dursun fakih ^*

• osmanlı devletinin kurucusu osman beyin bacanağı, oğlu orhan beyin en yakın danışmanıydı. tefsir, fıkıh ve hadis ilimlerinde pek bi süper olduğu yazılagelmektedir. osmanlı devletinin kuruluşunda çok etkin bir rol oynamıştır.
• (bkz: gazavat i bahr i umman)
• osmanlı devleti'nin ilk kadısı olduğu söylenir.
  
  "osmanlı beyliği'nin kurucusu osman bey'in divanında yer alan ve o devirde tefsir, hadis ve fıkıh gibi konularda ilim sahibi bir bilgin idi. fakih adı fıkıh ilmiyle ilgilenenlere verilen addır. bir gün, bir toplantıda osman bey'e allah'ın kendisine müslümanlar'ı bir araya toplayıp idare edecek basiret ve kudreti verdiğini söyleyerek adına hutbe okuma teklifi yapmış ve karacahisar'ın fethinden sonra cuma namazında osman bey adına ilk hutbeyi okumuş olduğu rivayet edilmektedir. bu olay, aşıkpaşaoğlu tarihinde şu şekilde yer almıştır:
  
  karacahisar alınınca, cuma namazı kılalım ve bir kadı isteyelim dediler. dursun fakih derler bir aziz kişi vardı. o halka imamlık ederdi. hallerini ona söylediler. o da gelip osman gazi'nin kayın atası edebali'ye söyledi. daha söz bitmeden osman gazi geldi. sorup isteklerini bildi. size ne lazımsa onu yapın dedi. dursun fakih, hanım! sultan'dan izin gerektir dedi. osman gazi dedi ki: bu şehri ben kendi kılıcımla aldım, bunda sultanın ne dahli var ki ondan izin alayım? ona sultanlık veren allah bana da gaza ile hanlık verdi. eğer minneti şu sancak ise, ben kendim dahi sancak kaldırıp kafirlerle uğraştım. eğer o, ben selçuk hanedanındanım derse, ben de gökalp oğluyum derim. eğer bu ülkeye ben onlardan önce geldim derse, süleyman şah dedem de ondan önce geldi. halk razı oldu. kadılığı ve hatipliği dursun fakih'e verdiler. cuma hutbesi ilk önce karacahisar'da okundu. bayram namazını orada kıldılar. bunun tarihi hicretin 699'unda vaki oldu."
  
  kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/dursun_fakih
• osmanlı imparatorluğunun hukuk ve adalet temellerinde en büyük katkısı ve etkisi olan bilgeliği ile öne çıkmış zamanın kadılık görevini üstlenen türk bilgini.
  gazavatname türünde yazını günümüze ulaşabilmiş tek eseridir.
  şahsıyla ilgili olarak ; tacü’t- tevarih yazarı hoca sadedin efendi, dursun fakih’in karamanlı olduğunu, şeyh edebali’nin yanına giderek ondan tefsir, hadis ve fıkıh tahsil ettiğini, daha sonra şeyh edebaliye damat olduğunu, edebalinin vefatından sonra fetva makamını işgal edip din işlerini yürüttüğünü belirtmiştir.
  ebedi istirahatgahı bilecik'te söğüt yolunda küre mevkiinde olmakla birlikte kıvrılarak çıkılan bir tepenin zirvesindedir. bu yörelerde söylenegelen bir rivayate göre dursun fakih,şeyh edebali ve ertuğrulgazi birlikte civar beldelerin manevi sahibi ve bizatihi bu üç velinin birbirlerini daima görecek geometrik bir düzlemde olduğu şeklindedir.tabi bunun efsaneviliği yada kerameti ayrı bir husustur.
  ayrıca dergahında gecenin bir vakti termosuna çayını doldurup gelmiş, manevi ikliminde kıraatta bulunup zikirlerle nasiplenmiş ve dahi bahçedeki banklarda hatıralardan hiç silinmeyecek müsbet sohbetleri konu eden garipleri misafiri etmişliği de çoktur.
• karacahisar'a ilk osmanlı kadısı olarak tayin edilen kişidir. ayrıca osmanlı devleti'nin ilk hutbesini osman gazi adına okumuştur.
• münafıkları güzel özetlemiş kişi.
  
