gökkuşağı

• alkım, gökkuşağı, alakuşak…hani şu altından geçenlerin cinsiyet değiştirdiği gökyüzü kuşağı, yerle göğü birbirine bağlayan büyülü köprü…hakkında en çok efsane türetilmiş doğa olaylarından biri çünkü fiziksel olarak ulaşmak mümkün değil çünkü hayal gücüne açık…
  
  gökkuşağı, türk halklarının bazılarında kılıçla, bazılarında yayla, bazılarında şafakla kıyaslanır.
  
  kırgızlarda gök yele (gök kurt anlamında), karaylarda gökyüzündeki yay, karaçay malkarlarda can kılıç, karakalpaklarda hazreti ali’nin kılıcı, kumuklarda kan ninenin yayı gibi benzetmelerle isimlendirilir.
  
  genel rengi yeşile yakınsa çok yağmur yağacağı, maviye yakınsa da havanın kötüleşeceğine inanılır,
  
  umay’ın yeryüzüne inmek için kullandığı gökkuşağı, hayat ağacı sayesinde dünyaları birbirine bağlar.
  (evet, yggdrasil’in aynısı, orada da hayat ağacı alemleri gökkuşağıyla bağlıyor hatta inanılır gibi değil ama onlarda da ağacın tepesinde kartal var, nasıl benzerlik ama…)
  
  “umay, gök tanrı’nın kızı ve hayat ağacı'nın^* sahibidir. yeryüzüne inmek için gökkuşağını kullanır ve istediği zaman kuş kılığına girebilir. teleüt efsanelerinde umay, dalgalı uzun gümüş saçlı, ipek ağ ışıkları saçan bir ilahe gibi betimlenir. (bazı betimlemelerde ise üç boynuzlu ama boynuzdan ziyede taca benziyor) sembolü ok ve yaydır.”^*
  
  şaman dualarında ise yayık’ın^* dizgini olur:
  “ ülgen beyin emirberi /yarlıkçısıdır,
  kızıl bulut sırmalıdır,
  dizgini ebekuşağıdır,
  kamcısı boz alev,
  gökten haberler alır.”
  
  altaylı şamanların davullarında olmasına gelince, genellikle kayın ağacıyla birlikte resmedilir ve bu acunu ol acuna yani bu dünyayı öbür dünyaya bağlayan bir köprüdür. ve şamanlar^* alemler arası yolculuklarında bu köprüyü kullanırlar. (belki de sahiden kullanıyorlardı, kim bilir…)
  
  “ebekuşağının üzerinde pura adı verilen uzun boynuzlu koç görülür. bu koçlar üç tane yapılır. gök gürlemelerine pura’nın sesi denir. görülüyor ki ebekuşağı, büyük tanrı ile ay ve güneşin altında yer alıyordu. çok kuzeydeki şamanlar, sembolik olarak ‘bir ipe mavi ve beyaz ipler asıyorlar ve bu ebekuşağı sembolü ile göğe gideceklerine inanıyorlardı.”^**
  
  okuma yapılan ve yararlanılan kaynaklar:
  bahattin uslu - türk mitolojisi
  bahaeddin ögel - türk mitolojisi
  
  (bkz: alaimisema)
  (bkz: eleğimsağma)
  (bkz: ebekuşağı)