bileşik yay ^*

• (bkz: long bow)
• (bkz: okculuk)
• (bkz: composite bow)
• tarihteki ilk örneklerinden birini büyük hun hakanı mete'nin tasarlayıp ürettiği yay çeşidi.
• türklerin bulduğu bir yay türüdür. yayın geriliminde en çok problem olan ve yayın ağırlıklı kırıldığı merkez bölgesinin boynuz ve fanon gibi sıkıştırmaya dayanıklı malzemelerin eklenmesi ile yapılır. bu malzemeler yine doğal, kollagen içeren tutkallarla bir araya getirilir.
• türklerin batı karşısındaki 1000 yıllık üstünlüğünde en önemli teknolojik faktördür. hilal taktiğiyle birleşince önünde (atlı okçunun pozisyonuna göre arkasında ya da yanında) durulması imkansızdır.
  
  mavzerin karşına keleşle çıkmak gibi bir şey
• (bkz: kompozit yay)
• orta asya'da ortaya çıkan yay türü. bu yay türü sayesinde atlı okçuluk mümkün olmuştur.
  
  edit: imla (kallesnikof'a uyardığı için teşekkürler)
• okçunun ters yönünde kıvrılan yivli yapısı sayesinde zırhları bile delebilecek vuruş gücüne sahip yaydır. asya halklarında atlı okçuların vazgeçilmez silahıdır. türk yayı (turkish bow) veya at lordu (horselord) olarak da bilinir.
• ilk defa ne zaman kullanıldığı bilinmiyor. doğal malzemeden yapıldığı için tam tarihinin saptanması mümkün değildir. ancak bulunan en eski örnekleri orta asya kökenlidir. ancak bu yay en mükemmel halini osmanlı devleti zamanında almıştır. manga boynuzu, ağaç, hayvan sinirleri, balıktan üretilmiş sinir ile iş bilir bir ustanın yeteneği ile 1 ile 5 sene süren uzun bir bekleme süresi sonrası hazır edilir. iyi bir ustanın elinden çıkmış yayın 200 seneye kadar ömrü var derler. bilinen en uzun atış mesafesi ise 840 metre (tozkoparan iskender tarafından atılmıştır) civarıdır. bu mesafe ingilizlerin meşhur uzun yayının (bkz: longbow) yaklaşık iki katıdır. okun sürati ise 240-250 km/s civarındadır. kompozit yani bileşik yay avrupa usulü gerilmez. avrupa usulü üç parmak ile gerilir. türk usulü yada doğu usulü denilen baş parmaktan güç alınarak çekilen kompozit yayda ok hedefe daha isabetli gider derler. yayın uzunluğu 110-120 cm civarındadır. kuvvetli bir kompozit yayını gerebilmek için baş parmağımızın yaklaşık 70 kilo civarında bir basınç uygulayabilmesi gerekir. ancak günümüzde bu güçte bir yayı üretebilmiş bir usta yoktur. yaklaşık 100 yıllık bir etret devrinden sonra günümüzde geleneksel spor olarak yapmaya çalışan bir avuç gönüllü tarafından bu geleneğin yeniden canlandırılmasına gayret gösterilmektedir.
  
  osmanlı devletinde özellikle yeniçerilerin ateşli silahlara soğuk bakmasının temelinde de bu güçlü yaylar yatmaktadır. tek doldurumluk 200-300 metre menzilli misket silahları yerine iyi bir ustasının dakikada 20-30 ok atabildiği etkili menzili 500-600 metre olan yay doğal olarak tercih edilmiştir.