  ey oğul
  öyle insanlar göreceksin ki
  koyunu yemek için
  tilkiyle plan yapacaklar
  kurtla birlikte öldürecekler
  çobanla birlikte yiyecekler
  sahibiyle birlikte yas tutacaklar
  
  hiç bir şey olmamış gibi davranacaklar.
• osmanlı devleti'nin ilk kadısıdır.
• osmanlı devleti'nde ilk atanan kadı.
• ıslam ansiklopedisindeki ilgili maddeye gore https://eksisozluk.com/?q=gazavatname si, kemal tahir in devlet ana sindaki gibi buram buram alevi-bektasi bir atmosfer vermektedir osmanogullarinin ilk devri icin.
  
  tarihci degilim, dahasi siradan hanefi bir sunni olarak alevi literaturune de hakim degilim. ancak okuduklarimdan cikarimim, osmanlinin kurulus donemi itibariyle , cogunluk anadolu gibi, alevi/bektasi kimlikte oldugu ve bunun fetret devri sonrasi, ozellikle dogudan kopus surecinde siyasi sebeplerle, koklu bir degisime ugradigi yonunde.
  
  bununla ilgili calismalar bulabilirsem editleyecegim.
  
  --- spoiler ---
  
  yûnus emre, âşık paşa ve gülşehrî ile çağdaş olan dursun fakih ayrıca osmanlı devrinin ilk şairlerindendir. ona nisbet edilen tek eser olarak tanınan gazavatnâme, edebî özelliğinden ziyade dinî mahiyeti ve eski anadolu türkçesi’ne ait ilk örneklerden biri olması bakımından önemlidir.
  
  sadettin buluç’un bir tebliğle tanıtarak özetini verdiği gazavatnâme’de , hz. peygamber’in başta hz. ali olmak üzere hâlid b. velîd ve diğer sahâbîlerle birlikte, puta tapan benî pinhân kabilesinin reisi mukaffa‘a karşı giriştiği savaşlar anlatılmaktadır. eserde kısa bir münâcât ve na‘ttan sonra asıl konuya girilir. ayrıca diğer bazı müelliflerce manzum ve mensur olarak işlenen ve halk arasında “mukaffa‘ cengi” adıyla da tanınan bir konuyu işleyen eserde olaylar, benî pinhân kabilesinden bir gencin babasının müslüman olduğu için kabile reisi mukaffa‘ tarafından öldürülmesiyle başlar. bu genç durumu hz. peygamber’e bildirince resûl-i ekrem, hz. ali’ye yazdırdığı islâm’a davet mektubuyla birlikte, o diyarları bildiğini ve mukaffa‘ı tanıdığını söyleyen hâlid b. velîd’i benî pinhân kabilesine gönderir. hâlid mektubu mukaffa‘a verir, o da okuma bilmediğinden kızı hıttâm’ı çağırıp mektubu okutur. fakat mukaffa‘ın, inancından dönmeyeceğini ve bu uğurda mücadele edeceğini bildiren mektubuyla medine’ye dönen hâlid bu arada hıttâm’a âşık olur. bunun üzerine hz. peygamber, aralarında hz. ebû bekir, ömer, osman ve ali’nin de bulunduğu ashaptan 4000 kişiyle birlikte benî pinhân’a karşı sefere çıkar. uzun mücadeleler sonunda hıttâm müslüman olup hâlid’le evlenir. özellikle hz. ali etrafında cereyan eden çeşitli olağan üstü hadiseler karşısında daha fazla direnemeyen mukaffa‘ da islâmiyet’i kabul eder ve kısa bir müddet sonra ölür.
  
  muteber islâmî kaynaklarda rastlanmayan olayların konu edildiği eser, diğer bazı gazavatnâmelerde olduğu gibi muhtemelen anadolu’da müslüman türk birliğinin sağlanması için gayret sarfedilen bir dönemde dinî heyecanı ve cihad şuurunu pekiştirmek için yazılmıştır.
  --- spoiler ---