*

  • hukuki anlamda, işlenen fiilin; borclar hukuku anlaminda haksizligini kaldiran; ceza hukuku anlaminda ise cezasini indiren ya da ortadan kaldiran sebeplerdendir.bir digeri icin (bkz: mesru mudafaa)
    istirar haline ornek olarak, vahsi bir hayvandan kacarken, bir evin bahcesine girip, bahcede ekili olan mahsulu tahrip etmek gosterilebilir. kisi vahsi hayvan tarafindan kovalandigini ve o bahceye girmekten baska caresinin olmadigini ispatlayabilirse ceza almaktan ya da verdigi zarari tazminden kurtulabilir.
  • ceza hukukçularının uç örneklerle açıkladıkları hal. italya'dan verilen bir örnek en ilgincidir sanırım. bir gemi batmış ve birkaç tayfa ile bir miço bir filikaya atlayıp kurtulmuşlar. ancak açık denizde günler geçirmek durumunda kalınca yiyecekleri tükenmiş, açlıktan ölecek duruma gelmişler ve sonunda miçoyu yemişler. bu olayda italyan yargısı tayfaların iztırar hali içinde olduklarına hükmedip ceza vermemiş.
  • ıztırar hali , zorunluluk durumudur.

    borçlar kanununun 52/2.maddesinde düzenlenmiştir.
    benzer bir durum ceza hukukunda "zaruret hali" veya " zorunluluk hali" terimleri ile ifade edilmiş ve eski tck.nun 49/3 ,yeni tck.nun25/2.maddelerinde düzenlenmiştir.diğer benzeyen kurumlar" meşru müdafaa","kanun hükmünü icra" ve "hakkını kullanma" dır.
  • muhakkak ve ciddi bir tehlike karsisinda, bu tehlikeye katlanma yükümlülügünde olmayan bir kimsenin bu tehlikeyi bertaraf etmek için tehlikeyle orantili hukuka aykiri fiillerini, fiilin olustugu andan itibaren hukuka uygun olmasini saglayan hipotezdir. zorunluluk halinde genelde masum 3. kisiler zarar gördüklerinden dolayi mesru mudafaaya göre daha dikkatli uygulanmasi gerekir. yargitayin ictihadlarinda da belirtildigi üzere, kisi tehlikeden kacarak kurtulabilecekse kacmalidir. bu hipoteze verilen tipik örnek, daga tirmanan iki dagcinin ipteyken ipin kopma noktasina gelmesi ve üstteki dagcinin hayatta kalmak için alttakinin ipini kesmesidir. bu gibi trajik olaylarda hukuk düzeninin artik ipi kesen dagciyi cezalandirmamasi gerekir, çünkü kisi tamamen yasama içgüdüsüyle hareket etmis ve elindeki tek seçenegi kullanmistir.
  • ceza hukukunda çok kafa karıştıran bir müessese. bu kurum, örneğin bir dağcının zorunlu kalması durumunda kendi iradesiyle arkadaşlarından birini kurtarmak için bir diğerini ölüme göndermesi halinde cezalandırılmamasını sağlıyor. tabi koşullar dağcıya 2 seçenek sunuyor. birincisi halatı kesmeyerek her ikisini de ölüme terk etmesi, diğeri halatı kesip birini kurtarması. sonuç olarak türk ceza kanunu ve doğa dağcıya menfaatleri arasında bir seçim yapması için soru soruyor. dağcı da içtenlikle cevap veriyor. dağcı ya iki arkadaşının arkasından da uzun bir süre yas tutuyor ve dağcılığa küsüyor ya da hem kurtarıcı hem katil oluyor .
  • zorunluluk hali :
    tck da gosterilen hukuka aykiriligi ortadan kaldiran nedenlerden birisidir yasaya gore kendisine yada baskasina ait bir hakka yonelik olup meydana gelmesine bilerek yol acmadigi ve baska turlu korunma olanagi da bulunmayan agir ve muhakkak bir tehlikeden kendisini veya baskasini kurtarmak zorunlulugu ile suç isleyen kisiye tehlikenin agirligi ile konu ve kullanilan araç arasinda oranti bulunmasi kosuluyla ceza verilmez (tck m25/2
    zorda kalma hali ile yasal savunma aralarinda benzerlik olmasina ragmen onemli farklarda bulunan 2 ayrı hukuka aykiriligi ortadan kaldiran nedendir soz konusu farklar sunlardir:
    oncelikle yasal savunmada kisiyi savunma yapmaya yonelten ve insandan kaynaklanan haksiz bir saldiri bulunmaktadir zorda kalma halinde ise korunma zaruretini doguran ve hakli yada haksiz olarak nitelendirilemeyen bir tehlike soz konusudur bu tehlike daha cok doga olaylarindan ve hayvanlardan kaynaklanır ancak bir insan eyleminin de tehlikeye sebebiyet vermesi mumkundur
    ote yandan yasal savunmada savunma haksiz saldiri da bulunan kisiye karsi yapilarak ona yonelik bir suç islenir zorda kalma durumunda ise tehlikeden korunmak için kendisine karsi suç islenen kisi tehlikeye sebebiyet vermemis olan olayla ilgii bulunmayan kisidir bu nedenledir ki yasal savunmada tazminat odeme yukumlulugunden soz edilmezken zorda kalma durumunda verilen zararin giderilmesi yukumlulugu vardir(bk m 52)
    (ayrıntılı bilgi bkz:centel/zafer/çakmut-türk ceza hukukuna giriş "sayfa 318-324")
  • örneğin köpekten kaçıyorsunuz ve köpek allah allaaaaaah öldürecek gibi geliyor peşinizden, köpekten kaçmak için orda duran bir arabaya atladınız çalıştırıp kaçtınız. işte bu durum ıztırar halidir ve arabaya verdiğiniz zararın tazmininden yükümlüsünüzdür.
  • ceza muhakemesi yasası ile hukuka uygunluk nedeni olmaktan çıkartılmıştır. artık kusurluluğu* kaldıran bir nedendir. bu sebeple eskiden "beraat" kararı verilirken artık "ceza verilmesine yer olmadığı" kararı verilmektedir.
  • korunma güdüsü kaynaklı,türk ceza kanununa göre gerekli koşullar bulunmak suretiyle failine ceza verilmeyen eylem.bununla birlikte zaruret halinde zarar veren kimse verdiği bu zararı gidermek yani tazminat ödemek zorundadır. örnekle açıklamak gerekirse, diyelim ki bir gemi kazası geçirdiniz.okyanusun ortasında sağ kalan bir siz varsınız bir de arkadaşınız.bir baktınız hemen yakınlarda sadece bir kişiyi taşıyacak bir tahta parçası yahut onun gibi bir şey var.bu durumda hayatta kalmak için tahta parçasına ilk tutunan,arkadaşını itip boğulmasına neden olursa bu durumda zaruret söz konusudur.
hesabın var mı? giriş yap