kruvazör

• gemi iste gemi.. savas gemisi..
• (bkz: mon calamari)
• ogame'de yapılabilen uzay savaş gemilerinden biri. özellikleri şöyledir:
  yapi puani 27000
  kalkan gücü 50
  saldiri degeri 400
  yük kapasitesi 800 birim
  baslangiç hizi 15000
  yakit tüketimi (deuterium) 300
  kendisi 20000 metal 7000 kristal ve 2000 deuteriuma yapılabilir.
• kruvazör sözcüğü, batı dillerinde "to cruise" "croiser" vb. gibi birbirine yakın telaffuzlarda söylenilen, "seyrüsefer etmek" anlamına gelir fiilden türemiştir. bu sözcük denizcilik tarihi boyunca esas görevi açık denizde bağımsız olarak dolaşmak, yerine göre karakol ve himaye yerine göre ise guerre de course yapmak üzere uzmanlaşmış tipte gemiler için genel bir isim olarak kullanılmıştır.
  
  yelken çağında kruvazör sınıfı firkateyn, korvet ve brik tipi gemileri belirtirdi. uss constitution yelken devri kruvazörlerinin mükemmel bir örneğidir. 1850'lerden '80'lere dek 4-5 tane obüs topu ile silahlı, yelken-buhar karma tahrik sistemine sahip ahşap gemiler kolektif olarak kruvazör adıyla anılıyordu ki mesela css alabama bu geçiş dönemi kruvazörlerinin arketipik temsilcisidir. 1881 yılında vickers-armstrong fabrikasının baş gemi mühendisi george rendel, şili donanması için sadece buharla yürüyen, çelik gövdeli, seri atışlı toplarla silahlı ve güvertesi hafif bir zırhla takviye edilmiş "esmeralda" isimli gemiyi inşa etti. esmeralda günümüz anlamındaki kruvazörün ilk örneği sayılmaktadır. 1888 senesinde fransız donanması bordaları da zırhla takviye edilmiş "dupuy de lôme" adlı gemiyi inşa ederek ilk zırhlı kruvazörü dünyaya tanıttı. bundan sonra sadece güvertesi zırh takviyeli kruvazörlere muhafazalı kruvazör, hem bordadan hem güverteden zırhlı kruvazörlere zırhlı kruvazör denildi.
  
  1906 yılında, dretnot tipinin bir alt türü olan muharebe kruvazörü ingiliz donanmasında hizmete girerek zırhlı kruvazör tipini etkisiz kıldı. muharebe kruvazörü tıpkı dretnot gibi yüksek kalibre (280 mm ve üstü) toplarla donatılmıştı ama makine kuvvetini takviye için zırhı hafif tutulmuştu. dretnotlardan bile pahalıya malolan muharebe kruvazörlerinin deniz ticaret yollarını karakol yanında filo muharebelerinde dretnotlarla beraber savaşmaları amaçlanmıştı ama jutland deniz savaşı ince derili muharebe kruvazörlerinin bu iş için ne denli zayıf olduğunu ortaya koyunca bir sınıf olarak ömürleri kısa oldu, yerlerine dretnotların süratlerinin akaryakıt ve yüksek basınçlı kazanlar sayesinde arttırılması yoluna gidildi. birinci dünya savaşından sonra yeni bir muharebe kruvazörü inşa edilmemiş, hizmetten çıkarılmayanlar ise tadilat görerek dretnot sınıfına dahil edilmişlerdir.. buna mukabil, muhafazalı kruvazörlere gözcü, akıncı veya refakatçi olarak her yerde ve her zaman ihtiyaç vardı. birinci dünya savaşından hemen önce küçük kalibreli mermileri durdurmaya kafi bir borda zırhı muhafazalı kruvazörlerde standart hale geldi.
  
  1922 yılında toplanan washington deniz silahları konferansında kruvazör yeniden tanımlandı. buna göre 15 cm veya altındaki çaplarda toplarla silahlı kruvazörlere hafif kruvazör, 15 ile 20.3 cm arasındaki toplarla silahlı kruvazörlere ise ağır kruvazör denilecekti. washington anlaşmaları sonucu dünyadaki toplam dretnot tonajının neredeyse %80'i hurdacılar tarafından söküldü ve 10 yıl boyunca yeni dretnot inşa edilmedi. böylece kruvazörler de facto hakim su üstü savaş gemisi konumuna geldiler. ne var ki uçak ve uçak gemisinin ikinci dünya savaşında donanmaların esas silahı haline gelişiyle kruvazör de büyük ağabeyi zırhlı muharebe gemisiyle aynı kaderi paylaştı ve ismini hava savunma amaçlı muhriplere miras bırakarak 1960'lar itibarıyla tarihteki yerini aldı.
  
