tünelleme ^*

• bir parcacigin normal enerji hesabi yapildiginda asamayacagi potansiyel enerji bariyerini zart diye delip gecmesine quantum fizigininde verilen addir. bahsi gecen parcacigin (bkz: elektron) zaman ve mekan daki belirsizlik durumu sag olsun da denilebilir.
• en basit anlatımı ile bir parcacık ya da parçacık grubunun normalde aşamayacağı bir enerji engelini geçmesi durumu.
  
  en klasik örneği ile radyoaktif bir çekirdek içerisinde yerleşmiş bulunan bir alfa parçacığının şiddetli çekirdek kuvvetlerini yenip çekirdeğin dışına çıkamazken kuantum fiziğine özgü bir gariplikle üstüste binme hali içerisine girerek hem çekirdeğin içerisinde hem de dışarısında olması, sonra bu üstüste binmenin birden çökmesi ve alfa parçacığının kendisini çekirdeğin dışarısında bulması hali.
  
  parçacığın çekirdeğe göre konumunu ve enerjisini incelerseniz önce artan, bir tepe yapan sonra da azalan bir grafik görürsünüz. teoride bu parçacığın önündeki enerji engeli yüzünden çekirdeğin dışına çıkamaması gerekirken parçacık tepenin altından bir "tünel" ile karşı tarafa geçer ve atom bozunur. tünelleme denmesinin sebebi budur.
• (bkz: ip tunnelling)
• (bkz: http tunnel)
• (bkz: yeni avusturya tunel acma yontemi)
• (bkz: köstebek)
• gündelik hayatta da karşılaşılır tünelleme etkisiyle. yeterince istersek asla üstesinden gelemeyeceğimiz kadar büyük görünen engellerin, bilgi ve becerilerimizi aştığını düşündüğümüz problemlerin içinden geçiveririz tünelleyerek.
• fotonlarin isik hizindan daha hizli gidebilmelerini saglayan kuantum fenomeni. buna gore olusturulan deney duzeneginde tunelleme olusturabilecek kadar yakin ama paralel firlatilan iki fotonun birinin onunde bir detektor varken digerinin onune (daha yakina) yansitici bir bariyer konuyor. daha sonra fotonlar arasindaki tunlleme sayesinde onunde bariyer olan fotonunda detektore ulasabildigi goruluyor. burada ilgince olan sadece onundeki engeli asmiyor bir de diger fotondan daha once variyor detektore. 1.1 micrometre kalinligindaki bariyeri yaklasik 3.6 femtosaniyede gecmesi gerekirken daha az surede geciyor. yani onundeki bariyeri es geciyor.
• duvar,kapı vs gibi maddelerin içinden geçebilme olayı.eğer dalganın üzerine düştüğü cismin büyüklüğü, dalganın boyuna yakınsa cisim üzerine düşeni dalga gibi algılar, değilse, parçacık gibi algılar.insana eşlik eden dalganın dalga boyu,duvarınkinin milyar kere on milyonda bir olduğu için duvar da bizi parçacık gibi algılar ve bu nedenle duvardan geçemeyiz.
• tunneling thermionics'de kullanilan bir teknojidir ayni zamanda. isi farkindan elektrik ureten pahali ama faydali thermionic coupllarda verimi artirmak adina tunneling efect yaratilir. isinan ve hoplayip ziplayarak elektron tasiyan tanecikler, isiyi da bir uctan bir uca beraberlerinde tasimis olur isi farkini dusurur, verimi azaltirlar. halbuki zeki bilimadamlari (misal, powerchips) bu thermionic couplelar arasinda ustun teknolojiyi kullanarak vacuum area yaratirlar. hoplayip ziplayan tanecikler bu alanin kiyisina gelir, elektronu ote tarafa firlatir, ama isiyi kendilerine saklar, hoplayip ziplamaya devam ederler. boylece isi farki korunur, daha yuksek verim elde edilir. teoride basarilan, hatta laboratuar ortaminda da "biz yaptik bunu, oldu" diyen zeki abilerin bunu piyasa ne zaman surecekleri belirsizdir. ancak patentiydi, ilk kurulum asamasiydi falan bunlari gecersek, aslinda bu teknolojinin pek bir ucuz olacagindan bahsederler.
  bakalim...
  (bkz: egzost sisteminde kaybedilen isi enerjisini geri donusturmek)