mildiyö

• sebze bahçelerinde, bağlarda görülebilen bir tür hastalık.halk arasında mildo olarak da bilinir.belirtileri:
  - domates yaprakları kahverengileşir, pörsür ve ölür. yaprak sapları ve gövde de etkilenir ve tüm bitki ölür. meyve de koyu, yağlı lekeler tüm yüzeyi sarabilir.
  - kabakgillerde yaprakların üstleri parlak sarımsı, alt taraflarında ise daha sönük lekelenmelerle başlar.ilk olarak yaşlı yapraklarda görülür. koşullar uygun olduğu zaman yaprağın alt yüzeyinde sporulasyonun yoğunluğuna bağlı olarak açık griden menekşe rengine değişen sporlanma oluşur. hasta olan yapraklar ölür, fazla yaprak kaybı meyvelerde güneş yanıklığına yol açar, meyve kalite ve miktarı azalır.
  - bağlarda asma üzerinde sürgünler henüz 25 cm iken görülmeye başlar. yaprağın üst kısımlarında hafif yağ lekeleri meydana gelir. bu yağ lekeleri sarımtırak renklidir, altında beyaz renkli bir fungal örtü oluşur, lekeler büyüdükçe ortaları kızarır ve dökülür.
  mildiyö hastalığının önüne geçmek için şu gibi tedbirler alınabilir:
  - hastalıklı bitkiler ve meyveler toplanarak, uzaklaştırılmalı ve imha etmek
  - dayanıklı çeşitler tercih etmek
  - seraları iyi havalandırmak
  - yağmurlama sulama ve süresi hastalık gelişimini arttırdığından, sabah ortaya çıkan doğal yaprak ıslaklığının uzamasına engel olmak için sulama öğleden sonra yapmak.
• ortualti kabakgil yetistiriciliginde en cok problem cikaran fungal hastaliktir. ortualtinda transpirasyondan dolayi nem orani yuksektir. bu da fungal hastaliklara davetiye cikartir. havalandirmanin saglanmasi ve sulamanin sabah cok erken ya da aksam gunes battiktan sonra yapilmasi gibi kulturel onlemler disinda ilk belirtiler gorulmeye basladiktan sonra haftada bir kimyasal uygulanmalidir.
• 4,5 milyon insanın açlıkla yüz yüze kaldığı ve 1 milyonunun ölümüne, 1,3 milyonunun göç etmesine neden olan ve 1845 yılında başlayıp 1852'ye kadar süren irlanda patates kıtlığının ana müsebbibi olan bitki hastalığı. irlanda yoksullarının temel besin kaynağı olan patateslerin %90'ını yok eden mildiyö adlı bu hastalığa neden olan ise phytophthora infestans adlı bir küf mantarı.
  
  her ne kadar kıtlığın nedeni patatese dadanan mildiyö hastalığı ve küf ise de bunca fakir fukarayı asıl öldüren ve perişan eden dönemin vahşi sınıfsal düzeni: kiraladıkları tarlalarda patates yetiştiremedikleri için köylüleri kapının önüne koyan toprak sahipleri bir tarafta; yoksulluğu yoksulların tembel, dinsiz, pis ve isyankâr olmasına bağlayan din adamları ile kendisinden yardım isteyen aç insanlara yardım etmeyip işledikleri günahlar için tanrılara dua etmelerini isteyen kraliçe victoria diğer tarafta.
  
  daha da alçakçası ise şu: dönemin başbakanı robert peel'in başında bulunduğu güya dindar ama gerçekte allahsızların önde gideni olan muhafazâkarlar, nihayet vicdana gelip amerika'dan ithal edilen darıyı açlık çeken irlandalılara dağıtma kararı alır ama bir şartla: yardım alanların yol yapımında çalışmaları gerekiyordu! olur da birgün irlanda'nın batısına yolunuz düşerse, kuş uçmaz kervan geçmez tepelerde kilometrelerce uzanan r574 adlı bu yolun, 3 milyon fakirin ve onları buna sevkeden allahsız kitapsız yöneticilerin ürünü olduğunu unutmayın.
  
  yani diyeceğim o ki ne 1845'te irlanda'da insanları öldüren mildiyö idi ne de 2021'de türkiye'de, brezilya'da, hindistan'da insanları öldüren covid! inanmayan r574'e sorabilir.
• fransızca "bin tanrı" anlımına gelen bileşik kelime. "mille dieux"