• friedrich engels'in ingiltere'nin sanayi devrimi ve sonrasını, işçi sınıfı - burjuvazi ilişkilerini ve de irlandalıları irdelediği müthiş kitap.
  • sağlık ve hastalık sosyolojisinin gelişiminde etkili olan önemli bir kitaptır, engels işçi sınıfının yaşam koşullarını anlatır ve bu koşullar üzerinden hastalığın toplumsallığını gösterir.
  • bugünlerde yine ve yeniden okuma ihtiyacı hissettiğim eser. 1800'lerin ilk yarısında sanayi devrimi sonrası ingiltere'nin genel durumu ve emekçi yığınlarının kırdan kente göçü ile oluşan yoksulluk ve konut sorunundan, kent planlamasına, beslenme sorunundan işçi sağlığına, ücretler meselesinden örgütlü emek hareketine, seçme seçilme hakkından emeğin özgürlüğüne ve kölelikle karşılaştırılmasına, çocuk ve kadın emeği sömürüsünün çarpıcı, insanı dumura uğratan yanlarını çok çarpıcı bir şekilde kaleme aldığı muhteşem eseri. bu kitap okunmadan sanayi devrimi ve sınıf mücadelesinin gerekliliği anlaşılamaz kanaatindeyim. zira güncelliğini ikitelli,çağlayan ve merter'deki yer altı tekstil atölyelerinde görmek mümkündür.
  • "friedrich engels’in 19. yüzyılın ilk çeyreğinde ingiltere’de hızla kalabalıklaşan, büyüyen sanayi kentlerine dair, kendi kişisel gözlem ve deneyimlerini, dönemin konuyla ilgili çalışmalarını ve yazınını inceleyerek kaleme aldığı bu metin daha sonraki kent araştırmalarının ve kent sosyolojisinin ilk önemli eseri olarak tanınır. bu anlamda eser eskimeyen, genç bir soluk olarak değer taşır. kendinden sonraki çalışmaları esinlendiren, hepsinin az çok derinleştirdiği temaların tümü bu eserde bulunmaktadır. özellikle 20. yüzyılın büyük bir kısmında yöntemi bir kenara bırakılarak bu eser yalnızca sanayi kentini ele aldığı ve daha sonraki deneyimlere ışık tutmadığı gerekçesiyle değersizleştirilmeye çalışılmıştır. oysa bu eserin en önemli katkısı kent çalışmalarına önerdiği yöntemde bulunabilir. öte yandan 1960’ların sonundan itibaren marksist teoriyle temas eden farklı kuşaklar, kent araştırmaları alanında genel anlamıyla marksist teoriden ve özel olarak da bu eserden esinlenmiştir. engels’in genç yaşında yaptığı bu ayrıntılı alan çalışması sanayi kentlerini, işçi mahalleleri ve sokaklarını, evlerini, sağlık koşullarını anlatan bu eser bir kayıt olarak bile değerlendirildiğinde birçok bakımdan değer taşır. ancak asıl önemi alana yaptığı yöntemsel katkı olmaktadır. toplumsal ilişkileri birini diğerinden ayırmadan, bütünlüklü olarak, oluşma, gelişme ve değişme dinamikleri içinde diyalektik olarak ele alan bu çalışmada sosyal bilimlerin ve sosyolojinin günümüzde ihtiyaç duyduğu yöntemi bulmaktayız."
    ----------
    e. zeynep suda. "engels'in kent sosyolojisine katkısı." http://bilimveaydinlanma.org/…-2-sayi-4.pdf#page=49
  • "ondan önce, daha pek çokları proletaryanın acılarını dile getirmiş ve yardımına koşulması gereğini belirtmişlerdi. ama engels ilk kez proletaryanın yalnızca acı çeken bir sınıf olmadığına, içinde bulunduğu utanç verici ekonomik durumun onu karşı durulmaz bir şekilde ileri doğru ittiğine ve son kurtuluşu için savaşmaya zorladığına dikkati çekmişti. savaşan proletarya kendi kendisine yardım edecekti. işçi sınıfının politik hareketi ister istemez işçileri kendileri için sosyalizmden başka kurtuluş yolu bulunmadığına inandıracaktı. buna karşılık, sosyalizm de ancak işçi sınıfının politik savaşımının amacı haline geldikten sonra bir güç olabilirdi. engels'in, ingiitere'de işçi sınıfının durumu üzerindeki kitabında ileri sürülen başlıca düşünceler bunlardır. düşünen ve savaşan proletaryanın tümü bugün bu fikirleri benimsemiştir, ancak o zaman için bunlar yeni ve alışılmamış fikirlerdi. bunlar büyüleyici bir kitapta, ingiliz proletaryasının yürekler acısı durumunun en gerçekçi ve en etkili tablolarını çizen bir kitapta ortaya konmuştur. kitap kapitalizm ve burjuvazi aleyhinde korkunç bir suçlamaydı. tabii etkisi de büyük oldu. çok geçmeden kitap her yerde çağdaş proletaryanın durumunu olduğu gibi yansıtan bir tablo sayılmaya başlandı. gerçekten de, ne 1845'e dek ne de daha sonra, işçi sınıfının acılarını bu kadar etkileyici ve gerçekçi bir şekilde dile getiren bir kitap yazılmış[tı]."

    lenin (1895). bütün yapıtları cilt 2. çev. şiar yalçın. içinde: karl marx ve doktrini.
  • --- spoiler ---

    "friedrich engels, ingiltere’de emekçi sınıfların durumu’nu yazdığında yirmi dört yaşındaydı. fakat şaşırtıcı olan, onun bu görevi yerine getirmek için son derece nitelikli olmasıdır. gerçek olan, engels’in kitabının 1845’te olduğu gibi bugün de o dönemin işçi sınıfı üzerine yazılmış açık farkla en iyi kitap olarak varlığını sürdürüyor olmasıdır. ardından gelen tarihçiler bu şekilde takdir etmişlerdir ve bu çalışma böyle takdir edilmeye devam ediliyor. ideolojik bir nefretle hareket eden bir kısım eleştirmeni hariç tutuyoruz. engels’inki bu mesele üzerine söylenmiş son söz değildir, son 125 yıldır özellikle de engels’in kişisel aşinalığı olmadığı bölgelerde yapılan araştırmalar sayesinde emekçi sınıflarının çalışma koşullarına dair yeni bilgiler edinmiş olduk. engels’inki zamanının kitabıydı. fakat 19. yüzyıl tarihçisinin ve işçi sınıfı hareketi ile ilgilenenlerin kütüphanelerindeki hiçbir şey bu kitabın yerini alamaz. bu kitap, vazgeçilmez bir çalışma ve insanlığın kurtuluşu için verilen mücadelede bir referans noktası olarak varlığını sürdürüyor."

    eric hobsbawn,
    önsöz’den
    --- spoiler ---
hesabın var mı? giriş yap