eski ingilizce

• ingilizce ve ingiltere'nin donlarimiza, kirbaclarimiza, jartiyerlerimize kadar girmedigi donemlerde lokal olarak kullanilan ve super degi$ik kelimeleri barindiran, text'leri dogrudan okundugunda bir bok anla$ilmayan hadisedir.
  
  your yerine thy, 'thee''nin falan kullanildigi donemdir misal verecek olursak.
• (bkz: beowulf)..
• her ne kadar eski kelimesi göreceli olsa da 450-1100^* tarihleri arasında kullanılmıştır. (ki buna anglo saxon da diyebiliriz)
  thy, thee'yi misal olarak veremeyiz zira onlar daha çok orta, çok az da modern ingilizceye girer.
  
  o zamanların edebiyatı genelde sözlü olduğu için bugüne pek yazılı eser kalmamıştır. bu bakımdan incelenmesi, hakkında yorum yapılması zordur. nasil gorundugunu merak ediyorsaniz copy paste ile beowulf'dan bir kuple^* sunayim. (diyecektim ki sözlüğün bu abidik gubidik harfleri kabul etmediğini gördüm. canımız sağolsun)
  
  buradan bakınız: http://www.fordham.edu/…lsall/basis/beowulf-oe.html
• 16th yuzyılda past tense -ed takısı yerine -th takısı kullanılan doneme de bu "eski" sıfatını yakıştırabiliriz kanımca.
• ingilizce dilinin latin harfleriyle yazımına bu dönemde geçilmiştir (ondan önce ise anglo-sakson futhark'ı denen futhork'la yazılıyordu). latin harfleriyle yazılmış eski ingilizce örneklerinde benim en çok dikkatimi çeken şey, bugün aynı yoğunlukta olmayan "c" ve "y" harfleri fazlalığı idi, ayrıca bu yazımla ingilizce daha çok bugünün kelt dillerini, özellikle de galler dilini (gaelic) getirdi gözümün önüne, sanki o sözcüklerin yazımında uçan ejderhalar gizliymişçesine (tek kelime gallerce bilmem tabii, o ayrı bi konu).
  ayrıca bugün yazımda kullanılmayan 3 harfi içerirmiş 1100 yılı önce ingilizce latin alfabesi:
  1. modern yazımda adı "ash" olan ama o dönem yazımında adı "aesc" olarak yazılan, bugün danimarka ve norveç alfabelerinde varlığını sürdüren a ve e'nin birleştirilmiş hali (bugün ingilizce konuşmada sıklıkla hissedilen a-e arası yayvan okunan sesin harfiymiş)
  2. bugün izlanda alfabesinde varlığını sürdüren ve direk futhark alfabesinden ödünç alınmış "thorn" (düz bir çizgi ve ortasında sağa doğru çıkmış bir üçgen, bazı türkçe metinlerde, program türkçe karakterleri desteklemeyince ş [sh] harfi yerine yuvarlatılmış versiyonu çıkan karakter) ki with, three'deki th sesini karşılar. (s-f seslerine yakın th)
  3. yine izlanda alfabesinde hala varolan "eth" ya da benim verdiğim isimle "haçlı d", d harfinin yukarı uzanan çizgisine ufak bir çizgi çekmekle oluşur, o harf de the, these'deki th sesini karşılarmış (z sesine yakın th).
  
  bir de tümce kurumu düzensizmiş, fiil sonda olmadıkça istediğiniz gibi cümle kurabilirmişsiniz: "fiil + nesne + özne" gibi
  şahis zamirlerinin de hiçbiri bugünkünün aynısı değil, bazıları benziyor ama aynısı olan yok, bazıları da o zamanlar farklıyken şimdi, ingilizce kolaylaşsın diye mi yapıldı bilmiyorum ama, aynı (kastettiğim şey örneğin bugün sen, siz, seni, sizi, sana, size, hepsi ingilizce'de "you", o zamanlar bunların hepsi birbirinden farklıymış.
  
  daha fazla bilgi için:
  http://en2.wikipedia.org/wiki/old_english
• (bkz: eski turkce)
• ye olde english de diyebiliriz.
• almanca ve danca ile kardeş kardeş norveççeden gelirken, ingilizce'nin başına yolda kötü şeyler gelir, case marking'ini kaybeder, sonra bir ara sesli harfleri bi tarafa kayar (the great vowel shift), sosyetik paşaları normanca ne kadar süper bir dilmiş der, genitalia'yı dağıtır çok afedersiniz.
  
  işte bu eski ingilizce, ingilizcenin delikanlı zamanları anlamına gelir.
• eski ingilizce yada gerçekte sakson dili cermen asıllı saksonların diliydi. saksonların bugünkü ingiltereye çıkması ile 1066 norman istilası arasında geçen zamanda kullanılmıştır. dolayısyla 16. yy'da yaşayan shakespeare ile alakası bile yoktur. ingilizce tarihi 3 bölüme ayrılır.
  
  1- eski ingilizce
  2- orta dönem ingilizce
  3- modern ingilizce
  
  herkesin bildiği shakespeareler vs. modern ingilizce'nin ilk dönemine aittir. değil anadili ingilizce olmayan lise 1 öğrencisi, üniversite okumuş ingiliz dahi anlayamaz eski ingilizceyi.
  
  söz gelimi eski ingilizce,
  
  wille ic asecgan sunu healfdenes
  
  çevirisi ise
  
  i am seeking to say to the son of healfdene
  
  (bkz: beowulf/@galatyphoon)
• en onemli ozelligi ise sozdizimi olmamasidir... bu durumda kelimelerin hangi modda olduklarina bakilip ozne mi nesne mi olduguna karar verilmelidir.