kütle spektrometresi

• hareketli iyonların elektrik ve magnetik alanlarda saptırılarak türlerine göre ayrılması yoluyla kimyasal maddelerin belirlenmesi yöntemine dayalı çözümleme tekniği.
  (bkz: izotop)
• spektrumu alınacak madde çok düşük basınçta gaz haline getirilir, daha sonra iyon haline dönüştürülür. bu iyonlar spektrogramın kütle analizörü denilen bölümünde kütle/yük değerlerine göre gruplandırılırlar, ve de sonra birbirlerinden ayrılıp sıraya dizilirler. daha sonra bu gruplar detektöre ulaşır ve de miktarları ile orantılı olarak saptanır. parçalanma ile oluşan ürünlere bakılarak maddenin yapısı ve hakkında fikir edinilebilmektedir.
• protein biliminde onemli yeri vardir. cogunlukla protein karakterizasyonu/belirlenmesinde kullanilir ama cross-linking ile protein-protein etkilesimlerini de calismak mumkundur. fakat protein dedigimizin kutlesi bu alet icin cok fazla oldugundan (iyonlarin ucamamasindan dolayi) genelde tripsin digestion ile once peptidlere bölünür, sonra kutle spektrometresi calisilir.
• bu aletlerin allahını absciex firması yapar. http://www.absciex.com/
• doğrulama yöntemi. ama neyi doğrular bilmiyorum.
• kütle spektrometresi adından da anlasilacağı gibi kütle olçer. örnek hangi fazda olursa olsun (katı, sıvı, gaz) öncelikle gaz fazına geçirilmeli ondan sonra da iyonlaştırılmalı. gaz fazına geçirme katı örnekler için genelde ısıtma (piroliz) yontemi ile yapılıyor. eğer sıvı ve gaz ise zaten çok bir problem yok. cihazın içi vakumda olduğu için, gaz fazina gecen ornek iyonlastiktan sonra bile yeterli kadar uzun sure boslukta iyon olarak kalabilir. iyonlaştırma için en kolay yöntem elektron bombarddımanı. bir filamentten akım gecirilir (ayni ampul gibi) ve filamentten sacilian elektronlar bir elektrik alan yardimi ile örneği yoğun olduğu bölgeden hızla geçiriliri... meydana gelen çarpışmalar sırasında kimi örnek molekülleri elektron kaybedip iyonlaşırken (+1) kimi moleküller hem parçalanıp hem iyonlaşabilirler. iyonların yanı sıra nötr parçalar ve radikaller de oluşabilir. genelde her 1 milyon çarpişmadan 10-100 u iyonlaşma ile sonuçlanır. iyonlar oluştuktan sonra uygulanan elektrik alanı etkisiyle çarpışma bolgesinden ayrılırlar. elektron çarpışmasına altenatif olarak kimyasal iyonlaşma (çarpışma bölgesine bırakılan aktif gaz reaksiyona girerek örnek moleküllerinin elektronları çalar) veya foto iyonlasma (laserlerle) sayılabilir.
• bir madde icindeki eser miktarda farkli maddelerin analizini yapan analitik cihazdir.
  
  gunluk hayatta kullanimi;
  gidalarda pestisit analizi
  tekstilde azoboyar madde analizi
  kanda uyusturucu madde analizi
  kanda aminoasitler, immunosupresanlar gibi maddelerin analizi...
  
  gida laboratuvarlari, universitelerin arastirma laboratuvarlari, adli tip laboratuvarlarinin demirbasidir, fiyati 500-750 bin tl araligindadir.
• hız seçici elektrik alanın manyetik alana oranına denir. bu oran aşıldığında manyetik kuvvet daha şiddetlidir ve parçacıkların yönü yukarıya saptırılır. kütle spektrometresi ise iyonları kütlelerinin yüklerine oranına gören ayıran bir düzenektir. bainbridge kütle spektrometresinde ise iyon önce hız seçiciden geçer daha sonrasında ikinci bir manyetik alana girer. parçacık manyetik alana girdiğinde r yarı çapı kadar bir yarım çember oluşturarak film demetine çarpar eğer parçacık pozitif ise yukarı doğru negatif ise aşağı doğru çizer bu çemberi. bu joseph john thomson'ın elektronların yüklerinin kütlesine oranını bulmak için kullanmış olduğu yönteme benzer. thomson'ın düzeneğinde elektronları katotdan anota doğru hızlandırır daha sonrasında anottaki yarıklar elektrik ve manyetik alan etkisinden saptırarak sapan elektron demetleri fluoresan tabakasına çarpar.