  günümüzde gerçek kruvazörlerden müze olarak yadigar efsanevi rus muhafazalı kruvazörü avrora, yunan donanmasının sancak gemisi zırhlı kruvazör averof ve ingiliz kraliyet donanmasından hafif kruvazör hms belfast kalmıştır. osmanlı donanmasının en şanlı gemisi olan hamidiye ve yavuz'un^* yol arkadaşı midilli^* de kruvazör sınıfı gemilerdi.
• modern donanmalarda kruvazörlere verilebileck örnekler abd donanmasının ticonderoga sınıfı (uss ticonderoga -hizmet dışı, müze olmayı bekliyor-, uss yorktown -hizmet dışı-, uss vincennes -hizmet dışı-, uss valley forge -hizmet dışı, hawaii açıklarında hedef gemisi olarak batırıldı-, uss thomas s. gates -hizmet dışı-, uss bunker hill -aktif-, uss mobile bay -aktif-, uss antietam -aktif-, uss leyte gulf -aktif-, uss san jacinto -aktif-, uss lake champlain -aktif-, uss philippine sea -aktif-, uss princeton -aktif-, uss normandy -aktif-, uss monterey -aktif-, uss chancellorsville -aktif-, uss cowpens -aktif-, uss gettysburg -aktif-, uss chosin -aktif-, uss hué city -aktif-, uss shiloh -aktif-, uss anzio -aktif-, uss vicksburg -aktif-, uss lake erie -aktif-, uss cape st. george -aktif-, uss vella gulf -aktif-, uss port royal -aktif-) ve rus donanmasının kirov sınıfı (kirov / amiral ushakov -hizmet dışı- frunze / amiral lazarev -yedek, modernizasyon bekliyor-, kalinin / amiral nakhimov -modernizsyonun bitmesini bekliyor-, yuri andropov / pyotr velikiy -aktif-, dzerzhinsky -iptal edildi-) gemileridir. bu gemilerin tamamı güdümlü füze kruvazörleridirler.
• modern zamanda yerini muhriplere yani destroyer ismi verilen sınıfa bırakan ateş gücü yüksek savaş gemisi sınıfı.
• (bkz: #66541169)
• yamulmuyorsam! turk deniz kuvvetleri envanterinde bulunmayan, savaş gemisi türü.
• günümüzde rusya federasyonu tarafından halen kullanılmakta olan savaş gemisi türüdür. kirov sınıftı pyotr velikiy kuzey donanmasının bayrak gemisi olup, aynı sınıftan olan amiral nahimov ise modernize edilmektedir. kirov sınıfı kruvazörler nükleer güçle çalışmaktadır ve açık denizde meydana gelebilecek her muharebe durumuna cevap verebilecek çeşitli silah sistemleriyle donatılmışlardır. günümüzdeki donanma yapılarına ve doktrinlerine göre oldukça yabancı gibi duran bu eski savaş gemisi türü hala ihtişamıyla ben buradayım diyebilmekte, tabi gerçek bir muharebede nasıl bir sonuç alır? umarım hiç görmek zorunda kalmayız.
• birinci dünya savaşı sürerken 1915 ilkbaharında bir gün, bodrum kalesi'nin açığında, fransız bandıralı ''dupleix'' isimli bir kruvazör belirir. savaş gemisinin denize indirdiği kayıkla iskeleye gelen bir yüzbaşı kaymakamı görmek ister. kaymakam faik bey, makamına çıkarılan fransız subaydan ''akdeniz'deki alman gemilerine bodrum'dan yakıt ikmali yapıldığı istihbaratını aldıklarını ve bu nedenle kenti, limanı ve gemileri aramakla görevlendirildiklerini'' öğrenir. bodrum kaymakamı, böyle bir iznin verilmesi için istanbul'dan talimat almaları gerektiğini bildirerek, 24 saat sonra cevap verileceğini söyleyerek subayı gönderir. oysa bu kadar süre içerisinde istanbul'dan izin alabilmek imkansızdır. bu 24 saatte bodrum'da görevli 40 kadar jandarma kalenin burçlarına mevzilenir, bodrum halkı da bulabildikleri tüm ateşli silahları ile çatışmaya karşı hazırlık yapar.
  
  ertesi sabah kaleye daha da yaklaşan kruvazör, daha da erkenden bu sefer önlerinde mitralyözler olan ve silahlı askerlerle dolu iki kayık indirir. cevabın olumsuz olacağını tahmin ederek, zorla yapılacak bir arama için tedbirlidirler. kayıklar kıyıya ulaşınca cevabın ''hayır'' olduğunun belirtilmesiyle çatışma çıkar. çeşitli yerlere mevzilenmiş bodrum halkı çakaralmazlar, mavzerler, martinler, çifteler, av tüfekleri ve beylik tabancalarıyla yaylım ateşine başlarlar. kimi sözlü kaynaklar, o gün 3.000 kadar silahın patladığını anlatır. kayıklardaki fransız askerlerin çoğu karşılık veremeden öldürülür. geri kalanlar da esir edilir. aynı anda, kaleye çok yaklaşmakla stratejik bir hata yapan kruvazöre de türk jandarması ateş açar. dupleix telaşla tornistan yapmaya kalkışsa da, güvertesindeki rutbeli rutbesiz birçok asker bu ateşle öldürülür. kruvazör geri çekilince bodrum'u bombalamaya başlar. ne var ki halk, çoktan iç taraflara ve dağlara doğru çekilmiştir. birkaç hayvanın telef olması, kalede bir kulenin isabet alması ve tepecik camii'nin minaresinin yıkılması dışında can ve mal kaybı olmaz. dupleix, şehirdeki mukavemetin boyutlarını anlayamadığı ve çok kayıp verdiği için top ata ata ege'ye geri çekilir.
  
  birinci dünya savaşı'nda yenik düşen osmanlı, minik de olsa bodrum'da bir zafer kazanmıştır.