cemevi ^*

• vakti zamanında donemin hukumeti tarafından 1 trilyon tl verilmesi gundeme geldiğinde ,bizim cemevine degil yola,suya doktora ihtiyacımız var denilerek ret edilmesiyle gundeme tasınan inanchane.
• "yok oluş, yolun başı , dar yeridir.
  cemevi ''kutsal ev''dir.
  gayib erenlerin toplantı yeri, mahşer yeridir. doğuş alanıdır.
  ezelin başlangıcı,ebedin sonudur.
  can alınıp ,can verilen,
  and alınıp ,öğüt verilen yerdir.
  öğünülen kabirdir. ölmeden ölen için ezeli sahne, ali'nin istediği tecelli makamı, tanrı evi, ilahi aşk bahçesi^*, aşıkların cennetidir."
  
  ^*
• pek çoğunun girişinde atatürk büstü vardır.
• ne kadar eski olduğu konusunda kafamda şüpheler olan bir kelimedir. alevilerin ibadetlerini^** yaptıkları yerlere tekke, dergah vs. denir, klasik tarikat mekan isimlendirmeleri kullanılır eski metinlerde. hacı bektaş'ın türbesi cami külliyesi içindedir anlatıldığı kadarıyla. bana halkevi, gözlemevi gibi sonradan türetilmiş bir isim gibi geliyor. keşke etimolojisini, tarihini bilen birileri duruma elkoysa...
• cami ile ayni anlami tasir. cami, "cem" yani arapca toplanmak vb anlamlara gelen bir kokten turer... cemevi de ayni "toplanmak" kokunden turetilmis bir kelime.
  
  turkiye'de bulunan cem evleri ozgun bir mimariye sahip degildir. buyuk bir kismi normal bir bina stilinde olur. bunda uzun suren sunni baskisi nedeniyle kendilerini gizlemek zorunda olmalarinin payi var.
  
  fakat diger ulkelerde alevi topluluklarinin (sia mezhebinin kollarindan biridir alevilik, ve ayni sunnilikte oldugu gibi sia da cesitli alt mezheplere ayrilir. mezhepsel siniflandirmada alevilik sia'nin bir yorumudur) ibadethaneleri ulkelere gore ozgun yapilara sahiptir. ornegin suriye ve azerbaycan'da cemevlerinin (cami olarak adlandirilir) cok guzel mimariye sahip orneklerine rastlanabilir.
• kelime; köken olarak cami kelimesiyle aynı kökten yani cem' kökünden gelir. toplanma evi, birlik olma evi anlamına gelir. cemevi’nin kökenleri safeviler döneminden daha öncesine kadar gitmekle birlikte, anadolu ve rumeli’de kurulan tekkeleri de cem evi olarak sayan zevata rastlamak mümkündür. her şeyden önce kadın ve erkeğin aynı yerde dinsel ritüellerini yerine getirdikleri bir yer olarak dönemin islam dünyasına nazaran ilgi çeken yerleri olmuştur cemevleri. bilindiği gibi heterodoks mezhepler genellikle cami ve mescitlerde yapılan ibadetleri “tarihsel süreç” içerisinde reddetmişlerdir. bu durum onların kendi inanışlarını ve aynı zamanda klasik yaşamlarını sürdürebilmeleri için bir mutlak gereklilikti. nitekim bugün bir alevi, cami’ye elinde bağlamasıyla girmeye kalksa kabul görmeyecek, o da zaten böyle bir şey ihtiyaç duymayacaktır.
  
  hacı bektaş-ı veli’ye intisap eden bazı dergahlar da adı semah olmayıp semâ [işitmek] olan birtakım ritüelleri yerine getiriyorlardı. mevlevilikte de bu durum gözlenmekle birlikte mevlevilik son derece merkezî kalmış ve cami ile olan bağlarını koparmamıştır. şüphesiz ki cemevi gibi bir kültürü sadece klâsik islam inancıyla açıklamak zordur, açıklanamaz. o halde bunun kökenlerine inmek gerekecektir. islam öncesi türk-şamanist yaşamından kökenlerini alan alevilik inancı şah ismail devrinde sistematize edilmiş ve bir mezheb haline gelmiştir. bunda maniheizm’in etkisi de yadsınamayacak kadar mühimdir. mesela “eline beline diline sahip” ol deyişi aynen maniheist metinlerde “üç düstur” şeklinde geçmektedir. ayrıca maniheist rahipler ve kam’lar da alevi dedesi ya da baba adlandırılan görevliye şekil ve görev bakımından çok yakın insanlardır. mehmet fuat köprülü’nün şahane tespitiyle eskilerin kam’ları, o dönemin alevi dedeleri olmuşlardı. panteist görüş de olayın bir diğer cephesidir.
  
  osmanlı yönetimi ilk önceleri bu kitlelerle barışık olma yolunu tercih etmekle birlikte safevilerin anadolu’da tespit ettiğimiz bazı fiilleri yüzünden takibata uğramışlar, hatta bazen katliam boyutuna varan durumlarla karşı karşıya kalmışlardır. hurufilik mezhebinin de yayılması bununla yakından alakalıdır. şu halde cemevi’ni sadece klasik islami kavrayış metodlarıyla anlamak veya anlamlandırmak mümkün değildir. kuzey hindistan’dan tuva’ya, bağdat’tan çin sınırına bin yayla vardır ki ancak bu yaylalardan geçilirse cemevinin ne’liği anlaşılabilir.
• alevi toplumunun güncel gereksinimleri geregi, yeniden yapilanmis ibadethanesidir.
  
