalede bahsetmiş. konuyla ilgili bir çok yazıda sık sık başvurulan bir terimdir.