heian dönemi

• ismini, japonca barış veya sükûnet anlamına gelen heian kelimesinden alan bu dönem, yönetim açısından tabiri caizse japonlar'ın lale devri olarak anılır. japon edebiyatı tarihçileri ise bu dönemi fazla feminen bulur. zira bu dönemde şiir, edebiyat ve estetik kavramlarının öne çıkmasında ve japon dilinin edebiyat dili haline getirilmesinde kadınların üstünlüğü dikkat çekmiştir.
  
  estetiğin ön planda olduğu bu dönemin güzellik anlayışı ise günümüz güzellik anlayışından tamamen farklıdır. misal; o dönemde bir kadına "güzel" denilebilmesi için o kadının; yuvarlak, hafif tombul yüzlü ve küçük gözlü olması ve ayrıca kaşlarının tamamını alıp 1-2 santim yukarıdan kalemle kaş çizmesi ve dişlerini siyaha boyaması gerekliymiş.
  
  aşırı feminen ve estetik bi dönem olan heian dönemi sonlarına doğru imparatorluk-taşra çatışmalarına sahne olmuş ve yerini militarist ve eril bi dönem olarak tanımlanabilecek kamakura dönemine bırakmıştır.
  
  (bkz: yastıkname)
• 794-1192 yılları arasında sürmüş olan heian dönemi, japon tarihindeki klasik dönemlerin sonuncusudur. dönem, adını “barış ve huzur” anlamına da gelen kyoto’nun eski adı heian kelimesinden almaktadır ve 794 yılında ellinci imparator kammu tarafından başkentin heiankyou’ya taşınmasıyla başlamıştır. heian dönemi, japon kültüründe nesiller boyunca özenilmiş ve takdir edilmiş yüksek bir kültüre sahip olmasıyla meşhurdur.
• "imparatorluk başkentinin 784 yılında nara'dan nagaoka'ya, 794'te de oradan heiankyo'ya, yani günümüzdeki adıyla kyoto'ya taşınmasıyla başlayan ve 1192'de kamakura'da askeri hükümetin kurulmasıyla sona eren heian döneminde, (...) ivan morris'in belirttiği gibi, bugün geleneksel japonya denince hemen akla gelen şeylerin, suşi ve soya sosunun, zen budizmle bağlantılı çay seremonilerinin^*, çiçek aranjmanı gibi pratiklerin, haiku şiirlerinin, no ve kabuki tiyatrosunun, harakirinin ve özellikle de eril militarist ideolojinin kült figürleri olan samuray ve geyşaların daha ortaya çıkmamış olduğu bir dönem." tuncay birkan - yastıkname (sunuş)
  
  "ama yine de hakikaten ciddi ölçüde "kadın eli değmiş" bir dönemdir heian dönemi ve benzersizliği de büyük oranda buradan kaynaklanır." tuncay birkan - agy
  
  "mesela çin'den ithal konfüçyüsçülüğün katı kuralcılığı ve budizmin kasvetli, teni hor gören bakış açısı burada şintoizmin de etkisiyle yumuşatılmıştır. belli günlerde belli yönlere yolcuk yapmayı, tırnak kesmeyi, yıkanmayı vs. yasaklayan çeşit çeşit hurafesiyle ve doğaya kutsallık atfedişiyle şintoizm bu dinlerin soyutluğunu azaltmış, yeryüzüyle irtibatını ve insanların zaafları karşısındaki hoşgörüyü artırmıştır, denebilir." tuncay birkan - agy
  
  (bu arada heian döneminin güzellik standartları günümüzdekine göre epey farklı. güzellikten anlaşılan yuvarlak, hafif tombul yüzlü ve çok küçük gözlü olmak. ayrıca kadınların kaşlarını tamamen alıp bir-iki santim üzerine kalemle kaş çizmek ve dişlerini siyaha boyamak gibi adetleri var.) tuncay birkan - agy
  
  "basit bir hapşırık bile
  çıkarır ortaya sevgisi az olanı
  ama gerçekten sevenin çok acı,
  böyle fuzuli şeyden acı duyması!" sei şonagon - yastıkname
  [heian dönemi japonya'sında hapşırmanın batı'da olduğu gibi birçok anlamı vardı. ayrıca biri hapşırırsa ondan önce son konuşan kişinin sözünün yalan olduğu düşünülüyordu.]
  
  heian dönemi japonya'sında "yasak renkler" koyu eflatun/mor gibi sadece imparator ailesinin veya yüksek saray soylularının giyebileceği renklerdi. açık mor ve ve üzüm moru yasak renkler arasında değildi. (bkz: mor/@ibisile)
  
  (bkz: aylar/@ibisile)
  (bkz: hototogisu/@ibisile)
• 794-1185 yılları arasında sürmüş japon tarihi dönemi. çin ile artan ticaret sayesinde ipek, çince eserler ve matbaa japonya'ya gelmiştir. bunlarla orantılı olarak tekstil, edebiyat ve kronoloji alanında gelişmeler yaşanmıştır. hatta kanji yazı sisteminin de çıkış dönemi bu dönemdir denilebilir. bu gelişmeler daha çok kyoto'daki yamaşiro sarayı ile çevresine yaramıştır ve kültürel alanda bir altın çağ yaşanmıştır. soylular ve savaşçılar, kimononun ilk hali olan ve çin'deki tang hanedanlığından esinlenilen, turuncu bir kimono giyer (uzak doğu sanatında turuncu, budizmi temsil eder ve bazı moğol imparatorları bunu temsilen turuncu giyer. cengiz han ve kubilay han hariç, onlar şamanizmi temsil eden beyaz rengi giyer.).
  
  dönemin sonlarına doğru samuray (bushi) sınıfı ortaya çıkar ve kast sistemine benzer bir feodalleşme oluşur. minamoto ve taira klanlarının karşı karşıya geldiği genpei savaşı'nda, bu sınıf büyük rol oynar. imparatorluk sarayının kontrolü için çıkan savaş, heiji isyanı ile başlar ve danura savaşı ile, minamoto zaferi ile biter. minamoto yoritomo şogun olur ve kamakura şogunluğu kurulur. savaş yönetiminden ise hojo tokimune sorumludur ve 1274-1281 yılları arasında moğollarla savaşacaktır.
  
  (bkz: genpei savaşı)