mohs sertlik dizisi ^*

• talk, jips, kalsit, flüorit, apatit, ortoz, quartz, topaz, korundum, elmas. (bkz: mineral)
• minerallerin sadece renklerine şekillerine veya kristalleşmelerine göre sınıflandırılmalarını hazmedememiş mohs^* adındaki avusturyalı bir bilimcinin^* düzenlediği skalaya verilen addır. birden ona kadar derecelendirilmiştir.
  
  1. talk
  2. jips
  3. kalsit
  4. fluorit
  5. apatit
  6. mikroklin
  7. kuvars
  8. topaz
  9. korundum
  10. elmas
• friedrich mohs, 1822’den beri kullanılan “mohs sertlik dizisi” yapmıştır. bu skala, 10 mineral içerir. sert mineraller büyük sayılarla, yumuşak mineraller küçük sayılarla gösterilir. skalada elmas en sert mineral olarak 10. sırada yer alır. talk ise en yumuşak element olarak 1. sıradadır.
  
  malzeme....................derece... simge.................gerçek sertlik
  elmas...........................10........(c)............................1500
  korendon......................9.........(al2 o3)......................400
  topaz............................8.........(al2 (sio4) (oh f)2.....200
  kuvars, agat..................7........(sio2).........................100
  feldispat (ortoklaz).......6........(k al si3o8)..................72
  apatit.............................5........(ca5 f (po4)3..............48
  fluorit............................4.........(ca f2).........................21
  kalsit, dolomit................3........(ca co3)........................9
  jips, antrasit, kayatuzu..2........(ca so4 2h2o)..............3
  talk, grafit, kaolin..........1.........(mg3 (si4o10) (oh)2)....1
  
  bazı maddelerin sertliği de skalaya göre şöyledir:
  
  tırnak.......................2.5
  altın-gümüş..............2.5–3
  bakır peni (penny)....3
  platin........................4-4.5
  demir........................4-5
  bıçak/çakı ağzı..........5.5
  cam..........................6-7
  demir piriti................6.5
  sertleştirilmiş çelik....7+
  
  bu skalanın mantığı da şudur: “sert olan bir madde, kendisinden daha yumuşak olan bir maddeyi, çizer ya da yıpratır”. skalaya göre tırnaklar 2.5, cam 6-7 ve bakır ve bozuk paralar 3 derecesinde sertliğe sahiptir.
  
  1 numara ile gösterilen talk, grafit, kaolin maddeleri tırnakla çizilebilir. 3 numara ile gösterilen kalsit, dolomit çakı veya iğre ile çizilebilir. 8 numara ile gösterilen topaz camı çizilebilir. zaten ondan daha sonra yer alan elmas ise, camcılarda camı parçalara bölmek için kullanılan alette bulunur. bu alete ismini de vermiştir.
  
  ölçümler ne kadar hassaslaşırsa hassaslaşsın, deneylerin sonuçları bir şeyi göstermiştir: elmas en sert maddedir. sertliği 1500 olan elmas’tan bir sonraki madde yakut’un sertliği 400’dür (neredeyse 4 kat). elmas, karbon elementinden oluşmuştur ve skaladan da anlaşılacağı üzere en sert maddedir. fakat grafit de karbondan oluşmuştur. yine skaladan görüleceği üzere garift de en yumuşak mineraldir. bunun sebebi karbon elementinin her iki mineralde farklı dizilişlere sahip olmasıdır. bağların bu şekilde farklı bağlanmalarıyla oluşan ürünlere “allotrop” denir.
• bazi taktikler sadece bizim egitim sistemimizde kullanilmiyormus, onu da ogretti bize mohs amca istemeden de olsa:
  
  "to get candy from aunt fanny, quit teasing cousin danny"
  
  diye ezberletirlermis hocalari jeoloji ogrencilerine bu skalayi..
• atomları bir arada tutan bağlar bir mineralin sertliğini belirler. 1812 yılında avusturya'lı mineralog friedrich mohs bugün hala kullanılan bir sertlik ölçeği oluşturmuştur. mohs, bu ölçeği on mineral seçerek sıralamıştır. işte bu ölçeğe göre, her mineral sadece ölçekte kendinden altta kalan mineralleri çizebilir.
  
  bu minerallerin ölçeğin neresinde olduğunu bulmak için turnak (sertliği 2.5) ve bir çakı (sertliği 5.5) kullanarak tespit edebiliriz. en az 6 sertlik derececesine sahip mineraller camı çizebilirken, camın kendisi apatiti ve altındaki diğer mineralleri çizebilecektir. mohs ölçeğinde mineraller arasındaki aralıklar eşit değildir. örneğin elmas, talktan yaklaşık 40 kat daha sertken, korindon talktan sadece 9 kat daha serttir.
• brinell sertliği
• minerallerin sertliğini kıyaslamak için kullanılan ama bir çok eksiklik barındıran skaladır.
• hbo'nun yeni hapishane dizisi sandım. kültürsüzlüğümü yüzüme vuran dizidir.
• en iyi beş dizi listeme, beşinci sıradan girmiş dizi.
  
  (bkz: yazarların en iyi beş dizi listesi/@sanbo)
• belli bir uyarma sisteminin etkisindeki bir katı cismin bir noktasındaki gerilimlerin gösterilmesi. bu gösterme, gerilimler elipsoidinin ikişer ikişer birbirine dik üç ekseninden her biri etrafında dönen bir düzlemin alabileceği farklı konumlar için elde edilen gerilim vektörünün bitim noktasını, bir n (dik gerilim) ve t (teğetsel gerilim) koordinatlar sistemine taşıyarak yapılır. elde edilen noktaların cümlesi, dönme ekenlerinden herbiri için bir çemberdir. böylece üç asal germe kuvvetini (lame elipsoidinin yarım eksenleri) çaplarının bitim noktası olarak kabul eden üç çember elde edilir. bu üç çember, dik gerilimlerin ekseni üzerinde birbirine teğettir ve kopma süresinde yalnız en büyük çember işe karışır. (diğerleri buna içten teğettir) özlük eğirisi (caquot) mohs kopma çemberlerinin her üçüne de teğet olur.