iyi vatandaş iyi insan

• ilk basım mı bilmiyorum ama şark matbaasından 1962 yılı basımı da bulunan kitap.
  
  "insanın binyıllar süren tarihsel süreçte nasıl insan olduğunu, insani değerlerin farklı coğrafyalarda ve kültürlerde nasıl aynı yöne doğru evrildiğini merak edenler için yazılmış bir kaynak eser iyi vatandaş iyi insan. türk eğitim tarihinin ve aydınlanmasının öncülerinden hasan âli yücel, "bizim insanımız" için derlediğini vurguladığı bu eserde, insanlığın büyük yol göstericilerinin öyküleriyle başlayarak modern çağın vatandaşlık ve insanlık kavramlarına uzanan hikâyesini anlatıyor.
  
  iyi bir insan olmanın ilk tanımları, hindistan'dan buda, çin'den konfuçyüs ve akdeniz dünyasından sokrates'in bilgeliklerine dayanır. üçü de ortadoğu kökenli olan semavi dinlerin getirdiği tanımlar ile peygamberlerinin sergiledikleri örnek davranışlar ise, iyi insan olmanın yollarını ve yöntemlerini giderek daha ayrıntılı biçimde gösterir.
  
  modern çağdaysa din, mezhep ve millet anlayışlarının yarattığı çatışmaları aşmak üzere geliştirilen insanlık kavramı ve insan hakları evrensel beyannamesi, sadece iyi insanın tanımını yapmaz, her bireyin haklarını, özgürlüklerini ve sorumluluklarını bir arada tanımlar.
  
  hasan âli yücel bu kitabı ikinci dünya savaşı'nın büyük yıkımını izleyen yıllarda kaleme aldı. din, mezhep, millet, ırk ayrımlarının yarattığı çatışmaların zirvesi olan bu büyük savaşın ardından, insanlık kavramı ilk kez kitleler tarafından anlaşılıyor, benimseniyordu. bugün dünyayı bir kez daha saran ekonomik ve toplumsal krizler arasında, yarım yüzyıldan fazla zaman önce yazılmış bu metin hâlâ tazeliğini koruyor…"
• hasan ali yücel'in çevrileri ile derlediği ve kendisinden de çok şey kattığı,
  lise müfredatına alınası kitap.
• ilk baskisi 1956 yilinda yapilan kitaptir.
  
  hasan ali yucel bu kitabi yazma sebebini henuz ilk sayfada acikliyor. 12.basimdan aynen alinti yapiyorum:
  
  "...shakespeare ile nefes birliği ederek şöyle diyebilirdim:
  
  vazgeçtim bu dünyadan, tek ölüm paklar beni
  değmez bu yangın yeri, avuç açmaya değmez
  değil mi ki çiğnenmiş inancın en seçkini
  değil mi ki korkudan dili bağlı sanatın
  doğruya doğru derken eğriye çıkmış adın
  
  evet ben de böyle diyebilirdim. fakat demedim. nitekim shakespeare de diyememiş. fuzuli üslubundaki bu üzüntülü şiirin sonunda, dediklerine pişman olarak şöyle söylemiş:
  
  vazgeçtim bu dünyadan dünyamdan geçtim ama
  seni yalnız komak var o koyuyor adama!..
  
  büyük şairin 'sen' diye hitap ettiği kimdi bilmiyorum. fakat kendiminkini pek iyi bilmekteyim. o 'bizim insanımız'dır. işte ondan vazgeçmedim"
  hasan ali yücel - 19 mayıs 1956