fmri

• (bkz: neuromarketing)
• (bkz: fmri yardimiyla beyni kontrol etmeyi ogrenmek)
• (genelde) en az 1,5 tesla (7 teslaya kadar çıkması mümkün) civarında seyreden devasa mıknatıslar ile gerçekleştirilen, mr donanımıyla kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. fmri aslında software bazında bir erişilebilirliğe sahiptir, yani eğer bir mr düzeneğiniz varsa muhtemelen hardware bazında bir eklenti yapmadan fmri çekimleri de yapabilirsiniz.
  
  beyindeki aktivasyon adı altında ölçülen şey tipik olarak bold (blood oxygenation level dependent) sinyalidir.
  genelde fmri datasının analizi ve görüntülenmesi için kullanılan yazılımlar da freeware veya open source olarak sağda solda bulunabilir. bunlardan analiz için en sık kullanılanı spm dir, matlab da yazılmıştır.
• bi sekil buyuk ikramiye vursam her turlu dalavereyle evime alacagim alet.
  
  sevdiginiz bir insanin fotoğrafına bakinca beyinde aktive olan bolgeler cikolata yenildiginde, kumar oynandıgında ya da kokain alındıgında aktivite gosteren bolgelerın tıpatıp aynısıymıs. bu bolgelerin de beynin odullendırmeyle ılgılı kısımlarıyla alakalı oldugu bilinmekteymis (major reward centers of brain olarak aksettirilebilinir).
  
  destek olabilecegi alanlarda ne kadar ise yarar oldugu gorulunce insani saskinliktan deliye divaneye donduren goruntuleme teknigidir, kolesi olabilecegim sey evet yalarim.
• beyindeki sinir hücrelerinin çalışmasını değil, o çalışmanın tetiklediği metabolik olayları ölçer.
• efendim bu alet ile yapılan bir diğer çalışma ise şöyle;
  
  insanlara çeşitli resimler gösteriliyor bu resimlere kişiler baktığında beyinlerinde oluşan hareketler inecleniyor ve bu verilerden bir hafıza bankası oluşturuluyor. daha sonra ise deneklere resimler rasgele gösteriliyor ve deneklerin hangi resimlere baktıkları fmrı ile anlaşılmaya çalışılıyor. sıkı durun, başarı %90 seviyesinde oluyor. zihin okumaya doğru adım adım yaklaşıyoruz.
  
  illa felaket senaryoları düşünmeyelim telepati ile derdimizi anlayan iletişim cihazları (cep telefonunun gelişmişi), düşüncelerimize göre programları açıp kapatan bilgisayarlar kapıda efendim.
  
  akademik olmayan kaynak için bakınız;
  http://www.technologyreview.com/biotech/20380/
  http://www.nature.com/…0529/full/news.2008.864.html
  
  akademik kaynak için bakınız;
  http://www.sciencemag.org/…t/abstract/320/5880/1191
  
  böyle iken böyle abi.
• beynin hemodinamik cevabini baz alarak calisan bir görüntüleme teknigidir. beyin bilgisayar arayüzü tasarımında sıklıkla başvurulur kendisine.
• neurofinance, neuromarketing, neuroadvertising, neuroeconomics gibi hibritlerin çıkmasına ön ayak olan alet
• efendim insanlik bu alet ile oynamaya baslayali daha 5 sene bile olmadi, ama bu kisa sure bile dusuncenin beyinde maddesel kokeni olan bir nane oldugunu gormemize yetti. bu alet ile yapilan bir diger calismada kisilerin eldeki iki sekilden birisini hatirlamalari istenmis ve arastirmacilar kimin hangi nesneyi aklinda tuttugunu bulmaya calismis. sonuc %80 civari basari.
  
  otesi ne olur bir sayi tut oyununu bu aletle oynariz, daha sonra dusuncelerimizi birbirimize e mail atariz, bilincimizle internete baglanir zihnimizle matlab kullaniriz.
  
