höristik

• problem çözmede, birçok farklı probleme uygulanabilen ve genelde doğru çözümü sağlayan bir strateji.
• kökü yunanca'da "buldum" anlamına gelen " heurisko"dan gelmektedir. bir psikoloji terimi olaraksa karar verme ya da sorunlarla başa çıkma süreçlerimizde kullandığımız zihinsel kısa yollar anlamı taşıyor. şöyle ki, karmaşık sorunlarla karşılaştığımızda ya da elimizde yeterli bir bilgi olmadığında evrimsel işleyişlerle şekillenegelmiş ya da deneyimlerle edinilmiş bu zihinsel kuralları kullanarak bir çözüm yolu ya da anlayış geliştirmeye çalışıyoruz.
  
  örneğin, daha önceden adını duymadığımız bir ürün eğer ki fiyat olarak diğerlerinden daha yüksekse, elimizde o ürüne dair başka herhangi bir bilgi olmadığından onun daha kaliteli olduğu yargısına varıyoruz. kalitesine yönelik yaptığımız bu çıkarımdan dolayı tüketici olarak adını hiç duymamış olmamıza rağmen o ürünü satın alma davranışı gösterebiliyoruz.
  
  kaynak: http://www.biltek.tubitak.gov.tr/…oloji/dusunce.htm
• zihinsel kestirim yollarına başvurarak sorun çözmeyi basit yargılara indirmeyen karar alma yöntemi.
• anlamanın kolay olmasi açısında şu örnek verilir;
  elimizde bir anahtar var ve kapıyı en kısa yoldan açmak istiyoruz. bunun için anahtarları tek tek deneyip açmak rasyonel tutumdur fakat anahtarın ve kilidin şekline bakip benzer görünen anahtarı denemek höristikt bakış açısıdir.
• (bkz: heuristic)
• bilim felsefesinde kuhn (tarihsellik-paradigma) ve popper (normatif-yanlışlamacılık) arasında kalan "araştırma programı"nın özüdür. lakatos'a göre “büyük bilimsel başarıların tanımlayıcı biriminin yalıtılmış bir hipotez yerine bir araştırma programı olduğunu” vardır. “bu araştırma programının, aynı zamanda güçlü bir sorun çözme makinesi olan bir “höristiği” olduğunu” iddia eder. “newton’un kütleçekim kuramı, einstein’in görelilik kuramı, kuantum mekaniği, marksizm, freudçuluk; hepsi de araştırma programlarıdır”.