glia

• merkezi sinir sisteminde nöronların etrafını çeviren ve onlara desteklik eden çeşitli küçük sinir hücreleridir. her nöronun etrafında 10 kadar glia hücresi yer alır. organizmanın hayatı boyunca mitoz geçiren hücrelerdir.
• başka hücrelerin yerine geçerek, kök hücre kadar önemli bir işleve sahip olduğu anlaşılan beyin hücreleridir.
  
  http://www.ntvmsnbc.com/news/382813.asp
• sinir sisteminin gizli kahramanları. geçtiğimiz yüzyılda alametleri henüz keşfedilmediği için figuranlık bilemedin yardımcı oyunculuktan kurtulamamışlardır. ancak, son on yılda ivmelenen çalışmalar, gliaların da tıpki nöronlar gibi haberleştiğini, bunun için birbirlerine kalsiyum dalgaları gönderdiklerini, gap junctionlardan hızla geçen bu kalsiyum sinyalinin nöronların içinde birçok, çok, metabolik olayı tetiklediğini, ayrıca damarlarla direkt muhattap olmayan nöronların damar ile iletişiminde arabulucu rolu oynadıklarını, damar-glia- nöron üçgenini gözönünde bulundurduğumuzda cns'deki glikoz gelecek, o2 çıkacak, glutamate lazım, glutaminden devşir.. gibi ve gibi ölümcül hassasiyette işlevlerin bu hücreler aracılığıyla yapıldığını görüyoruz. bir de şu var bu hücreler de nöronlar gibi exitotoxicity'den müzdaripler. şöyle diyelim, çok çalışınca kendisi başta olmak üzere çevre hücrelere de yolladıkları, haydi abbas vakit tamam sinyali. exitotoxicity'nin bir çok nörodejeneratif hastalığa sebep olduğu muhakkak. peki miyelinlenmeden baş sorunlu glialarımız zehirlenip ölürse ne olur: ms. sanıyorum ms başta olmak üzere, alzeheimer, dementia gibi gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisi glialardan geçmekte. o değil de, bir de multipotent kök hücreler var ki, ya nörona ya da glia'ya dönüşüyorlar, asıl onlar cok acayip.
• poliribosomların glialardan, neuron axonuna transfer edildiğinin saptanmasıyla yeni bir çığır açılmıştır.
  
  (su an sabahın 6'sı evde dans ediyorum)
  
  kaynak:
  
  schwann cell to axon transfer of ribosomes: toward a novel understanding of the role of glia in the nervous system.
  court fa, hendriks wt, macgillavry hd, alvarez j, van minnen j
  j neurosci 2008 oct 22 28(43):11024-9
• noronlarin calismasini ve gelismesini kontrol eden, yardim ve yataklik eden bunlar. mesela, ana karni gelisiminde sinir sistemi olusurken belirli noronlarin goc etmesinde, gocu yoneten ve yonlendiren de bunlar, noronlarin etrafini kaplayip koruyan da bunlar, noronlara besin getiren de, bir noron oldugunde cenazesini parcalamak suretiyle kaldiran da, senelerce komada kalanlari "ey kuru dallara can veren allahim" kapsaminda zarar gormus noronlarin yerine gecip kok hucre olmadan kok hucre gibi noronun gorevlerini ustune alarak baglantiyi yeniden baslatan da, kurtla parcalayip cobanla aglayan da bunlar, veyahut bu gotelekler.
  
  ustelik ana karnindaki icin de, yetiskin memeliler icin de ayni gorevlere hayat boyu tam gaz devam. sinaptik esnekligi arttiran glutamate'i abartir da noron aktivitesini costurursak, beraberinde bunlari cortlatma olasiligimiz da ziyadesiyle yuksek, ki bu yol burdan alzheimer'a kadar gidiyor. noronlar beynin yuzde onuyken, bu canlarimin icicikleri yuzde doksan. ey grey matter diye kendi etrafimizda donerek sahnenin sol tarafindan tek tek cikalim lutfen.
• aynştayn da daha fazla olduğu ortaya çıkmış otopsiyle.
• sinir sisteminde büyük damar çevreleri haricinde bağ dokusu bulunmadığından, bağ dokusunun yerini glial hücreler alır. birbirleri ile bol gap junctionlar vardır ve kan-beyin kariyerini yaparlar. ayrıca sinir hücrelerinin aksine mitozla çoğalarak rejenere olabilen hücrelerdir.
• kandaki zararlı maddelerin beyine ulaşmasını engeller. aynı zamanda aralarındaki kopukluk ms hastalığının nedenidir.
• nöronlara yakın yerleşen ve iletim rolü olmayan hücrelerdir. sss'de ve periferik sinir sisteminde bulunan glial hücreler farklıdır.
  
  sss'de bulunanlar:
  astrositler
  oligodendrositler
  ependim hücreleri
  mikroglialar
  
  periferik sinir sisteminde bulunanlar:
  schwann hücreleri
  satellit hücreler
• rochester üniversitesi'nde yapılan araştırmada astrois denilen bu glia hücreleri insanlardan alınarak yeni doğmuş farelerin beynine eklenmiş ve sonrası yapılan incelemelerde bu farelerin diğerlerine göre daha zeki olduğu görülmüş.einstein da bu hucrelerden fazla oldugu biliniyor.