• 1930'dan 1945'e ve 1951'den intihar ettiği 1954'e kadar brezilya devlet başkanlığı yapmış siyasetçi. işçi politikalarıya fukara babası lakabını almıştır.

    (bkz: estado novo)
  • 1882-1954 yillari arasinda yasamis brezilya eski lideri ve diktatoru. 1930 yilinda yapilan darbe ile basa gecmis daha sonra estado novo yani "yeni bir devlet" ideolojisi ile 1945 yilina kadar brezilya'yi yonetmistir. kendisinin brezilya'ya zarar mi verdigi yoksa bugun modern brezilya'nin mimari mi oldugu akademisyenlerin tartisma konusudur.

    kendisini diger diktatorlerden ayiran ozellik ise, digerlerinin aksine sag veya sol politik goruse yapisik kalmamis, en buyuk amaci da o donem daginik ve ozerk bir oligarsi icinde olan brezilya'yi bir butun haline getirmek ve ekonomik olarak kalkindirmak olmustur. bu ugurda gazeteleri sansurlemis, yabanci dil egitimini kaldirmis, hatta portekizce bilmeyenleri surgun etmistir. kendisine karsi gelenleri bastirip onlara iskence etmesine ragmen halk tarafindan her zaman "fakirlerin babasi" olarak taninmistir. bunun nedeni ise brezilyali zengin aristokratlara karsi her firsatta iscinin ve ezilenin yaninda oldugunu beyan etmesidir.

    ikinci dunya savasi oncesi integralist yani "yesil formali" fasizme yakin kesimi olasi bir ayaklanma veya komunizm tehlikesi uzerine aktif tutmus ama savas sirasinda amerika ve sovyetlerin yaninda yer aldigini belirterek nazilere savas acmistir. tabi bu arada franklin roosevelt'den brezilya'ya amerika tarafindan yol, ray, demir-celik yapimi icin yardim saglanacagininda sozunu almistir. kendisi 1951 yilinda isci partisi uzerinden tekrar basa gecsede halk kendisinin asiri milliyetci tutumundan bikmis ve silahli kuvvetlerin de kendisine sirtini donmesi sonucu yalniz kalan ve gorevi birakmayi kabullenemeyen vargas intihar etmistir.
  • getúlio dornelles vargas (19 nisan 1883, sao borja - 24 ağustos 1954, rio de janeiro, brezilya), 1930-1945 ve 1951-1954 dönemlerinde brezilya devlet başkanı. kimilerince ilkesiz bir diktatörlük kurmakla suçlanmasına karşın, büyük işadamlarıyla toprak sahiplerine karşı açtığı savaştan ötürü yandaşlarınca "yoksulların babası" olarak yüceltilmiştir.

    rio grande do sul eyaletinin nüfuzlu ailelerinden birinin oğluydu. 1908'de porto alegre üniversitesi hukuk okulu'nu bitirir bitirmez siyasete atıldı. 1922'de ulusal kongre'ye girerek 4 yıl görev yaptı. 1926'da, başkan luis pereira de souza hükümetinde maliye bakanı oldu. 1928'de rio grande do sul valisi seçildi. 1930'da devlet başkanlığına aday olduysa da bir reform programı çevresinde sürdürdüğü seçim kampanyasını başarıya ulaştıramadı. yenilgiyi kabul etmiş görünmekle birlikte ekimde yandaşlarının başlattığı devrimin başına geçti. 3 kasım 1930-17 temmuz 1934 arasında geçici başkan olarak mutlak iktidarı elinde tuttu. 17 kasım 1934'te, kurucu meclis tarafından başkan seçildi. 10 kasım 1937'de anayasal hükümeti deviren bir darbenin önderi olarak, totaliter niteliğini gizlemeyen estado novo'yu (yeni devlet) kurdu.

    1930 öncesinde brezilya, büyük toprak sahiplerinin egemenliğindeki bir özerk eyaletler federasyonuyla yönetiliyordu. vargas döneminde bu sistem yıkıldı. vergi düzeni değiştirilerek, eyalet yönetimleri ve yerel yönetimler merkezi otoriteye bağımlı kılındı.seçmen sayısı dört katına çıkarıldı ve gizli oy ilkesi getirildi. kadınlara oy hakkı tanındı, geniş eğitim reformları yapıldı, sosyal güvenlik yasaları çıkarıldı, işçi sınıfı hükümet eliyle örgütlenerek denetim altına alındı. yatırımlar hızlı bir sanayileşme programıyla canlandırılırken, işçilere asgari ücret gibi çok çeşitli destekler sağlandı. ancak, vargas özel girişim düzenine müdahalede bulunmadığı gibi reformları da kırsal kesimdeki yoksullara ulaşmadı.

    ıı. dünya savaşı sonrasında brezilya'da esen demokrasi rüzgarının etkisiyle 29 ekim 1945'te bir darbeyle vargas devrildi. bununla birlikte geniş bir halk desteğine dayanıyordu. aralık 1945'te rio grande do sul'dan senatör seçilmesine karşın, 1950'ye değin siyasal etkinlikten uzaklaşmış gibi görünüyordu. ama 1950'de brezilya işçi partisi'nin (ptb) adayı olarak girdiği seçimleri kazanarak yeniden ortaya çıktı. 31 ocak 1951'de başkanlık görevine başladı.

    kongre'nin, çok sayıda siyasal partinin ve kamuoyunun denetimi altındaki seçimle belirlenmiş bir başkan olarak işçi sınıfından yandaşlarını hoşnut etmeyi de orta sınıfların yükselen muhalefetini yumuşatmayı da başaramadı. bu nedenle halkın desteğini elinde tutmak amacıyla gitgide aşırı milliyetçi bir tutuma yöneldi.1954 ortalarında hükümete yönelik eleştiriler yaygınlaştı; rejim skandalları karşısında çalkalanan silahlı kuvvetler de sonunda başkanın çekilmesini talep etti. zor karşısında görevinden çekilmeyi sindiremeyen vargas intihar etti.

    kaynak: vikipedi
  • eduardo galeano'nun latin amerika'nın kesik damarları'nda yazdıklarından vargas'ın intiharına kadar varan düşüş nedenlerinden birinin de 1953 ve 54'te polonya ve çekoslovakya'ya demir satışı olduğunu anlıyoruz. çünkü 1952'de abd ile imzaladığı askeri anlaşmayla brezilya demir gibi stratejik hammaddeleri sosyalist ülkelere satmamayı taahhüt etmişti ve vargas sözünde durmadı.
  • muhalefete yenildiğini kabullenemeyip intihar etmiş diktatör lider.
  • aydinlanmaci reformlariyla modern brezilya'nin temellerini atmis, kahve baronlarina karsi sert mucadele vermesiyle "yoksullarin babasi" olarak anilmis, askeri bir diktayla yonetimi ele gecirip, abd destekli askeri bir darbeyle yonetimden dusmus ve bunun sonucunda intihar etmis ilginc bir tarihi figurdur. kendisi bazi liberal reformlari ve brezilya icin yaptiklari sebebiyle solcular tarafindan da militarist ve anti-demokratik bir figur olmasina karsin iyi anilan birisidir.
hesabın var mı? giriş yap