mürur tezkeresi

• osmanlı döneminde kullanılan iç pasaport.ülke içinde seyahat edebilmek özellikle istanbula gidebilmek için
  mahalli yöneticilerden alınırdı.2.meşrutiyette kaldırıldı.
  
  bir örnek :
  mürûr tezkeresi
  
  adet : 18 dâhile mahsustur cilt 10
  
  mahall-i azimet ve ahvali
  ismi : saadetlû mehmed salih paşa
  mahall-i velâdeti :kerkuk kasabası
  mahall-i ikameti : korya
  sanatı : meclis-i meb'usan âzâsı
  pederinin ismi ve mahall-i veladeti : abdullah bey,kerkük
  mahall-i azimeti: dersaadet
  tabiiyeti : devlet-i aliyye-i osmâniyye
  mezhebi: islam
  üçyüzyirmialtı senesinde (pul ve mühür) kerkük sancağı nüfus memuriyeti
  eşkali
  sinn (yaşı) : yetmişbir
  boy : uzun
  göz:siyah
  burun: âdeta
  ağız:keza
  bıyık :ak
  çene:yumru
  çehre:müdevver
  renk:buğday
  alamet-i fârika-i sabite:tam
  
  (kaynak : nizamettin nefçi kolleksiyonu)
• mürûr (ar.) geçme, geçiş + tezkere ^* (ar.) pusula, izin kâğıdı.
  pasaportun atası diyebileceğimiz bu seyahat izinlerinin osmanlı devleti'ndeki ilk örneği fatih sultan mehmet'in il can mektubileridir. amaç ve kapsam mevcut konjonktüre göre farklılaşmakla (+/-) birlikte genel olarak halkı kontrol etmek, iç güvenliği sağlamak, istanbul'a doğru artan göç hareketini kısıtlamak, vergiyi denetlemek, isyancıları ^* ve silahlı kişileri belirlemektir.
  ikinci mahmut döneminde amaçlar ihtisab ağalığı nizamnamesi'nde (1826) açıkça belirtilmiştir. yukarıdaki maddelere ek olarak işsiz, başı boş kimseler ve yeniçeriler istanbul'dan uzaklaştırılmaya çalışılmıştır. 1841'den sonra ise bu tezkereyi alabilmek için ''iki şahit'' gösterme şartı getirilmiştir. sınırlar içindeki hiçbir seyahat izinsiz gerçekleşemeyecekti. kural osmanlıyı ziyaret etmek isteyen pasaport sahibi yabancılar için de geçerliydi.
  
  mürur tezkerelerinde kişinin eşkal bilgileri, sağlık durumu, seyahat amacı, mesleği, geldiği- gideceği yer, silahının olup olmadığı yazılıdır. bir yıl geçerli şöyle bir belgedir. (bunu avustralya'da yaşayan bir italyan gönderdi.)
  ikinci meşrutiyet'in ilanından sonra 1910 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.
  
  ''mürûr tezkeresi, 19. yüzyılın sürecindeki ihtiyaçlarla daha doğrusu gözetleme pratiklerinin ürünüdür. bu uygulamayla devlet/siyasi elit, eşkâl tespit etme, bireyi tanımlayarak onu kategorize etme, hakkında bilgi depolama imkânı elde etti.'' diyor nalan turna hoca. konuya alakadar olanlar seyahat göç ve asayiş belgeleri kitabını okuyabilir.
• (bkz: ikinci mahmut) aşkımı dillere destan boyutlara taşıyan tezkere.
  
  gecekondulaşmayı engellediği gibi tahminen sokak düğünü yapan hıyarları da engellerdi.
  
  şehirli gibi yaşamak istemeyen insanları şehirden uzak tutmak gerekli.
• aslında şu zamanda geri gelmesi gereken tezkere. istanbul, ankara, bursa, izmir, antalya ve tüm deniz kenarı illeri kapsayacak şekilde düzenlemesi gerekir. yoğun ve düzensiz göçlerle beraber her taraf betonlaşıyor ve doğal ve tarihi güzellikler yok oluyor. ayrıca; asayiş olayları da artıyor.