edward jenner

• 1749-1823 yılları arasında yaşamış, aşıyı bulmuş doktordur. çiçek hastalığının aşısını bulurken ineklerden faydalanmış ve işlemin adını latince inek anlamına gelen "vacca" kelimesinden türeterek vaccination koymuştur. daha sonra tekniği louis pasteur tarafından geliştirilmiş ve farklı hastalıkların aşıları da bulunmuştur.
• cüretkar bir bir bilimadamı.
  
  küçük bir çocuğa, bir sütçü kadının parmağında inek çiçeği yüzünden oluşmuş döküntü ve yaralardan aldığı vaccinia maddesini aşılamıştır.
  
  çocukta inek çiçeği hastalığı gelişmiştir.
  
  6 hafta sonra bu çocuğa büyük bir cesaretle insana özgü çiçek hastalığı maddesini aşılamıştır.
• dünya üzerinde en çok hayat kurtaran doktor olarak tarihe geçmiştir.
• bu ingilizden iki yüz yıl önce yaşamış italyan galileodüşündüğü için engizisyon tarafından yok edilmek istenmiştir.
  
  ancak fikirlerin dünyanın yaşanılabilir bir yere dönüşmesi için elzem olduğunu gösteren bu zat çocukluğundan edindiği tecrübeyi geliştirerek bize aşı fikrini sunmuştur.
  
  o dönemlerde her 7 kişiden birisi çiçek hastalığından ölüyordu. edward küçükken onu karantinaya kapattılar kolunu kesip içine çiçek yarası kabukları koydular. eğer edward yaşarsa bağışıklık kazanmış olacaktı. yaşadı ama o sıra hasta oldu yaralar döktü çok çekti.
  
  ama kendisi doktor olduktan sonra ona danışan sarah'a inek çiçeği hastalığı bulaşmıştır. bu hastalık kıza insandan değil inekten bulaşmıştı
  
  sarahtan kızarıklık ve cerahati alan edward bahçıvanın çocuğu olan james'e virüsü kendisine uygulanandan biraz daha farklı yöntemle verdi sonuç harikaydı çocuk bir kaç sıyrıkla atlattı hatta hasta olmadı bile denilebilir.
  
  sarah ve insanlığa çiçeğin inekten bulaştığı düşünülecek olursa ve ineğin latince kökeninin vacca olduğu düşünülürse günümüzde ingilizlerin aşı için neden vaccination dediği anlaşılabilir.
  
  hepimizin asil damarlarında bu adamın kudretli bilgisi mevcuttur.
• çiçek hastalığı için uyguladığı yöntem zamanında büyük tartışmalara yol açmıştır zira zaten çiçek hastası olan bir çocuğa ineklerde görülen çiçek hastalığı mikrobunu aşılamak tam bir delilik. neyse ki görüşlerinde yanılmamış ve dünya üzerinde en çok hayat kurtaran doktor olmuştur.
  not: o dönemde, yani 1780-1800 yılları arasında avrupa'da binlerce insan çiçek hastalığından ölmekteydi. yani her yaştan hasta insan bulmak mümkündü. merak ettiğim doktorun neden yaşlı bir insan değil de küçük bir çocuk seçtiği. muhtemelen tıbbi bir açıklaması vardır ama insan merak ediyor işte.
• dünya üzerinde en çok hayat kurtaran "insan" olarak tarihe geçmiştir. en çok hayat kurtaran doktor olması pek de önemli değil.
  
  şimdi bildiğiniz tüm büyük insanları, tarihsel kahramanları, kutsallık atfettiğiniz değerleri, olayları şöyle bir düşünün. ardından birinin acı içinde kıvranmakta olan en değer verdiğiniz insanı ölümün kollarından çekip aldığını düşünün. bunu sizin gibi milyonlarca insana yapmış olduğunu düşünün...
  
  ilk düşündüklerinize şöyle bir dönüp bakın tekrardan...
• insanlığın sonunu getirmesin de dedirtecek bilim adamı. (bkz: nüfus patlaması)
• andrew marr'dan alıntılıyorum^*
  "edward jenner, insan mutluluğuna tüm politikacılardan daha fazla katkı yapmıştır."
• geçen aylarda izlediğim bi' belgeselde çiçek aşısı'nı bulduğunu görerek tanıma fırsatı bulduğum ıngiliz tıp, cerrahi ve doğa tarihçisi. bir köy papazının oğlu... hocasının tavsiyesiyle çiçek hastalığını araştırıp aşısını bulan (bkz: john hunter) öğrencisi. tüm insanlık sizlere teşekkürleri bir borç bilir. teşekkür ederiz.
• 1796'da çiçek aşısı araştırmalarına başlayıp daha sonra inek çiçeği'ni insanlara aşılayarak bağışıklık sağlama yolunu bulmuş ingiliz hekim. çiçek aşısı hakkındaki ilk eserini 1798'de yayımladı. daha hayattayken büyük ün kazandı.