john law

• (1671-1729)
  ingiliz düşünür.
  bir ülkenin zenginliğinin; parasının bolluğuna ve değişim hızına bağlı olduğunu söyler. kağıt para ihracını ve dolayısıyla altının devlette birikmesini öneriyor. ama tabii para çok basılınca enflasyonun oluşacağını göremiyor.
• http://cepa.newschool.edu/het/profiles/law.htm
• ilk fransız bankası banque royalei kurma fikrini krala vekalet etmekte olan orleans düküyle paylaşmış ve bu fikri beğenilince ekonomi bakanı olmuş iskoç maceraperest.
  banque royale kurulur ve şimdiki adı new orleans olan nouvel orleans da bulunduğu iddia edilen altın madenini tekeline alır ancak orada altın bir türlü çıkarılamaz bu sırada yüksek faizlerle kredi vermeye devam etmektedir ancak bir dükün bankadaki altınlarını arabalarla çektiğini gören paris halkı panik içinde bankaya üşüşür bunun üzerine dük ve john low paris de toplattıkları dilencilerin ellerine kazma kürek tutuşturup paris sokaklarında gezdirirler işte altınlar bulundu çıkartmaya gidiyoruz diye, halk biraz sakinleşir.
  ancak şehirdışına götürülen dilenciler o gece paris e tekrar dönünce katakulliye geldiklerini anlayan parisliler bankanın kapısına üşüşüp yatırdıkları altın ve gümüşleri almak isterler
  e haliyle beş yıl ayakta durabilmiş banque royale batar john law amca da isveç e kaçaaaar.
• modern kagit para sisteminin (fiat money) iskoc babasi. kurdugu merkez bankasi mississippi balonunu sisirmis.
  
  http://www.economist.com/…ory.cfm?story_id=14215012
• babası banker olan john law, 12-13 yaşından itibaren babasıyla birlikte çalışmıştır ve sonra ekonomi okumuştur. ekonomi okuduktan sonra, babasının işini devralmak yerine, kendine farklı bir kariyer yolu seçmiştir.
  
  pek bilinmese de, kendisi dönemin en ünlü kumarbazlarındandır. ekonomi eğitimini tamamladıktan sonra, profesyonel olarak kumar oynamaya karar vermiştir. bu sebeple, sırasıyla iskoçya, ingiltere ve hollanda'dan kovulmuştur.
  
  sanıldığı gibi kağıt para sisteminin babası değildir, kağıt para sistemini londrada görmüştür.
  
  gündüzleri ekonomik araştırmalar yapıp, akşamları kumar oynayan john law, londra'da merkez bankasını ve hollanda'da lale soğanı borsasını gördükten sonra, her ikisinin bir ülkede bulunması gerektiğini düşünerek bir ekonomik model oluşturur. oluşturduğu bu modeli iskoç kralına gönderir, ancak iskoç kralı, biz sınır dışı edilen bir vatan haini ile birlikte iş yapmayız diyerek kendisini ciddiye almamıştır.
  
  hollanda'dan fransaya giden john law, orleans dükü ile fransada kumar masasında tanışmıştır. orleans dükü o zamanlar henüz krala vekalet etmemektedir, tanışmalarının üzerinden bir ay geçmesinin ardından, fransa kralı ölür, veliaht 7-8 yaşlarında bebe olduğu için orleans dükü krala vekalet eder.
  
  fransanın ekonomisi tamamen işgalcilik politikasına dayalı ve sürdürülebilir olmadığı için, orleans dükünün aklına john law gelir ve john law'ı cenevre'de kumar masasından kaldırıp fransaya getirip, merkez bankasını kurdurur. tek icraatı merkez bankası da değildir, ayrıca kendi bankasını ve borsasını kurar.
  
  kağıt paranın babası değilse bile, spekülasyon ve manipülasyonun babasıdır. borsada işlem gören hisse senetlerini hem kendi piyasaya sürer, hem de piyasaya sürerken yarısını elinde tutarak, arzın sınırlı olmasından dolayı kağıtların değeri yükseldikten sonra kendi elindeki kağıtları da piyasaya sürer.
  
  her balon gibi, john law'un yarattığı balon da patlar.
  
  günümüz modern finans sisteminde katkıları epey büyüktür.
  
  kendisi ile ilgili belçikalılar tarafından yapılmış bir çizgi filme şuradan ulaşılabilir. pek tabi belçikalılar da john law'un azılı bir kumarbaz olduğundan hiç bahsetmezler.
• kumarbaz bir iskoç ekonomisttir. fransa ekonomisi büyük ölçüde etkilemiştir.
• antik dönem hilal cebeci. bu muhteşem fikriyle ortaya çıkıp, batacağının herkes tarafından anlaşılmasından sonra tarihteki ilk çiftlik bank vakalarından birinin altına imzasını atıp, antik dönem mehmet aydın olmaya terfi etmiştir.
• bi an jude law sandım beyler pardon
• (bkz: mississippi balonu)
• bu zât 20.yy'da doğmuş olsaydı bir george soros olabilirmiş. ancak kendisine yöneltilen üçkağıtçı yakıştırmalarını da tasvip edemiyorum. zira missisippi nehri balonu patladığında fransa'dan ayrılırken üç kuruş parası yoktu.tüm varlığını fransız halkına bağışlamıştı. sonra kendi vatanından da kovulunca venedik'te yoksulluk içinde öldü. fransız kraliyet bankası'nın kuruculuğundan sefalet içinde bir ölüme uzanan hayat hikayesi.. gerçekten ilginç. fransız halkında bıraktığı bir yergi ise şöyle :
  
  "foin de ton zele seraphique,
  malheureux abbe de tencin,
  depuis que law est catholique,
  tout le royaume est capucin!"
  
  meali :
  
  "lanet olsun inancına law,
  melekvari şevkinle becerdin,
  katolik diz çöktü kilisemizde,
  hepimiz döndük fakir kapuçinlere!"