  alevi toplumu köylerde ya da göcebe yasarken, benzer ibadethane gereksinimini dedenin/ananin evi, türbeler, dergahlar, kutsal sayilan toplanma yerleri karsiliyordu. sürekli baski altinda tutulan bir inancin, kendine görkemli ibadethaneler yaptirmasi mümkün degildir. camilerin $atafati; kirilan,sürülen, yagmalanan alevi icin zuldur. bu yüzden, eski cemevlerinde islevsellik ön planda tutulmustur. buna karsin mimaride ortak sembolik ayrintilardan sözedile bilir. sözgelimi kirk kapiya hürmeten, e$iklerin üstüne basilmasini engellemek icin yüksek yapilmalari gibi. ayn-i cem odalari genelde penceresizdir ve kö$esizdir. kirlanguc adi verilen ve gögün yedi katini temsil eden ahsap ic ic gecmis yedi dörtgenden olusan cati konstruksiyonu da oldukca yaygindir. bu ayrintilarda, orta asya mimarisi nin ve samanizm 'in etkileri aciktir.
  
  köyden kente göc, cemevlerinin bu eski yapisini korumasini olanaksizlastirir. gecekondu semtlerinde, hemserilige göre yogunlasmanin da etkisiyle cemevi mekani baslarda sorun olmaz. ayni dönemde görülen dedelik kurumunun cözülmesi; okuyan alevi gencligin kendini sol akimlarda ifade etmesi, dolayisiyla dini görülen her tür müesseseye karsitliklariyla/kayitsizliklariyla paralel yürümüstür.
  
  12 eylül darbesinden alevi toplumu sadece fiziki yaralar almaz. zorunlu din dersleri, carpitilmis tarih ve sosyoloji dersleri ve alevi köylerine cami yapilmasiyla acik bir asimilasyonun hedefindedir aleviler. alevi vatandas askere gitmekte, vergisini ödemekte; bu vergilerle kendine hizmet vermeyen diyanet isleri ,camiler,imamlar finanse edilmekte, cocuklari sünnilestirilmektedir. cenaze namazini kilmayi reddettigi alevinin, ödedigi vergiyle maa$ini alan imam, ayni gün camii de hz. ömer'in adaletine dair vaazetmektedir^*arada alevi yakmaya, vurmaya ayni hizla devam edilmektedir. oh ne güzel istanbul'dur.
  
  fizikteki etki-tepki kurali geregi, alevi toplumun kendini yeniden arayisi da bu dönemde ortaya cikar. insanlarin biraraya gelerek kendi kimliklerini aradiklari, kültürlerini yeniden kesfettikleri yerlerdir yeni nesil cemevleri. ilk örnekleri, ya büyütülüp yeniden islevsellik kazandirilan eski dergahlardir ya da gecekondumsu, siradan yapilardir. zamanla geliserek kendi mimarisini olusturmaya baslamis bu yeni cem evleri genelde; cem odasi, kütüphane, a$hane, gasilhane, sosyal amacli kullanilan salonlardan(baglama kursu, semah kursu, dersane vs.) olusmaktadirlar. bunlarin önemli bir kismi diaspora alevilerinin katkilariyla yapilmistir.
  
  alevilerin önemli bir kismini temsil eden derneklerin, cemevlerinin ya da dedelerin devlet tarafindan finanse edilmesi talebi yoktur. tam tersine laik bir devlette olmasi gerektigi sekilde, diyanet isleri baskanliginin lagvedilmesini istemektedirler. diyanet isleri baskanliginin bu yüzden kültürevi olarak tanimladigi cemevlerinin varligini tartismasi yerine, laik bir devlette hangi kosullarda var olabildigini ve o dev bütcesini nasil kullandigini tartismasi lazimdir.
  
  alevilerin ne ayn-i cem yapa bilecekleri, ne baglamayla duvaz-i imam okuya bilecekleri, ne kadin-erkek karisik semah döne bilecekleri yerler olan camilerde ibadet etmelerini beklemek, alevileri hic tanimamak, saygi duymamak degilse sadece kötü niyetle aciklana bilir.
• alevi meshebine mensup kisilerin sosyal ve kültürel paylasim ve yakinlasma amaciyla bir araya geldikleri ibadet mekanlaridır.
• süleyman demirel'in başbakan olduğu dönemde, bir gazeteci tarafından cemevleriyle alakalı olarak kendisine yöneltilen soru ve başbakanın cevabı aynen şöyledir.
  
  - sayın demirel; cemevleri de camiler gibi diyanet işleri başkanlığı'na aktardığınız bütçeden pay alabilecekler mi acaba?
  
  - şimdi; mümkünü gayrimümkün kılmak, gayrimümkünü mümkün kılmak gayrimümkündür.
  
  - ???
• esenyurt belediyesinin imar kayıtlarına "ibadet yeri" olarak işlenmiştir. normalleşen ülkemizde bir dönemeç daha aşılmaktadır. herkese hayırlı olsun.
  http://www.haberturk.com/…levileri-sevindiren-karar