insanlık komedyası

• balzac'ın bütün eserlerini topladığı büyük çaplı proje.
• "insanlık komedyası” bir kitap ismi değil. balzac’ın toplam doksanaltı kitaptan oluşan eseriyle anlatmaya çalıştığı, insana ve insani şeylere dair bir anlamlandırma, toplumu tasvir etme çabası. balzac dante’nin ilahi komedyası’ndan esinlenerek doksanaltı eserini bu çatı altında topladı.
• insanlık komedyası, balzac'ın bütün eserlerini topladığı bir ahlak çalışmasıdır. özel yaşamdan sahneler, taşra hayatı, paris, politika, hukuk ve askeriye balzac’ın gözüyle resmedilirken öyle bir tablo çıkmıştır ki, balzac bunun adına “insanlık komedyası” demeyi uygun bulmuştur.
• "balzac her şeyi kavramayı becerdi. bunu zola gibi önceden tasarlayamadı, romanlarının birçoğunu yazdıktan sonra bunun böyle olduğunu anlayabildi." kemal tahir - notlar (sanat - edebiyat 2)
  
  (bkz: insanlık güldürüsü)