  kaynakca:
  magazin: http://www.technologyreview.com/…mputing/22201/?a=f
  makale: http://www.nature.com/…urrent/full/nature07832.html
• beyindeki hucrelere oksijen tasiyan kanin hareketine gore aktivasyonu olcen bir alet (bkz: blood oxygen level dependent). bunu da hidrojen atomunun icindeki protonun donus yorgungesini sabit magnetik alan icinden bir radyo sinyaliyle degistirerek yapiyor. sonra proton orijinal yorungesine donerek bir elektromagnetik dalga yelliyor. bildigim kadariyla fmri'yi (mri demiyorum) ilk japonlar yapmis. maliyeti, modele ve icindeki miktanisin gucune gore, asagi yukari 1.5 milyon dolar. bunun disinda degisik deneyler icin ek paketler almak gerekebilir. icindeki miknatisin gucu daha once de dendigi uzere 1.5 ile 7 tesla arasinda degisiyor. makina calisirken bol gurultu cikartiyor. icindeki magnetik alan insan sagligina zararli degil (ben soyleyenlerin yalancisiyim). amerika'da bir denegin her sene en fazla 40 saat fmri deneylerinde kullanilmasina izin veriliyor. bazi insanlar profesyonel denek olarak calisiyorlar. icerdeki miknatis makinaya yakin bir metal sandalyeyi havada ucurmak suretiyle makinaya gumletecek kadar kuvvetli, dolayisiyla odaya girmeden once bir dizi kontrolden gecmeniz gerekiyor. eger vucudunuzda metal varsa (piercing, kirik kemik tutturmak icin kullanilan tipte metal, ya da savastan kalma sarapnel) odaya girdiginiz metalin vucudunuzdaki yumusak dokuyu parcalayarak sizi terkedip makinaya saplanma ihtimali var, dolayisiyla iceri girmeden vucudunuzda metal olmadiginizdan emin olmak gerekiyor. isin en guzel yani miknatis bir kere calistiktan sonra enerji tuketmiyor zira ana miknatisin bobini bir super conducter. tabi diger parcalar elektirik tuketiyor. ana miknatisi kapatmanin tek yolu super conducterin icindeki sivi helyumu (helyum diye hatirliyorum yanlissa soyleyin) salmak. buna quench deniyor. sivi helyum gaz olarak makinayi terk ediyor, super conducter super olmaktan cikiyor ve direnc miknatisi kapatiyor. bunu yaptiktan sonra fmri tamir ettirmek icin en asagi 300bin dolar kadar bir para vermek lazimmis. dolayisiyla cok mecbur olmadikca (hayati tehlike vs.) duvardaki kirmizi dugmeye basmamak lazim.
  
  fmri'dan elden edilen datayi analiz etmek icin kullanilan cesit cesit program var (spm5, brainvoyager benim bildiklerim, baskalari da var). spm beles ve matlab uzerinde calisiyor. brainvoyager $7000 civarinda. ek paketler icin de bir suru para istiyorlar. dolayisiyla spm kullanmak cok daha akillica. fmri dan cikan data beynin neresinin calistigini felan gostermiyor. bunu veriyi analiz ettikten sonra goruyorsunuz. tabi veriyi analiz etme biciminize gore sonuclar farklilik gosterebiliyor. bu noktada arastirmacinin veriyi analiz ederkenki niyetleri onemli, zira analiz etme biciminiz sonuclari manipule etme imkanini bir miktar veriyor.
  
  diger neuroimaging metodlariyla (pet, eeg vs. ) karsilastirildiginda fmri'in boyutsal cozunurlugu (attim bunu, esasi spatial resolution) yuksek, zamansal cozunurlugu (temporal resolutionu) dusuk.
  
  son olarak "bilimadamlari fmri ile dusunce okudular" tipinde haberler fazlaca abartili. bu tip calismalarda deneklerin onune bes tane ev resmi bes tane alet (cekic, cakmak, bicak vs) koyuyorlar sonra biraz data topladiktan sonra aktivasyona bakarak denegin eve mi alete mi, ya da hangi eve ya da alete baktigini soyleyebilen bir program yaziyorlar. program kesin olarak soyleyemese de baya yuksek bir yuzdeyle sonuclari soyleyebiliyor. bu tabi cok etkileyici birsey ama deneklere verilen ortam bes ev bes aletle sinirli zaten.
  
  edit: selfadjoint bahsettigimden daha kapsamli bir calismadan haberdar etti beni:
  http://www.nature.com/…/n7185/full/nature06713.html