interferometre

• girişim, interferans gibi türkçe karşılıkları olan, günlük hayatımızda pek de iyi şekilde anılmayacak şekilde karşılaştığımız bir fenomenin ('interference') faydalı amaçlarla utilize edilmesi sonucu ortaya çıkan ölçüm tekniği.
  detaylarıyla öğrenmek isteyenleri ders kitabı kurcalamaya yönlendirip, kabaca tarif etmeye çalışırsak, girişimden faydalanarak açı ve mesafe ölçen cihaz, donanımdır diyebiliriz.
  kaynaktan (bu fenomeni benim gibi infrared spektrofotometresi yoluyla tanıyanlar için bir 'hct' olurken, yıldızları izlemekle uğraşan arkadaşlar için çokça bir yıldız filan olur bu kaynak) çıkan elektromanyetik dalgaların (aslında elektromanyetik olanlarla sınırlı olmak zorunda değildir ama su dalgaları için enterferometre yapanı duymadım hiç) ikiye ayrılması ve sonra interferans oluşturacak şekilde birleştirilmesinden ibarettir. dalga tepeleri üstüste gelirse, daha kuvvetli, ya da tam tersi olursa daha zayıf bir nihai sinyale dönüşecektir.
  eh elektromanyetik radyasyonumu (ışık yani) ayırdım, birleştirdim ama bu ne işime yaradı diye sormak gerekiyor tabii, soralım. bu girişim sayesinde minicik farkların dahi belirginleştirilmesi, ya da tam tersinden, ölçülebilmesi mümkün olabiliyor. astronomide, yıldızların gözlemlenmesinde bolca kullanılmaktadır bu yüzden, bir de gezegen avında kullanıldığını nsuda okumuştuk, işe yarayıp yaramadığını takip etmedik.
  analitik laboratuvarlarda ise ölçmekten ziyade titreşimden azade olmak için faydalanılır esas olarak, michelson morley deneyinin michelson'u olduğunu tahmin ettiğim ama emin olamadığım bir 'michelson enterferometresi' vardır mesela ünlü, bir ışın ayırıcı (beamsplitter) iki ayna ile çalışan (bu spektrofotometrelerde neredeyse standart hale gelmiştir sonradan).
• girişim ölçer.
  
  bir girişim desenini doğru olarak ölçmek, girişime uğramamış sade dalgayı doğru olarak ölçmekten daha kolaydır çünkü dalgalar girişince güçlerini birleştirirler. girişim ölçer, dalgalar arasında girişim oluşturmak suretiyle bu dalgalarla ilgili ölçümler yapılmasını kolaylaştıran düzeneklerin genel ismidir. özellikle elektromanyetik dalgaların, yani kaynağından uzaklara bilgi taşıyan sinyallerin doğru ve yüksek çözünürlükle algılanmasını sağladıkları için insanlık için çok değerli buluşlardır.
  
  türlü türlü interferometre vardır. bunların her birinin ayrı girişim oluşturma mekanizması vardır. bazısı yıldızların uzaklıklarını belirlemek gibi astronomik amaçlara hizmet eder, bazısı da spektrometrelerin içinde konuşlanmışlardır, ne idüğü bilinmeyen maddelerin kimyasal yapılarını garantili olarak bulma işini görürler.michelson interferometresi günümüzde en çok kullanım alanı bulmuş girişim ölçerdir. mucidi albert abraham michelson bu bebek sayesinde nobel ödülü kazanmıştır. ^*
• interferometrelerin kullanim alanlarindan biride teleskoplardir.interferometre kucuk captaki teleskoplarin birbirlerine gore uzak yerlestirilmesi sonucu ortaya cikan teleskopun tam verimli olmasada buyuk bir teleskopmus gibi calismasini saglar.interferometrelerin bu kullanimindaki amac ise maaliyeti dusurmektir
• (bkz: laser interferometre)