leyla hanım

• doğum tarihi belirlenemeyen ve 1848 yılında öldüğü bilinen, 19. yüzyılın ve edebiyatımızın önemli kadın şairlerinden biridir. zeynep hatun, mihri hatun, fıtnat hanım ve şeref hanım gibi, divan şiirinin en önemli kadın şairlerinden biridir..(kaynak: mehmet arslan, leyla hanım divanı)
  
  "sûzîş-i gam beni bir rütbede itdi sûzân/ bilse rahm eyler idi hâlime ba'z-ı yârân/ keşf olunmaz nideyim âh bu sırr-ı pinhân/ zulm idüp 'âşıka zann ider 'adâlet cânân/ sabrı güç çâresi güç derde giriftâr oldum"
• (bkz: leyla gencer)
  (bkz: leyla pinar)
• leyla hanım'dan güzel bir beyit:
  
  "vaslın itdikçe tahayyül gülşen-i endîşede/ tâ seher feryâd u zârım çün hezâr itdim bu şeb"
• gazel ve şarkılarında konu gereği dile getirdiği sevgi, içki ve eğlence meclisleri bir kadın olarak onun yanlış anlaşılmasına yol açmıştır haliyle. o da bu anlatıma manevi unsurlar ekleyerek bu baskıdan kurtulmaya çalışmış zannedersek:
  
  yanarsam nâr-ı aşkınla yanayım ya resûlallah
  ezelden bağrı yanmış bir gedâyız yâ resûlallah
  
  hevâ-yi nefsime tabî olup pek çok günah ettim.
  huzûra hangi yüz ile varayım, yâ resulallah
  
  harîm-i ravzanâ sürmüş iken ruy-ı siyahım ah
  yine cürm ü günaha mübtelâyım, yâ resûlallah
  
  kapımda boynu bağlı bir esirim destgîr ol sen
  garibim bîkesim bî dest ü payım yâ resûlallah
  
  kulun leylâ'ya şahım, var iken dergâh-ı ihsanın
  varıp ben hangi şâhâ yalvarâyım, yâ resûlallah
  
  (bkz: mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün)
• bir hanımefendi... estetik koşma biçimiyle ünlüdür, yumuşak erkeklerimiz bu koşuş biçimini pek bi benimser, örnek alır...
• meşhur osmanlı şiir tarihi yazarı gibb, leyla hanım'ın çapkınlıklarına ve lezbiyenliğine ilişkin hikayeler aktarır. merak eden gidip okusun.
• istanbul’da doğdu. babasının osmanlı sarayının hekimbaşı olması dolayısıyla, küçük yaştan itibaren saray’da padişah kızlarıyla birlikte büyüdü ve öğrenim gördü. musikiyi nikoğos ağa ile medenî aziz efendi’den öğrendi. babasının görevi dolayısıyla yaşadığı, şimdi yunanistan sınırları içinde kalan girit vilâyetimizde fransızca ve yunanca öğrendi. on altı yaşında yazmaya başladığı şiirleri, “solmuş çiçekler” adı altında yayınlandı. biraraya topladığı zamanın müzisyenlerini özendirmekle ve korumakla ün yaptı. arapça, farsça ve rumca da bilen leylâ hanım’ın bazı şarkıları şamlı iskender tarafından eski harflerle bastırıldı. bir yangın felâketinde çok büyük ve önemli kütüphanesiyle birlikte eserleri de yokoldu. kaleme aldığı saray hatıraları birçok dilde yayınlanan bestekârın, iki yüz eserinden günümüze ancak ancak elli kadarı ulaşabilmiştir.
• buyur bağa seni hem aşık-ı na-çarı görsünler
  yolunda ruyunu ferş eyleyen ezharı görsünler
  gözüm yaşıyla hasıl etdiğim eşcarı görsünler
  açıl bağın gül ü nesrini ol ruhsarı görsünler
  salın serv ü sanavber şive-i reftarı görsünler
  
  yukardaki dizeler leyla hanım'ın baki'nin gazellerinden biri için yazdığı tahmisin ilk bendidir.
• dil ateş-i aşkın ile yanıkdır efendim
  çeşmim yine al kana bulanıkdır efendim
  
  bülbül gibi şeb ta be-seher ah ederim ah
  can gözlerim aşkınla uyanıkdır efendim
  
  elbette bu aşık sana canın virecekdir
  vallah inan kavline sadıktır efendim
  
  irfanına düşmez hele yüz virme rakibe
  aldanma o gaddara münafıkdır efendim
  
  etmem dil-i divaneden ölsem de şikayet
  cevrin bana her vechile layıkdır efendim
  
  ta ruz-ı elestten beridir bilmez misin ah
  leyla sana pek canla aşıkdır efendim
• (bkz: zalim beni söyletme derunumda neler var)