kritik dönem

• gelişim psikolojisinde; organizmanın, çevrenin etkilerine daha duyarlı olduğu zaman dönemlerini ifade eden kavram. örnek vermek gerekirse, bir çocuğun konusabilmesi için 0-3 yas arası kritik dönemdir. cocuk bu yıllarda hiç ses duymamıs ise konusma yetisini kazanamaz. okuma-yazma öğrenmek için 6-7 yas kritik dönemdir. okuma-yazma bu dönemde öğrenilmeye çalışılırsa cocuk,en fazla 4 ay içerisinde okuma-yazmayı gercekleştirebilir. yanlıs anlasılmasın elbette bu yasdan sonra da okuma yazma öğrenilebilir fakat bu süre kritik dönem gectiği için 1 yıla kadar uzayabilir
• kritik dönemde gerçekleşmeyen öğrenmenin telafisi ilerleyen zamanlarda mümkündür fakat, bu dönemdeki kadar kolay ve mükkemmel olmaz.
  örneğin; 8 yaşından itibaren bağlama çalmayı öğrenen bir çocuk, 25 yaşından sonra bağlama çalmayı öğrenen bir yetişkine göre daha iyi bağlama çalar.
  
  ağaç yaş iken eğilir atasözü bu kavramı güzel bir şekilde açıklamaktadır.
• (bkz: süper lig 2011-2012 29. hafta maçları)
• cocuk bu donemde cevre etkinliklerine cok daha duyarlidir. cevrede duzenlenen ogrenme yasantilarini diger zamanlardan daha iyi ve daha hizli ogrenir.
  
  ornegin, 2-3 yasinda ingilizce ogrenmek ile 12-13 yasinda ingilizce arasinda kritik donemler farki vardir. belki 12-13 yasinda ogrenenler, iyi bir egitimle dilin kurallarini ve gramerini 2-3 yasinda ogrenmeye baslayanlara gore daha iyi bilebilirler. ama konusma acisindan 2-3 yasindan itibaren ingilizce ogrenenler gibi dogal ve gercek ingiliz aksaniyla konusamayacaklardir. cunku kritik donemleri es gecmislerdir. o yuzden aksanlara takilma. ana dili ingilizce olanlar bile aksana takilmiyor, seni anliyor ve olay bitiyor cunku adamlarin felsefesi yararcilik^**, adamlar kila tuye odaklanmiyor^*, anlamasi ve odaklanmasi gereken yere bakiyor. ingilizce aksanlari tek sorun edenler emin olun ki ana dili ingilizce olmayanlar.^*
• 1935'de lorenz'i yaptığı deney ile ortaya çıkmıştır
  lorenz, kaz yavrularını iki gruba ayırır ilk grup öz anneleri kazı ikinci grup lorenz'i görür daha sonraki günlerde bu iki grup karıştırılarak kaz anne ve lorenzi görmeleri sağlanmış,ilk yavru kimi gördüyse ona gitmiştir. burada kaz yavruları ilk gördükleri hareketli canlıyı anne(bakım veren) kabul etmişler bunda kritik zaman denir kazlar için bağın kurulması 10 - 18 saat arasında değişir
  lorenz için şöyle bir video mevcut, https://youtu.be/jgyfcbfsj4m
• gelişime en açık ve en uygun sabit zaman dilimleri.
• bu dönemin, dil edinimindeki önemi anlatılırken örnek verilen ünlü vakalardan biri için (bkz: genie wiley)