• erken cumhuriyet doneminin buyuk olaylarindan biri. konu hakkinda daha fazla bilgi almak icin : (bkz: kurt kanunu) (bkz: uc aliler mahkemesi) (bkz: ziya hursit)
  • atatürk'ün yapacağı gezinin bir gün ertelenmesi sonrasında tetikçileri sakız adası'na kaçıracak olan balıkçının vicdanının el vermemesi üzerine tetikçileri ele vermesiyle ortaya çıkan suikast girişimi. adnan adıvar'ın da bu suikast de geçmektedir. her ne hikmetse tam o günlerde fransa'ya kaçmıştır.
  • zamanında bir dönem ödevi hazırladığım ve gayet ilginç bir olay örgüsü içermesi itibariyle mutlaka okunup araştırılması gerektiğini güşündüğüm ataürk'e kemeraltı'nda yapılması planlanmış suikasttır.sadece girişim olarak kalmıştır.suçlu bulunanlar yanlış hatırlamıyorsam idam edilmişlerdi.
  • refet bele, ali fuat cebesoy, kazım karabekir de bu olay kapsamında sorgulanıp serbest bırakılmışlar ama pek tabii politik mevkilerini kaybetmişlerdir.

    mustafa kemal'in politik ve ideolojik rakiplerini pasifize etmesinde şeyh sait isyanı ile birlikte büyük rol oynamıştır bu suikast girişimi.
  • (bkz: mehmet cavid bey)
  • (bkz: terakkiperver cumhuriyet fırkası)
  • suikast girişimi, suikastçıları girit’e götürecek olan ve kaynaklarda giritli şevki ya da motorcu şevki olarak geçen balıkçının "vicdan azabı ya da korku duyarak" olayı ihbar etmesiyle "engellenmiştir". tarih böyle diyor ya neyse.

    tarihî hadisede, ziya hurşit’in de bulunduğu suikastçılar silâhlarıyla birlikte yakalanmıştır. kurulan istiklal mahkemesi, yakalananları (ve de konuyla alakası olmayanları) idama mahkum etmiştir. 14 temmuz 1926'da ziya hurşit, laz ismail, gürcü yusuf, çopur hilmi, şükrü bey, ayıcı arif, hatko ismail canbulat gibi isimlerle toplam 13 kişi idam edildi.

    atatürk, “benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır; fakat türkiye cumhuriyeti ilelebet pâyidâr kalacaktır.” sözünü bu hadiseden sonra söylemiş; ve bütün derdini yine böyle bir olaya maruz kalmadan anlatmak için nutuk adlı eserini kaleme almıştır.

    giritli şevki olayı şu şekilde anlatmaktadır sonraki sorgusunda:

    "...15 haziran 1926 günü valilik binasına koştum. amacım o zamanın valisi kazım paşa [kazım dirik] ile görüşmekti. çünkü ziya hurşid ve arkadaşları, mustafa kemal paşa'nın izmir'e geleceği gün yapılacak suikasta yardim etmemi teklif etti; kabul ettim. eski milletvekili ziya hurşit, gürcü yusuf ve çopur hilmi benim evimde toplandılar. bir defa da tikveşli idris'in evinin bahçesinde görüştük. bunlar, paşa'nın izmir'e geliş gününde kemeraltı'nda dört yol ağzındaki gaffarzade oteli'nde ve altındaki berber nuri'nin dükkanından tabanca ve mermilerle saldıracaklardı. suikasttan sonra da otomobil ve benim motorumla adalara kaçacaklardı...."

    ancak gazi'nin bindiği tren gecikir bu gecikme anından faydalanan giritli şevki durumu "çözer".

    ittihatçıların tasfiyesi için ne güzel bahanedir.
  • olmayan bir suikast girişimidir ve sonucunda kurulan mahkemelerle cumhuriyet ilanı sonrası yönetimdeki, bürokrasideki ittihatçıları tasviye etme aracına dönüşmüştür. sorgulamalarında suikastle ilgili şeylerden çok siyasetle ilgili sorular sorulmuştur ve ittihatçı kadroların tasviyesi neredeyse tamamlanmıştır.
    bu olay tarihimizdeki büyük "başka türlü göstermelerden" biridir.
  • (bkz: ayici arif)
  • devrim kendi evlatlarını yer sözünün kanıtı olan olaydır. aptalca planlanmış bir suikast denemesi, dönemin bir numaralı kellekesicisi kılıç ali ve şürekasının goebbelsvari bir probaganda çabası ile, terakkiperver cumhuriyet fırkası çerçevesinde belli başlı muhalifler -dolayısı ile devrimde hak iddia eden diğer bazı savaş kahramanlarını- tasfiye hareketine dönüşmüştür. atamızın olayın suikast kısmını kendisinin düzenlediği yönündeki aptalca iftiralar ortaya çıksa da bunlar komedi olmaktan öteye gidememiştir. ancak atamız bu olay üzerinden -pek tabii ki ismi zikredilen kişiler aracılığı ile- önemli siyası manevralar göstermiş, aleyhinde filizlenmekte olan muhalefeti lal eylemiştir. büyük paşalarımız büyük komutanlarımız halkın gözündeki ulvi yerlerinden tıngır mıngır yuvarlanmış, büyük devrim kahramanları olarak halaskar gazimiz mustafa kemal paşa ve ismet inönü kalmıştır. atatürk'ün büyük siyasi dehasını gösteren bir harekettir ve özellikle doğruluğu yanlışlığı o dönem içerisinden bakılarak değerlendirilmelidir. bu arada olan eski maliye nazırı günahsız mehmet cavid bey e olmuştur.
hesabın var mı? giriş yap